Patmoslu Yuhanna
| Patmoslu Yuhanna | |
|---|---|
 Patmoslu Yuhanna Hieronymus Bosch, 1505 | |
| Aziz | |
| Kutsayanlar | |
| Büyük işler | Vahiy Kitabı |
Patmoslu Yuhanna (aynı zamanda Vahiyci Yuhanna, İlahiyatçı Yuhanna olarak da bilinir; Eski Grekçe: Ἰωάννης ὁ Θεολόγος, romanize: Iōannēs ho Theologos) geleneksel olarak Vahiy Kitabı'nın yazarına verilen isimdir. Vahiy 1:9, Yuhanna'nın Patmos'ta olduğunu belirtir,[1][2] çoğu Yeni Ahit tarihçisine göre Roma'nın Asya eyaleti (günümüzde Anadolu yarımadası'nın batısı) kıyılarındaki bir Ege adası, Roma imparatoru Domitianus'ın Hristiyanlık karşıtı zulmü sonucu sürgüne gönderilmiştir.[3][4]
Hristiyan geleneği, Vahiy Kitabı'nın yazarının Havari Yuhanna ile aynı kişi olduğunu düşünmüştür; ancak orta çağdan beri bazı Hristiyan alimler, havariyi Vahiy yazarından ayırmışlardır (modern bilginlerin görüşü).[5][6] Eusebios (ö.339/340) gibi eski din adamlarının ve bilginlerin azınlığı, İsa'nın yoldaşı olarak en az bir Yuhanna daha tanımaktadır: Rahip Yuhanna.
Patmos Adası
[değiştir | kaynağı değiştir]
Yuhanna'nın, 1. yüzyılın sonlarında Domitianus'un Roma yönetimi altında zulüm gördüğü bir dönemde Patmos'a sürgün edildiği düşünülmektedir. Vahiy 1:9 şöyle der:[1][2] "İsa'ya ait biri olarak sıkıntıda, tanrısal egemenlikte ve sabırda ortağınız ve kardeşiniz olan ben Yuhanna, Tanrı'nın sözü ve İsa'ya tanıklık uğruna Patmos denilen adada bulunuyordum."
Yale İlahiyat Okulu'nda İncil alimi olan Adela Yarbro Collins şöyle yazıyor:
Erken dönem gelenekleri, Yuhanna'nın Roma yetkilileri tarafından Patmos'a sürgün edildiğini söyler. Bu gelenek, sürgünün İmparatorluk döneminde birçok suç için kullanılan yaygın bir ceza olması nedeniyle güvenilirdir. Bu suçlar arasında büyü ve astroloji uygulamaları da vardı. Romalılar, ister Pagan, ister Yahudi, ister Hristiyan olsun, kehanetlerin aynı kategoriye ait olduğuna inanıyorlardı. Vahiy Kitabı'nda Yuhanna'nın ifade ettiği gibi siyasi imaları olan kehanetler, Roma siyasi gücü ve düzeni için bir tehdit olarak algılanırdı. Sporad Adaları'ndaki üç ada, siyasi suçluların sürgün edildiği yerlerdi. (Plinius, Doğa Tarihi 4.69–70; Tacitus, Annales 4.30)[7]
Tertullianus'a göre (Kafirlerin Reçetesi'nde) Yuhanna, Roma'da kaynar yağa atıldıktan ve bundan hiçbir zarar görmedikten sonra sürgüne gönderildi.[8]
Vahiy Kitabı
[değiştir | kaynağı değiştir]Vahiy Kitabı'nın yazarı kendini yalnızca "Yuhanna" olarak tanıtır.[9][10] Geleneksel olarak, bunun genellikle İsa'nın havarilerinden biri olan ve Yuhanna İncili'nin de kendisine atfedildiği Havari Yuhanna (Zebedi'nin oğlu Yuhanna) ile aynı kişi olduğuna inanılırdı.[9][10] 2. yüzyılın başlarında yaşamış yazar Iustinus, Vahiy Kitabı'nın yazarını Evanjelist Yuhanna ile özdeşleştiren ilk kişiydi.
İskenderiyeli Diyonisyus ve Sezariyeli Eusebios gibi diğer erken dönem Hristiyan yazarlar, bu eser ile İncil arasındaki dil ve teolojik bakış açısındaki farklılıklara dikkat çekerek bu olasılığı göz ardı ettiler[11] ve bunun sonucunda Vahiy Kitabı'nın kanondan çıkarılması gerektiğini savundular.[12] Erken dönem Hristiyan yazar Hierapolisli Papias, yazılarında Evanjelist Yuhanna ile Yaşlı Yuhanna[13] arasında ayrım yapmış ve birçok İncil bilgini artık ikincisinin Vahiy Kitabı'nın yazarı olduğunu iddia etmektedir.[14][15][16] Modern akademik dünyanın ekseri görüşü, Vahiy Kitabı'nın yazarının Havari Yuhanna veya Evanjelist Yuhanna ile aynı kişi olmadığıdır.[17][18][19]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Vahiy 1:9". kutsalkitap.info.tr. Erişim tarihi: 29 Eylül 2025.
- ^ a b "oremus Bible Browser : Revelation 1:9". bible.oremus.org. Erişim tarihi: 29 Eylül 2025.
- ^ "CATHOLIC ENCYCLOPEDIA: Patmos". www.newadvent.org. Erişim tarihi: 29 Eylül 2025.
- ^ "Revelation, Apocalypse, John, Patmos, Nero, Domitian". www.ccel.org. Erişim tarihi: 29 Eylül 2025.
- ^ Harris, Stephen L. (1985). Understanding the Bible. Palo Alto: Mayfield. s. 355.
- ^ Ehrman, Bart D. (2004). The New Testament: a historical introduction to the early Christian writings. 3. ed (İngilizce). New York, NY: Oxford Univ. Press. s. 468. ISBN 978-0-19-515462-7.
- ^ Collins, Adela. (1985). "Patmos" [In] Paul J. Achtemeier [Ed.]. (1985) Harper's Bible Dictionary. San Francisco, CA: Harper & Row. s. 755.
- ^ Litfin, Bryan. After Acts: Exploring the Lives and Legends of the Apostles. Chicago, IL: Moody Publishers, 2015
- ^ a b Cross, F. L. CrossF L.; Livingstone, E. A. LivingstoneE A. (1 Ocak 2009), Cross, F. L.; Livingstone, E. A. (Ed.), Revelation, Book of (İngilizce), Oxford University Press, doi:10.1093/acref/9780192802903.001.0001/acref-9780192802903-e-5853?rskey=2bpntb&result=584229 Eylül 2025
- ^ a b Cross, F. L.; Livingstone, E. A., (Ed.) (1 Ocak 2009), The Oxford Dictionary of the Christian Church (İngilizce), Oxford University Press, doi:10.1093/acref/9780192802903.001.0001/acref-978019280290329 Eylül 2025
- ^ Witherington (III), Ben (2003). Revelation (İngilizce). Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-00068-0.
- ^ Ehrman, Bart D. (2000). The New Testament: A Historical Introduction to the Early Christian Writings (İngilizce). Oxford University Press. s. 432. ISBN 978-0-19-512639-6.
- ^ Bauckham, Richard (22 Eylül 2008). Jesus and the Eyewitnesses: The Gospels as Eyewitness Testimony (İngilizce). Wm. B. Eerdmans Publishing. s. 420. ISBN 978-0-8028-6390-4.
- ^ Mounce, Robert H. (1998). The Book of Revelation (İngilizce). Wm. B. Eerdmans Publishing. s. 10. ISBN 978-0-8028-2537-7.
- ^ Harris, Stephen L., Understanding the Bible. Palo Alto: Mayfield. 1985. s. 355
- ^ Suseelan, M.A. (Nisan 1985). "Book Review Department : "THE LAST DANCE : ENCOUNTERING DEATH AND DYING" By Lynne Ann Despelder and Albert Lee Strickland — Mayfield Publishing Company, Palo Alto, California, 1983. pp. 492". International Social Work. 28 (2): 49-50. doi:10.1177/002087288502800211. ISSN 0020-8728.
- ^ Hart, David Bentley (14 Mart 2023). The New Testament: A Translation (İngilizce). Yale University Press. s. 575. ISBN 978-0-300-27146-1.
- ^ Hodgkins, Christopher (4 Mart 2019). Literary Study of the Bible: An Introduction (İngilizce). John Wiley & Sons. ISBN 978-1-118-60449-6.
- ^ Fletcher, Michelle (18 Mayıs 2017). Reading Revelation as Pastiche: Imitating the Past (İngilizce). Bloomsbury Publishing. s. 70. ISBN 978-0-567-67271-1.
