Rosaceae

Rosaceae
Yaşadığı dönem aralığı: 100,5-0 myö
Üst Kretase-Günümüz^[1]
PreЄ
Є
O
S
D
C
P
T
J
K
Pg
N
Rosaceae; Yaşadığı dönem aralığı: 100,5-0 myö; Üst Kretase-Günümüz PreЄ Є O S D C P T J K Pg N
	Rosa pouzinii
Biyolojik sınıflandırma
Âlem:	Plantae
Şube:	Tracheophyta
Sınıf:	Magnoliopsida
Takım:	Rosales
Familya:	Rosaceae; Juss.
Sinonimler
	Amygdalaceae D. Don 1825; Coleogynaceae J. Agardh 1858; Fragariaceae Richard ex Nestler 1816; Lindleyaceae J. Agardh 1858; Malaceae Small ex Britton 1903; Pomaceae Lindl.; Potentillaceae Sprengel ex Weinmann 1824; Prunaceae Martinov; Spiraeaceae Bertuch 1801;

Rosaceae (gülgiller^[3]), Rosales takımına bağlı bir bitki familyasıdır.^[4]

İsim, tip cins olan Rosa'dan türetilmiştir. En çok tür içeren cinsler arasında; erik, kiraz, şeftali, kayısı ve badem bitkilerini içeren Alchemilla, Sorbus, Crataegus, Cotoneaster, Rubus ve Prunus bulunmaktadır.^[5]

Rosaceae familyasında otlar, çalılar ve ağaçlar bulunur. Türlerin çoğu yaprak döker ancak bazıları her dem yeşildir.^[6] Dünya çapında bir yayılışa sahiptirler, ancak en çok Kuzey yarımküre'de çeşitlilik gösterir. Yaklaşık 100-120 cins ve 3000-4000 tür içeren bir bitki familyasıdır. Bu familya, özellikle ılıman bölgelerde yaygındır.

Gülgillerin çoğu, kışın yapraklarını döken, bazıları ise her dem yeşil bitkilerdir. Bu familya, geniş bir morfolojik çeşitliliğe sahiptir, yani farklı bitki türleri birçok farklı özellik sergiler. Örneğin, bazı türler ağaç veya çalı şeklinde büyürken, bazıları sürünerek veya tırmanarak büyür.

Ekonomik açıdan önemli birçok ürün Rosaceae'den gelmektedir. Elma, armut, ayva, kayısı, erik, kiraz, şeftali, ahududu, yenidünya, çilek ve badem gibi birçok yenilebilir meyveyi içerir. Ayrıca güller, çayır otu, photinias, ateş dikeni, üvez ve alıç gibi popüler süs ağaçları ve çalıları da içerir.^[6]

Gülgiller ailesi, tarım ve bahçecilikte önemli bir yere sahiptir. Özellikle elmalar, armutlar, şeftaliler, vişneler ve çilekler gibi birçok türü, ticari tarım için yetiştirilir. Ayrıca, gül gibi birçok türü, süs bitkisi olarak bahçe ve parklarda yetiştirilir.

Taksonomi

Rosaceae familyasına bağlı cinsler:

Acaena - Mutis ex L.
Adenostoma - Hook. & Arn.
Agrimonia - L.
Alchemilla - L.
Amelanchier - Medik.
Aphanes - L.
Aronia - Medik.
Aruncus - L.
Cercocarpus - Kunth
Chaenomeles - Lindl.
Chamaebatia - Benth.
Chamaebatiaria - (Porter ex W.H. Brewer & S. Watson) Maxim.
Chamaerhodos - Bunge
Coleogyne - Torr.
Comarum - L.
Cotoneaster - Medik.
Crataegus - L.
Cydonia - Mill.
Dalibarda - L.
Dasiphora - Raf.
Dryas - L.
Drymocallis - Fourr. ex Rydb.
Duchesnea - Sm.
Eriobotrya - Lindl.
Exochorda - Lindl.
Fallugia - Endl.
Filipendula - Mill.
Fragaria - L.
Geum - L. – avens
Gillenia - Moench
Heteromeles - M. Roem.
Holodiscus - (K. Koch) Maxim.
Horkelia - Cham. & Schltdl.
Horkeliella - (Rydb.) Rydb.
Ivesia - Torr. & A. Gray
Kelseya - Rydb.
Kerria - DC.
Luetkea - Bong.
Lyonothamnus - A. Gray
Malacomeles - (Decne.) Engl.
Malus - Mill.
Neillia - D. Don
Neviusia - A. Gray
Oemleria - Rchb.
Osteomeles - Lindl.
Peraphyllum - Nutt.
Petrophytum - (Nutt. ex Torr. & A. Gray) Rydb.
Photinia - Lindl.
Physocarpus - (Camb.) Raf.
Potentilla - L.
Poteridium - Spach
Prinsepia - Royle
Prunus - L.
Purshia - DC. ex Poir.
Pyracantha - M. Roem.
Pyrus - L.
Rhaphiolepis - Lindl.
Rhodotypos - Siebold & Zucc.
Rosa - L.
Rubus - L.
Sanguisorba - L.
Sibbaldia - L.
Sibbaldiopsis - Rydb.
Sieversia - Willd.
Sorbaria - (Ser.) A. Braun
Sorbus - L.
Spiraea - L.
Spiraeanthus - Maxim.
Stranvaesia - Lindl.
Vauquelinia - Corrêa ex Bonpl.
Waldsteinia - Willd.

Galeri

Dış bağlantılar

Rosaceae at the DELTA Online Families of Flowering Plants 14 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Wikimedia Commons'ta Rosaceae ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
Vikitür'de Rosaceae ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.

Kaynakça

^ Zhang, Shu-Dong; Jin, Jian-Jun; Chen, Si-Yun; Chase, Mark W.; Soltis, Douglas E.; Li, Hong-Tao; Yang, Jun-Bo; Li, De-Zhu; Yi, Ting-Shuang (2017). "Diversification of Rosaceae since the Late Cretaceous based on plastid phylogenomics". New Phytologist (İngilizce). 214 (3): 1355-1367. doi:10.1111/nph.14461. ISSN 1469-8137.
^ Takhtajan A. (1997). Diversity and Classification of Flowering Plants. New York: Columbia University Press. ss. 1-620. ISBN 978-0231100984.
^ Bakırcı, Çağrı Mert. "Gülgiller (Rosaceae)". Evrim Ağacı. 1 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2022.
^ "ITIS". 30 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2022.
^ Bortiri, E.; Oh, S.-H.; Jiang, J.; Baggett, S.; Granger, A.; Weeks, C.; Buckingham, M.; Potter, D.; Parfitt, D.E. (2001). "Phylogeny and Systematics of Prunus (Rosaceae) as Determined by Sequence Analysis of ITS and the Chloroplast trnL–trnF Spacer DNA". Systematic Botany. 26 (4): 797-807. JSTOR 3093861.
^ ^a ^b Watson, L.; Dallwitz, M.J. (1992). The families of flowering plants: Descriptions, illustrations, identification, and information retrieval. Version: 21 March 2010. delta-intkey.com. 14 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2021.

5. Sennikov, A. (2011): Atlas Florae Europaeae notes 18. Synonymy and distribution of some native and alien species of Cotoneaster(Rosaceae) in eastern Europe and the Caucasus. Ann. Bot. Fenn. 48: 325-336.

Rosales ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[1] Zhang, Shu-Dong; Jin, Jian-Jun; Chen, Si-Yun; Chase, Mark W.; Soltis, Douglas E.; Li, Hong-Tao; Yang, Jun-Bo; Li, De-Zhu; Yi, Ting-Shuang (2017). "Diversification of Rosaceae since the Late Cretaceous based on plastid phylogenomics". New Phytologist (İngilizce). 214 (3): 1355-1367. doi:10.1111/nph.14461. ISSN 1469-8137.

[Takhtajan-2] Takhtajan A. (1997). Diversity and Classification of Flowering Plants. New York: Columbia University Press. ss. 1-620. ISBN 978-0231100984.

[3] Bakırcı, Çağrı Mert. "Gülgiller (Rosaceae)". Evrim Ağacı. 1 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2022.

[ITIS-4] "ITIS". 30 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2022.

[5] Bortiri, E.; Oh, S.-H.; Jiang, J.; Baggett, S.; Granger, A.; Weeks, C.; Buckingham, M.; Potter, D.; Parfitt, D.E. (2001). "Phylogeny and Systematics of Prunus (Rosaceae) as Determined by Sequence Analysis of ITS and the Chloroplast trnL–trnF Spacer DNA". Systematic Botany. 26 (4): 797-807. JSTOR 3093861.

[Watson_and_Dallwitz-6] Watson, L.; Dallwitz, M.J. (1992). The families of flowering plants: Descriptions, illustrations, identification, and information retrieval. Version: 21 March 2010. delta-intkey.com. 14 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2021.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]