Suzani
Suzani, el işlemesi, geniş dokuma kumaşlara verilen, Farsça iğne anlamına gelen suzan sözcüğünden gelen bir isimdir.
.jpg)
İranda سوزندوزی Suzandozi (iğne işçiliği) olarak geçer. Kökeni Tacikistan, Özbekistan, Kazakistan ve diğer göçer Orta Asya ülkesi
budunlarına dayanır.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Güç göçmen yaşam koşulları kumaşların uzun süre saklanmasını ve korunmasını engellediği için eski suzanileri bulmak kolay olmamaktadır. Genellikle geç 18. yy ve 19. yy örnekleri yaygındır. Ancak erken 15. yy da Kastilya konsolosu Ruy Gonzáles de Clavijo, Timur'un sarayında gördüğü elişi kumaşlardan söz etmektedir ve bunların suzani olduğu düşünülmektedir.[1] 1870'lerde Buhara Emiri Hacı Murat ipek sanayini geliştirmek için Buhara'nın kuzeyinde dut ağacı ekimini başlatmıştır. Böylelikle suzani üretimi de gelişmiş ve bugün müzelerde yer alan değerli suzanilerin yapımına başlanmıştır.[2][3]
Özgün kullanımı
[değiştir | kaynağı değiştir]Orta Asya göçmen çadırlarında kumaş ve diğer eşyaları sarmak için, seccade olarak ve yatak oturma unitesi örtüsü olarak kullanıldı. İki aileyi birbirine bağlamak için kullanılan ve anne ile gelin tarafından yapılan, şans, sağlık, uzun yaşam ve üretkenlik getirmesi için damada hediye edilen çeyizin bir parçası oldu.[1][3]
Yapımı
[değiştir | kaynağı değiştir]Pamuk ya da ipek pamuk karışımı bir kumaş zemin üzerine ipek ya da pamuk ipliklerlerle işlenerek yapılır. Genelde 2 ya da daha fazla kumaş işlendikten sonra birleştirilir. Tambur, basma, zincir ve kanda-hayol ilmik teknikleri kullanılarak, güneş, ay, çiçekler, yapraklar, meyveler (özellikle nar), Asya Stepleri bitkileri, nadiren de kuş ve balık figürleri ile yapılır. Canlı renklerdeki doğal boyalarla yapılanlar daha değerlidir.[1][3][4]
Başlıca suzani tipleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Buhara Suzani
- Hucend Suzani (Tackistan)
- Lakai Suzani
- Nürata Suzani
- Pskent Suzani
- Semerkant Suzani
- Şehrisebz Suzani
- Taşkent Suzani
- Ura Tube Suzani (İstaravşan, Tacikistan)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c Xavier Fournier, https://www.christies.com/features/A-guide-to-suzani-textiles-8341-1.aspx 15 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Erişim tarihi 14 Ekim 2018
- ^ Caroline Stone http://www.bukhara-carpets.com/making/suzani.html 11 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Erişim tarihi 14 Ekim 2018
- ^ a b c https://trc-leiden.nl/trc-needles/regional-traditions/central-and-inner-asia/suzani 15 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Erişim tarihi 14 Ekim 2018
- ^ http://unionpurl.blogspot.com/2009/02/s-is-for-suzani.html 15 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Erişim tarihi 14 Ekim 2018
| Mimari |
| .jpeg) | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| El sanatları |
| ||||||||||||||||||
| Kitabi sanatlar |
| ||||||||||||||||||
| Edebiyat | |||||||||||||||||||
| Mûsikî | |||||||||||||||||||
| Bahçe | |||||||||||||||||||
| Müzeler |
| ||||||||||||||||||
| İlkeler, etkiler | |||||||||||||||||||
