Schengen Anlaşması

Schengen Anlaşması

14 Haziran 1985 tarihli Schengen Anlaşmasının imzaları
İmzalanma	14 Haziran 1985 (40 yıl, 6 ay ve 14 gün önce)
Yer	Schengen, Lüksemburg
Yürürlük	26 Mart 1995 (30 yıl, 9 ay ve 2 gün önce)
Özgün imzacılar	Belçika  Fransa  Batı Almanya  Lüksemburg  Hollanda
Taraflar	Avusturya  Belçika  Bulgaristan  Çek Cumhuriyeti  Danimarka  Estonya  Finlandiya  Fransa  Hırvatistan  Almanya  Yunanistan  Macaristan  İzlanda  İtalya  Letonya  Lihtenştayn  Litvanya  Lüksemburg  Malta  Hollanda  Norveç  Polonya  Portekiz  Romanya  Slovakya  Slovenya  İspanya  İsveç  İsviçre
Korunma yeri	Lüksemburg Büyük Dükalığı hükümeti

  Anlaşmaya katılan AB üyesi ülkeler

  Anlaşmaya katılmayan ancak katılmak zorunda olan AB üyesi ülkeler

  Anlaşmadan vazgeçen AB üyesi ülkeler

  Anlaşmaya katılan AB üyesi olmayan ülkeler

  Anlaşmaya de facto katılan AB üyesi olmayan ülkeler

  Açık sınıra sahip AB üyesi olmayan ülkeler

Schengen Antlaşması, Avrupa Ekonomik Topluluğu üyesi beş ülke arasında, sınır kapılarındaki polis ve gümrük kontrollerini bütünüyle ortadan kaldırmayı amaçlayan antlaşmadır.

Schengen I anlaşması 14 Haziran 1985 tarihinde beş Avrupa ülkesi arasında imzalanmıştır. Bu ülkeler Fransa, Batı Almanya'yla Belçika, Hollanda ve Lüksemburg'dan oluşan üç Benelüks ülkesidir.

19 Haziran 1990'da imzalanan Schengen Anlaşmasını Uygulama Konvansiyonu ise anlaşmayı uygulamaya koymuştur. Bu anlaşmaların imzalanması Lüksemburg, Fransa ve Almanya'nın sınırlarının kesiştiği yer olan Lüksemburg'un Schengen adlı kasabasında yapılmıştır.

İkinci anlaşma ise Moselle Nehrinin ortasında Prenses Marie-Astrid isimli teknede imzalanmıştır. Ancak anlaşmanın yürürlüğe girmesi 26 Mart 1995 tarihine kadar uzamış ve bu zaman dilimi içinde Portekiz ve İspanya da anlaşmaya ortak olmuşlardır.

Monako, Norveç ve İzlanda, Avrupa Birliği'ne üye olmamakla birlikte, bu anlaşmaya dahil olmuştur. Aynı şekilde, İsviçre de Aralık 2008'de Schengen Antlaşması kapsamına alınmıştır.

Lichtenstein'ın katılımı ise ileri bir tarihe ertelenmiştir. Lichtenstein, Avrupa Birliği ile Schengen ortaklık anlaşmasını 28 Şubat 2008 tarihinde imzalamıştır ve 1 Kasım 2009 tarihinde Schengen Alanına katılması planlanmıştır. Ancak onay için başlangıçta Liechtenstein'ın vergi kaçırma ile mücadelesinin yeterli olmadığı öngören İsveç ve Almanya'nın isteği üzerine bu plan ertelenmiştir. 7 Mart 2011 tarihinde AB Bakanlar Kurulunun protokolün onaylanmasına izin vermesinden sonra Liechtenstein'ın 2011 yılı sonu itibarıyla Schengen bölgesine katılmasına karar verilmiştir. Liechtenstein 19 Aralık 2011 tarihinde Schengen Bölgesine resmen katılmıştır.

Son olarak, 1 Ocak 2023 tarihinde, Hırvatistan'ın Schengen Bölgesi'ne kabul edilmesiyle üye sayısı 27'ye yükselmiştir.

1997 yılına kadar Avrupa Birliği hukukundan ayrı ayrı olmasına rağmen bu tarihte yapılan Amsterdam Antlaşması ile topluluk hukukuna dahil olmuştur.

Schengen anlaşması ile oluşturulan Schengen bölgesi, şu anda 29 Avrupa ülkesi için de geçerli olup yaklaşık olarak 4.595.000 kilometrekarelik alanı kaplamaktadır.

Tarihi

1914'ten önce, bir pasaport olmadan Paris'ten Sankt-Peterburg'a gitmek mümkündü. I. Dünya Savaşı sona erdiği zaman, pasaport ve ülke sınırlarında rutin pasaport kontrolleri gerçekleştirme uygulaması kaldı ve 1985 yılında Schengen Alanı uygulanmasına kadar Avrupa normu haline geldi. 1944 yılında sürgündeki hükûmetler Belçika, Hollanda ve Lüksemburg (Benelüks) kendi aralarında sınır kontrollerini ortadan kaldırmak için bir anlaşma imzaladılar. Bu anlaşma 1948 yılında yürürlüğe girmiştir.

İnsanların serbest dolaşımı, orijinal Roma Antlaşması'nın temel bir parçasıydı ve Avrupa Ekonomik Topluluğu'nun ilk günlerinden itibaren, AET üye devletlerinin vatandaşları, pasaportlarının veya ulusal kimlik kartlarının ibraz edilmesiyle bir üye devletten diğerine serbestçe seyahat edebiliyordu.

Üye devletler arasındaki anlaşmazlık, Topluluk içindeki sınır kontrollerinin kaldırılması konusunda bir çıkmaza yol açtı, ancak 1985'te o zamanki on üye devletten beşi - Belçika, Fransa, Lüksemburg, Hollanda ve Batı Almanya - ortak sınır kontrollerinin kademeli olarak kaldırılmasına ilişkin bir anlaşma imzaladı. Anlaşma, Fransa, Almanya ve Lüksemburg topraklarının birleştiği Lüksemburg'un Schengen kenti yakınlarındaki Moselle nehri üzerindeki Princess Marie-Astrid teknesinde imzalandı. İmzacılardan üçü, Belçika, Lüksemburg ve Hollanda, Benelüks Ekonomik Birliği'nin bir parçası olarak ortak sınır kontrollerini çoktan kaldırmıştı. Schengen Anlaşması, kısmen AB üye devletleri arasında AB'nin sınır kontrollerini kaldırma yetkisine sahip olup olmadığı konusunda fikir birliği olmaması ve kısmen de fikri uygulamaya hazır olanların istememesi nedeniyle Avrupa Birliği'nden bağımsız olarak imzalandı. başkalarını beklemek (şu anda gelişmiş bir işbirliği mekanizması yoktu). Anlaşma, vize politikalarının uyumlaştırılmasını, sınır bölgelerinde ikamet edenlerin sabit kontrol noktalarından uzakta sınırları geçmelerine izin verilmesini, pasaport kontrollerinin düşük hızda araçların görsel gözetimi ile değiştirilmesini ve araçların durmadan sınırları geçmesine izin veren araç kontrollerini sağladı.

1990'da Anlaşma, iç sınır kontrollerinin kaldırılmasını ve ortak bir vize politikası öneren Schengen Sözleşmesi ile tamamlandı. Schengen üyesi devletler arasındaki sınır kontrollerinin, vizelerle ilgili ortak kuralların ve polis ve adli işbirliğinin tamamen kaldırılması yoluyla Schengen Bölgesini yaratan bu sözleşmeydi.

2016 yılında, Avrupa göçmen krizine yanıt olarak yedi Schengen ülkesinde (Avusturya, Danimarka, Fransa, Almanya, Norveç, Polonya ve İsveç) sınır kontrolleri geçici olarak yeniden başlatıldı.

8 Aralık 2022'de Adalet ve İçişleri Konseyi Hırvatistan'ı Schengen Bölgesine eklemek için oy kullandı ancak Romanya ve Bulgaristan'ı reddetti. Avusturya ve Hollanda, Romanya ve Bulgaristan'ın AB'ye yasadışı yollardan girmek için Batı Balkan yolunu kullanan göçmen sayısında hızlı bir artış olduğunu iddia eden Avusturya'nın katılımına karşı oy kullandı.

8 Aralık 2022'de Adalet ve İçişleri Konseyi, Hırvatistan'ı 1 Ocak 2023'ten itibaren Schengen Bölgesi'ne kabul etmeye oy verdi.

30 Aralık 2023'te Adalet ve İçişleri Konseyi, Bulgaristan ve Romanya'yı Schengen Bölgesi'ne kısmen dahil etmeyi kabul etti ve hava ve deniz sınır kontrolleri 31 Mart 2024'ten itibaren kaldırıldı. 12 Aralık 2024'te Konsey, 1 Ocak 2025'ten itibaren kara geçişlerindeki kalan sınır kontrollerini kaldırmaya karar verdi ve Bulgaristan ve Romanya'yı Schengen Bölgesi'nin tam üyeleri yaptı.

Sonradan katılanlar

• 27 Kasım 1990 - İtalya
• 25 Haziran 1991 - Portekiz, İspanya
• 6 Kasım 1992 - Yunanistan
• 28 Nisan 1995 - Avusturya
• 19 Aralık 1996 - Danimarka, Finlandiya, İzlanda, Norveç, İsveç
• 1 Mayıs 2004 - Çekya, Estonya, Macaristan, Letonya, Litvanya, Malta, Polonya, Slovakya, Slovenya
• 16 Ekim 2004 - İsviçre (5 Haziran 2005'te referandumda onaylandı)
• 1 Ocak 2023 - Hırvatistan
• 31 Mart 2024 - Bulgaristan, Romanya

Yürütme ve yerine getirme

Tipik bir Schengen iç sınır geçişinde sınır kontrol noktası yoktur ve burada Almanya ile Avusturya arasında olduğu gibi yalnızca girilen ülkenin adını gösteren ortak bir AB devleti işareti bulunmaktadır. Büyük mavi tabela Almanca olarak Federal Almanya Cumhuriyeti'ne girişi, hemen arkasındaki daha küçük olan beyaz tabela ise Almanya'nın Bavyera eyaletine girişi ɡösterir. 26 Mart 1995 Belçika Fransa ve Monako Almanya Lüksemburg Hollanda Portekiz İspanya 26 Ekim 1997 İtalya 1 Aralık 1997 Avusturya 26 Mart 2000 Yunanistan 25 Mart 2001 Danimarka Finlandiya İzlanda Norveç İsveç Polonya - Çek Cumhuriyeti arasında bulunan Schengen Sınırı tabelası 21 Aralık 2007 Estonya Letonya Litvanya Polonya Çekya Slovakya Slovenya Macaristan Malta 12 Aralık 2008 İsviçre 19 Aralık 2011 Lihtenştayn 1 Ocak 2023 Hırvatistan 31 Mart 2024 Bulgaristan Romanya

Kaynakça

Wikimedia Commons'ta Schengen Anlaşması ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur