Registan

Registan, Orta Asya Türk mimarlığının nadir örneklerinden biridir. XV. asırda Emir Timur'un torunu Uluğ Bey tarafından kurulan, üzeri karolarla bezenmiş kapılara sahip üç ayrı medresenin bir arada bulunduğu, Semerkant'ın merkezindeki bir meydandır.^[1]

Etimoloji

Rēgistan (Farsça: ریگستان) adı Farsçada "Kumluk" ya da "Çöl" anlamına gelmektedir.

Tarihçe

Registan meydanı (Kum ülkesi) Semerkant'ın merkezi konumunda idi. Meydan Üç medreseden ibarettir:^[2] Uluğ Bey Medresesi (15. yüzyıl), Şir-Dor Medresesi (17. yüzyıl) ve Tilla-Karı Medresesi (17. yüzyıl).

Registan Meydanı yenileme çalışmaları

Registan Meydanı yenileme çalışmalarına ancak kubbelerin kuvvetlendirilmesinden sonra başlanılabilmiştir. Sadece Tilla-Karı Camii'nde 120.000 metre küp toprak temizlenmiş ve dışarıya atılmıştır. Tarihte meydana gelen depremler neticesinde bir hayli zayıflayan tuğlalar çimento ile güçlendirilmiş ve Registan Meydanı günümüzde olası bir depreme karşı daha dayanıklı bir hale getirilmiştir.^[3]

Registan

Semerkant'ın Registan Meydanı Üç büyük tarihi medresenin bulunduğu mahallenin adıdır.

Uluğ Bey Medresesi (1417-1420)

Emir Timurlenk'in torunu Uluğ Bey tarafından 1417-1420 yılları arasında inşa ettirilmiştir.^[4]

Uluğ Bey Medresesi'nin dış görünümü
Uluğ Bey Medresesi.
Uluğ Bey Medresesi'nden bir piştak..
Uluğ Bey Medresesi'nin yatay piştakları.
Uluğ Bey Medresesi'nin ön cephesi.
Uluğ Bey Medresesi'nin ön cephesindeki süslemeli kirişler.
Uluğ Bey Medresesi'nin ön cephesinden süslemeler.

Uluğ Bey Medresesi'nin iç görünümü
Uluğ Bey Medresesi'nin iç avlusu.
Uluğ Bey Medresesi'nin iç ayrıntıları.
Uluğ Bey Medresesi'nde ufak bir dershane.
Uluğ Bey Medresesi'nin duvarlarındaki İslam hat sanatı örnekleri.
Uluğ Bey Medresesi'nin ön cephesi.
Uluğ Bey Medresesi Camii'nin Mihrabı.

Şir-Dor Medresesi (1619-1635/36)

Uluğ Bey Medresesi'nin tam karşısında yer alan medresedir. 1619-1635 yıllarında inşa edilmiştir.^[5]

Şir-Dor Medresesi'nin dış görünümü
Şir-Dor Medresesi'nin dışarıdan manzarası.
Şir-Dor Medresesi'nin kiriş süslemelerinin ayrıntıları.
Şir-Dor Medresesi'nin kiriş süslemelerinin diğer ayrıntıları.
Şir-Dor Medresesi'nin kiriş süslemelerinin ayrıntıları.
Détail de la façade de la médersa Cher-Dor (inscriptions style "bannaî").
Şir-Dor Medresesi'nin kubbesi.

Şir-Dor Medresesi'nin iç görünümü
Şir-Dor Medresesi'nin iç avlusu.
Şir-Dor Medresesi'nin duvar iç avlusunun duvar süslemeleri.
Şir-Dor Medresesi'nin duvar süslemelerinin ayrıntıları.
Şir-Dor Medresesi'nin yazıtları.
Şir-Dor Medresesi'nin duvar süslemelerinin ayrıntıları.
Şir-Dor Medresesi'nin yazıtları.

Tilla-Karı Medresesi (1647-1659/60)

Uluğ Bey Medresesi ile Şir-Dor Medresesi arasında konuçlandırılmış olan Tilla-Karı Medresesi 1647-1659 yılları arasında inşa edilmiştir.^[6]

Tilla-Karı Medresesi'nin dış görünümü
Tilla-Karı Medresesi'nin dışarıdan manzarası.
Tilla-Karı Medresesi'nin kiriş kısmı.
Tilla-Karı Medresesi'nin kubbesi.
Tilla-Karı Medresesi'nin duvar süslemelerinin ayrıntıları.
Tilla-Karı Medresesi'nin bir sütünunun ayrıntıları.
Tilla-Karı Medresesi'nin duvarlarındaki süslü yazılar.

Tilla-Karı Medresesi'nin iç görünümü
Tilla-Karı Medresesi'nin iç avlusu.
Tilla-Karı Medresesi'nin mihrabı.
Tilla-Karı Medresesi Camii'nin tavanı.
Tilla-Karı Medresesi'nin mihrabındaki süslemelerin ayrıntıları.
Tilla-Karı Medresesi'nin mihrabı.
Tilla-Karı Medresesi'nin Minberi.

Wikimedia Commons'ta Registan ile ilgili ortam dosyaları mevcuttur.

Kaynakça

^ Mukminova, RG (2007). "The role of Islam in education in Central Asia in the 15th -- 17th centuries". STUDIES ON CENTRAL ASIA Nuova serie. 1. Cilt 87. ss. 155-161. 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi11 Nisan 2015.
^ "Bu medreselerden en eskisi alim hükümdar Uluğ Bey tarafından 15'inci yüzyılda yaptırılmış olan ve Uluğ Bey'in bizzat astronomi dersleri verdiği medrese". 14 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2015.
^ "Registan-Semerkant-Uzbekistan". 16 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2015.
^ ArcNet Web (İng) 17 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
^ ArcNet Web (İng) 17 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
^ ArcNet Web (İng) 17 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..

[1] Mukminova, RG (2007). "The role of Islam in education in Central Asia in the 15th -- 17th centuries". STUDIES ON CENTRAL ASIA Nuova serie. 1. Cilt 87. ss. 155-161. 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi11 Nisan 2015.

[2] "Bu medreselerden en eskisi alim hükümdar Uluğ Bey tarafından 15'inci yüzyılda yaptırılmış olan ve Uluğ Bey'in bizzat astronomi dersleri verdiği medrese". 14 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2015.

[3] "Registan-Semerkant-Uzbekistan". 16 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2015.

[Arcnet-4] ArcNet Web (İng) 17 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..

[5] ArcNet Web (İng) 17 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..

[6] ArcNet Web (İng) 17 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

g t d Timur İmparatorluğu
İmparatorlar	Timur Pir Muhammed bin Cihangir Mirza Halil Sultan Şahruh Uluğ Bey Abdüllatif Mirza Abdullah Mirza Sultan Muhammed bin Baysungur Ebü'l-Kasım Bâbür Mirza Ebu Said Mirza Sultan Ahmed Mirza Sultan Mahmud Mirza Mirza Şah Mahmud İbrahim Mirza Sultan Hüseyin Baykara Yadigar Muhammed Mirza Bediüzzaman Mirza
Muharebeler ve çatışmalar	Timurlu fetihleri Toktamış-Timur savaşları Kunduzca Terek Gürcistan'ın işgali Ankara Nahçıvan Şahruhiya Karabağ Çirçik Nehri 1. Semerkant Sar-e-Pul 2. Semerkant Kâbil Pencşir Vadisi Gazdevan Kalat-i-Gilzaî (1505) Bajaur Timurlu veraset savaşları Belh Damğan Nişabur Tarnab Belh'in işgali 1. Herat Abdüllatif Mirza'nın Ayaklanması Belh 2. Herat Ferhadgerd Urdu Pazar Ayaklanması Serahs 3. Semerkant Ahsi
Mimari	Hoca Ahmed Yesevi Türbesi Bîbî Hanım Camii Registan Gûr-ı Emîr Şehrisebz Dorut Tilavat Uluğ Bey Medresesi Uluğ Bey Rasathanesi Shah-i-Zinda Musalla Külliyesi Herat Cuma Camii Gevherşad Camii Mavi Cami Yeşil Cami Bahoutdin Mimari Merkezi
Ayrıca bakınız	Farslaşmış toplum Türk-Moğol geleneği Türk-İran geleneği Hint-İran kültürü Timurlu Hanedanı Soyağacı Timurlu Sanatı Timurlu Rönesansı Timurluların Avrupa ile ilişkileri Babürlüler Karsakpay Yazıtı