Sebasteia (thema)
| |||||||||||||||||||||||
Sebasteia Theması (Yunanca: θέμα Σεβαστείας) kuzeydoğu Kapadokya ve Küçük Ermenistan'da (modern Türkiye) yer alan Bizans İmparatorluğu theması (askeri-sivil vilayet). Thema olarak 911'de kuruldu ve 1071 Malazgirt Meydan Muharebesi sonrası Selçuklu Hanedanının eline geçene kadar ömrünü sürdürdü.
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]Thema, Sebasteia (modern Sivas) şehrinin etrafına kurulmuştur. Bölge, 7. yüzyılın ortasından itibaren Armeniakon Thema'sının parçasıydı.[1] Thema, 10. yüzyıldan önce hiçbir kaynakta belirtilmemiştir.[2] 908'de Sebasteia ilk kez ayrı bir kleisura (müstahkem bir sınır bölgesi) olarak ortaya çıktı ve 911'nen itibaren tam bir thema haline geldi.[1][3] Kleisura olarak muhtemelen yeni kurulmuş Harsianon Theması'na bağlıydı.[4]
Thema, kuzey Fırat'ın orta seyri boyunca Bizans sınır bölgelerinin tamamını içermektedir. Bizans sınırının genişlemesi ile, eski Roma eyaletleri olan Armenia Prima'nın kabaca tamamı ve Armenia Secunda ile Syria Euphratensis'in bazı kısımlarına karşılık gelen Malatya, Samsat ve Divriği'ye kadar güney ve doğuya doğru genişletildi. Bununla birlikte, 10. yüzyılın ortalarından sonra, yeni küçük temaların yaratılmasıyla kapsadığı alan çok azaldı.[1][5] VII. Konstantinos'e (h. 913-959) göre, thema iki bölge (turmai) içermektedir: Larissa (modern Mancınık'ın güneyi) ve Amara ya da Abara (Arguvan ya da Emirköy yakınında modern Amran). Her iki bölgede kleisura yapılmıştı-y. 908–911 yılında Larissa ve I. Romanos'ın (h. 920-944) hükümdarlığında Amara/Abara-ve 975 yılına kadar bağımsız strategoi merkezi haline geldi ve themanın aşamalı olarak küçülmesine ve öneminin azalmasına yol açtı[6]
10. yüzyılda bölge, hakim nüfus haline gelen büyük bir Ermeni göçü yaşadı.[1][7] 1019/1021'den sonra Sebasteia ve bitişik topraklar, Vaspurakan Krallığı'nın imparatorluğuna katılması karşılığında Ermeni Seneqerim Ardzruni'ye bir yurtluk olarak verildi. 1071'de Malazgirt Meydan Muharebesi'nde Selçuklu Türklerine karşı Bizans yenilgisinden sonra yaklaşık 1074 yılından itibaren yaklaşık 1090 civarına Selçuklu Türklerinin eline geçene kadar kadar bölge Ardzruni tarafınndan bağımsız bir Lord tarafından yönetildi.[1]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Özel
- ^ a b c d e ODB, "Sebasteia" (C. Foss), pp. 1861–1862.
- ^ Pertusi 1952, s. 142.
- ^ McGeer, Nesbitt & Oikonomides 2001, s. 128.
- ^ Leveniotis 2007, s. 452.
- ^ Pertusi 1952, ss. 142–143.
- ^ Leveniotis 2007, ss. 452-453.
- ^ Leveniotis 2007, ss. 452–453.
- Genel
- Alexander Kazhdan, (Ed.) (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium (İngilizce). Oxford ve New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-504652-8.
- Leveniotis, Georgios Athanasios (2007). Η πολιτική κατάρρευση του Βυζαντίου στην Ανατολή: το ανατολικό σύνορο και η κεντρική Μικρά Ασία κατά το β' ήμισυ του 11ου αι [The Political Collapse of Byzantium in the East: The Eastern Frontier and Central Asia Minor During the Second Half of the 11th Century] (PhD thesis) (Yunanca). Aristotle University of Thessaloniki. doi:10.12681/eadd/19246.
- McGeer, Eric; Nesbitt, John W.; Oikonomides, Nicolas, (Ed.) (2001). Catalogue of Byzantine Seals at Dumbarton Oaks and in the Fogg Museum of Art, Volume 4: The East (İngilizce). Washington, District of Columbia: Dumbarton Oaks Research Library and Collection. ISBN 0-88402-282-X. 26 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2020.
- Pertusi, A. (1952). Constantino Porfirogenito: De Thematibus (İtalyanca). Rome, Italy: Biblioteca Apostolica Vaticana.