Sister Rosetta Tharpe
| Sister Rosetta Tharpe | |
|---|---|
.jpg) | |
| Doğum | Rosetta Nubin 20 Mart 1915 Cotton Plant, Arkansas, ABD |
| Ölüm | 9 Ekim 1973 (58 yaşında) Philadelphia, Pensilvanya |
| Tarzlar | Gospel müziği, caz, blues, rock, rhythm and blues[1] |
| Meslekler | Şarkıcı, gitarist |
| Çalgılar | vokal, gitar, elektronik gitar |
| Etkin yıllar | 1919–1973[2] |
| Müzik şirketi | Decca |
| İlişkili hareketler | Lucky Millinder Jordanaires Marie Knight Blues ve Gospel Karavanı |
Sister Rosetta Tharpe (20 Mart 1915 – 9 Ekim 1973) Amerikalı şarkıcı, söz yazarı, gitarist ve şarkıcı. Döneminin öncü müzisyenlerindendir. 1930 ve 1940'lu yıllarda hem ruhani sözleri, hem de ritimleri ile kendine özgü olan gospelleri ile ünlü olmuştur. Bu eserlerinin rock and roll müziğin öncülü olduğunu düşünülmektedir. İlk büyük gospel starlarından biri olan sanatçı, birçok Rhythm and blues ve rock and roll müzisyeninin etkilemiş ve müzik dünyasında "the original soul sister" (orijinal soul'cu rahibe) ve "godmother of rock and roll" (rock and roll'un vaftiz annesi) olarak anılmaktadır.[1][3][4][5][6] Etkiledikleri arasında Little Richard, Johnny Cash, Chuck Berry, Elvis Presley ve Jerry Lee Lewis gibi birçok müzisyen vardır.[5][7][8]
Tharpe'ın 1944 yılında çıkardığı hit eseri "Down by the Riverside", 2004 yılında ABD Kongre Kütüphanesi Ulusal Kayıt Defteri'ne müziğinin kalitesi ve etkileri not düşülerek eklenmiştir.[9] 1944 yılının sonlarında kaydedilen ve rock and roll müziğinin öncüllerinden olduğu düşünülen eseri "Strange Things Happening Every Day", 1945 yılında müzik listelerinde ikinci sıraya yükselmiştir.[7][10][11]
Çocukluk dönemi ve kariyerinin başlangıcı
[değiştir | kaynağı değiştir]Rosetta Nubin, pamuk toplama işçisi olarak çalışan Katie Bell Nubin ve Willis Atkins'in çocuğu olarak Arkansas eyaletinin Cotton Plant adlı kasabasında doğdu. Babası hakkında bir şarkıcı olması dışında pek bir bilgi yoktur. Annesi de işçiliğinin yanında bir şarkıcı, mandolinci ve COGIC kilisesi vaizlerindendi. Annesinin teşviki ile, Rosetta Rubin dört yaşında şarkı söylemeye ve gitar çalmaya başladı ve kısa zamanda müziğin harika çocuğu olarak anılmaya başladı.[1][2][4]
1920'lerin ortalarında annesi ile beraber Chicago'ya yerleşti. Burada, zaman zaman il dışına da çıkarak, COGIC kiliselerinde dini konserler verdiler. Zenci kadın gitaristlerin çok az olduğu bir dönemde genç Rosetta, hatırı sayılır bir şöhrete kavuştu.[12] 1934 yılında, Thomas Tharpe adında bir COGİC kilisesi vaizi ile evlendi. İlk eşinden 1938 yılında boşanmış ve sonrasında birkaç kez evlenmiş olsa da, sahne ismi olarak Sister Rosetta Tharpe'ı kullanmaktan vaz geçmedi.[2] Boşandıktan sonra annesi ile New York City kentine taşındı.
Müzik kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Tharpe, ilk kaydını 31 Ekim 1938 tarihinde Lucky Millinder jazz orkestrası eşliğinde Decca Kayıtları ile yaptı.[13] Bu ilk kaydından çeşitli eserleri kısa sürede hit şarkılar haline geldi, Tharpe'ı ticari olarak başarılı ilk gospel şarkıcılarından biri yaptı.[2] "Rock Me" şarkısı Elvis Presley, Little Richard ve Jerry Lee Lewis gibi birçok rock and roll şarkıcısını etkiledi. Bu şarkı için bir müzik eleştirmeni "rock-and-roll ruhani şarkı" sözünü kullandı.[14] Gospel müzik sahnesinde birçok yenilik getirmiş olan Tharpe, Jordanaires adında beyazlardan oluşan bir müzik grubu ile de çaldı.[8]
Tharpe'ın gospel tarzı eserlerinde seküler ortamlarda söylenmesi ve sekülere de elementlere de geniş vermesi nedeniyle, kendisi kiliseye gidenler tarafından şiddetli bir şekilde eleştirildi ve bu çevrelerde gözden düştü, ama seküler toplum içinde popülerliği günden güne arttı.[2][15]
Tharpe, İkinci Dünya Savaşı sırasında, askerler için sahneye çıkan iki gospel sanatçısından biri oldu.[16] 1944 yılının sonlarında Sammy Price ile birlikte kaydettiği "Strange Things Happening Every Day" adlı eseri, müzik (R&B) Top 10 listelerinde yer alan ilk gospeldir ve ilk rock and roll şarkısı olarak anılır.[17]
1946 yılında Marie Knight ile beraber şarkılar söylemeye başladı ve "Up Above My Head", "Gospel Train" gibi çeşitli hit gospel şarkılarını ortaya çıkardılar.[18] Tharpe'ın popülerliği sayesinde, bir stadyumda gerçekleşen, konser de verdiği üçüncü evliliğine 25000 biletli izleyici katıldı.
Tharpe ve Knight birlikteliği, 1950'li yılların başında popülerliklerindeki ani düşüşler sebebiyle son buldu ve yollarını ayırdılar. 1957 yılında Tharpe, İngiliz tromboncu Chris Barber ile tura çıktı.
Tharpe, Muddy Waters, Otis Spann, Gary Davis, Cousin Joe, Sonny Terry ve Brownie McGhee gibi sanatçılar, 1964 yılında Blues ve Gospel Karavanı'nın birer parçası olarak beraber Avrupayı turladılar.[19]
Son yılları
[değiştir | kaynağı değiştir]Tharpe 1970 yılında kalp krizi geçirdi ve diyabetin de etkisiyle bacakları ampute edilmek durumunda kaldı.[20] 9 Ekim 1973 tarihinde Philadelphia'da bir kayıt seansı akşamında bir kalp krizi daha geçirdi ve vefat etti. Sonrasında Philadelphia Northwood Mezarlığı'na gömülmüştür.[21]
Diskografi
[değiştir | kaynağı değiştir]Albümleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- The Lonesome Road, Decca 224 (1941)
- Blessed Assurance (1951)
- Wedding Ceremony of Sister Rosetta Tharpe and Russell Morrison, Decca DA-903 (1951)
- Gospel Train (1956)
- Famous Negro Spirituals and Gospel Songs (1957)
- Sister Rosetta Tharpe, MGM E3821 (1959)
- Sister Rosetta Tharpe, Omega OSL31 (1960)
- Gospels in Rhythm (1960)
- Live in 1960 (1960)
- The Gospel Truth with the Bally Jenkins Singers (1961)
- Sister Rosetta Tharpe, Crown LP5236 (1961)
- Sister on Tour (1962)
- Live in Paris (1964)
- Live at the Hot Club de France (1966)
- Negro Gospel Sister Rosetta Tharpe and the Hot Gospel Tabernacle Choir and Players (1967)
- Precious Memories, Savoy 14214 (1968)
- Singing in My Soul, Savoy 14224 (1969)
1961'e kadarki tüm eserleri CD'ler halinde Frémeaux & Associés tarafından yayınlanmıştır.[22]
Listeler
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıl | Single | Sıra |
|---|---|---|
| US R&B[10] | ||
| 1945 | "Strange Things Happening Every Day" | 2 |
| 1948 | "Precious Memories" | 13 |
| "Up Above My Head, I Hear Music in the Air" | 6 | |
| 1949 | "Silent Night (Christmas Hymn)" | 6 |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c Sister Rosetta Tharpe (2015). "Sister Rosetta Tharpe". AllMusic. 2 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2015.
- ^ a b c d e "Sister Rosetta Tharpe". Biography.com. 2015. 2 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2016. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "biography.com" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ McNeil, William K.; Buckalee, Terry. "'Sister Rosetta' Tharpe (1915-1973)". encyclopediaofarkansas.net. 11 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2015.
- ^ a b "Sister Rosetta Tharpe". Last.fm. 2015. 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2015.
- ^ a b "Godmother of Rock and Roll: Sister Rosetta Tharpe". 30 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2015.
- ^ Wald, Gayle.
- ^ a b DeLuca, Dan (26 Şubat 2007). "Sister Rosetta Tharpe got rock rolling long before Elvis". PopMatters. 22 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2015.
- ^ a b "The Godmother of Rock & Roll: Sister Rosetta Tharpe". BBC Four. 24 Mayıs 2011. 25 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2015.
- ^ "Librarian of Congress Names 50 Recordings to the 2004 National Recording Registry". Library of Congress. 2005. 1 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- ^ a b Whitburn, Joel (2004). Top R&B/Hip-Hop Singles: 1942–2004. Record Research. s. 440.
- ^ Ankeny, Jason (2015). "Sister Rosetta Tharpe : Biography". AllMusic. 6 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2015.
- ^ Welky, Ali; Keckhaver, Mike (2013). Encyclopedia of Arkansas Music. University of Arkansas Press. s. 202.
- ^ Wald, Gayle, Shout, Sister, Shout! p. 42.
- ^ Birnbaum, Larry (1 Ocak 2013). Before Elvis: The Prehistory of Rock 'n' Roll. Rowman & Littlefield. ISBN 9780810886384. 1 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2016.
- ^ "Sister Rosetta Tharpe ca. 1941 "The Lonesome Road"". YouTube. 31 Mart 2009. 8 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2015.
- ^ Ankeny, Jason. "Sister Rosetta Tharpe". AllMusic.com. 6 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2016.
- ^ Wald, Gayle, Shout, Sister, Shout! p. 68.
- ^ Heim, Chris (2007). "Marie Knight: She's Got It!". Dirty Linen, 10. ss. 25-28.
- ^ Rowe, Mike (2007).
- ^ McNeil, W. K. (2005). Encyclopedia of American Gospel Music. Psychology Press. s. 399. ISBN 978-0-415-94179-2. Erişim tarihi: 23 Mart 2015.
- ^ Find a Grave'de Sister Rosetta Tharpe
- ^ "Complete Sister Rosetta Tharpe: Volume 7". Frémeaux & Associés (Fransızca). 2015. 6 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2015.
- 1915 doğumlular
- 1973'te ölenler
- 20. yüzyılda Amerikalı şarkıcılar
- Afrikalı Amerikalı kadın şarkıcılar
- Afrikalı Amerikalı Hristiyanlar
- Amerikalı blues gitaristleri
- Amerikalı blues şarkıcıları
- Amerikalı kadın gitaristler
- Blues Hall of Fame üyeleri
- Rock and Roll Hall of Fame
- Afrikalı Amerikalı gitaristler
- Grammy Yaşam Boyu Başarı Ödülü sahipleri
- Southland Records sanatçıları