BGM-71 TOW
BGM-71 TOW (İngilizce telaffuz: /ˈtoʊ/),[1] Amerikan yapımı bir tanksavar füzesidir. İlk kez 1968'de üretilen TOW, dünyada en yaygın kullanılan güdümlü tanksavar füzeleri arasında yer alır.[2] Sistem, hem taşınabilir hem de araca monteli çeşitli platformlarda kullanılabildiği gibi helikopterlerde de geniş ölçekte uygulanmaktadır. 1960'larda Hughes Aircraft tarafından tasarlanan füze, günümüzde RTX tarafından üretilmektedir.
TOW, SS.10 ve ENTAC gibi önceki tanksavar füzelerinin zayıf yönlerini gidermek amacıyla geliştirildi. Tasarım sürecinde özellikle güdüm sisteminin sadeleştirilmesi ve etkin menzilin artırılması hedeflendi. Önceki modellerde operatör, küçük bir joystick kullanarak füzeyi doğrudan kontrol ediyor ve hedefle hizalamaya çalışıyordu. Günümüzde MCLOS olarak adlandırılan bu yöntem, pratikte operatörün fazla düzeltme yapmasına ve füzenin hedef etrafında salınmasına yol açıyordu. TOW ise yalnızca nişangahın hedefe sabitlenmesini gerektiren yeni bir sistem benimsedi ve gerekli kontrol komutları elektronik olarak hesaplandı. Bu yöntem günümüzde SACLOS olarak bilinir. Sistem, füzenin arkasındaki parlak kızılötesi işaretleyiciyi izleyip bunu nişangahın görüş hattıyla karşılaştırarak çalışıyordu. Nişangahlar, gece operasyonları için kızılötesi kameralar veya görüntü yoğunlaştırıcılarla donatılabiliyor ve önceki tasarımlara kıyasla yaklaşık iki kat daha fazla menzil sunuyordu.
TOW kısa sürede cipler gibi çok çeşitli taşınabilir ve hafif araçlara, ayrıca M901 gibi özel hafif zırhlı platformlara konuşlandırıldı. Ancak güdüm sisteminin çalışabilmesi için füzenin nişangâh tarafından doğrudan görülmesi gerekiyordu; bu da füzenin öne doğru tutulduğu helikopterlerden yana ateş edildiğinde nişangâh ile füze arasında açı oluştuğu için başlangıçta helikopter kullanımını elverişsiz kılıyordu. Bu sorun, nişangâh ile fırlatma tüpü arasındaki açıyı hesaplayıp füzeyi hızla nişangâh hattına yönlendirebilen yeni bir nişangâh sisteminin geliştirilmesiyle çözüldü. Böylece TOW, zamanla en yaygın kullanım biçimlerinden biri olarak helikopter silahı hâline geldi ve birçok Batılı ülkenin Soğuk Savaş dönemi saldırı helikopterlerinin ana tanksavar sistemi olarak benimsendi.
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]1963 ve 1968 yılları arasında Hughes Aircraft firması hem kara hem de helikopterden fırlatılabilecek XBGM-71A modeli üzerinde çalışmalar yapmaktaydı. 1968 yılındaki ihaleyi kazanan Hughes, 1970 yılında ilk üretilen füzeleri ABD Ordusuna teslim etti. BGM-71 serisi füzelerin gelmesi ile halihazırda kullanılmakta olan M40,106mm geri tepmesiz tüfek ve MGM-32 ENTAC füze sistemleri ordu kullanımından kaldırıldı. Bunun yanında helikopterden fırlatılan AGM-22B yerine bu füzeler yüklendi. 1972 yılında füze Kuzey Vietnam Ordusunun saldırılarına karşı cevap veren Güney Vietnam ordusuna ait UH-1B helikopterlerine yüklendi. TOW füzeleri zaman içerisinde geliştirildi. İlk gelişmiş TOW'lar 1978 yılında, TOW 2 modeli 1983 ve TOW 2A/B modeli 1987 yıllarında kullanılmaya başlandı. 2001 yılında yeni nesil füze çalışmalarına başlandı.
Birkaç TOW füzesi 22 Temmuz, 2003 tarihinde Saddam Hüseyinin oğulları Uday Hüseyin ve Kusay Hüseyinin öldürülmesi sırasında kullanıldı.[1]11 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Modelleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Hughes firmasını satın alan Raytheon firması günümüzde TOW füzelerinin üretimine devam etmektedir.
| Sıfatı | Türü | Boyu | Çapı | Kanat açıklığı | Ateşleme ağırlığı | Savaş başlığı | Zırh delme özelliği (tahmini) | Menzili | Hızı[3] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| XBGM-71A/BGM-71A | Hughes Tube launched Optically tracked Wire command link guided (TOW) Missile | 1.16 m | 0.152 m | 0.46 m | 18.9 kg | 3.9 kg (2.63 kg HE) HEAT | 600 mm | 65-3,750 m | 278 m/s |
| BGM-71B | BGM-71A modeli; gelişmiş menzilli | ||||||||
| BGM-71C | BGM-71B modeli; ‘’’I’’’mproved ‘’’TOW’’’ (‘’’ITOW’’’) ve boşluklu imla hakkı başlığı | 1.41 m (uzatılmış); 1.17 m (kıvrılmış) | 19.1 kg | 800 mm | |||||
| BGM-71D | BGM-71C modeli; TOW-2 geliştirilmiş güdümleme, motor ve savaş başlığı | 1.51 m (uzatılmış); 1.17 m (kıvrılmış) | 21.5 kg | 5.9 kg (3.6 kg HE) HEAT | 900 mm | ||||
| BGM-71E | BGM-71D modeli;TOW-2A füzesi yarı etkin zırha karşı ikili başlıklı | 22.6 kg | 1,000 mm’lik yarı etkin zırh | ||||||
| BGM-71F | BGM-71D modeli; TOW-2B üst saldırı modeli | 1.168 m | bilgi yok | ||||||
| BGM-71G | BGM-71F modeli; AP başlığı; üretilmedi | bilgi yok | bilgi yok | bilgi yok | bilgi yok | ||||
| BGM-71H | BGM-71E modeli; "sığınak delen" modeli düşman savunma binalarına karşı kullanıldı | bilgi yok | bilgi yok | bilgi yok | bilgi yok |
Hughes 1989 yılında kablosuz güdümlü bir TOW olan TOW-2N modelini geliştirdi ancak bu füze ABD Ordu envanterine alınmadı. Hughes firmasını satın alan Raytheon üretim hattında TOW serisini geliştirmeye devam etti. Ancak 1998 yılında FOTT (Follow-On To TOW) programı iptal edildi. 30 Kasım 2001 tarihinde TOW-FF (TOW-Fire and Forget) programı bütçe kesintisine uğradı. [2]27 Aralık 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. 2001 ve 2002 yıllarında, Raytheon ve ABD Ordusu ortak bir çalışma içerisine girerek geliştirilmiş menzilli TOW 2B modeli üzerinde çalışmaya başladı. Bu tasarıma önce TOW-2B (ER), ardından ise TOW-2B Aero adı verildi. 2004 yılında üretimine başlanan füze şu ana kadar ABD Ordusu envanterine girmedi.
Şu an üretilen TOW füzeleri ateşle ve unut türünden değil ikinci nesil kablo güdümlü füzelerden kullanılan Yarı Otomatik Komuta Güdümlü sistem kullanılmaktadır. Bunun anlamı belirli bir kaideden atılan füze hedefine çarpıp imha olana dek bir operatör tarafından nişangah ile izlenmektedir. Bu eksi özelliğinden ötürü ateşle ve unut modeli güdümleme sistemine sahip füzeler üzerine araştırmalara hız verilmiştir.
Uluslararası modelleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- İran elde ettiği TOW füzeleri üzerinde çalışmalar yaparak bu füzenin kopyası olan Toophan modelini geliştirmiş olup üretimini sürdürmektedir.
Fırlatma kaideleri
[değiştir | kaynağı değiştir]
TOW ABD Ordusu tarafından BGM olarak tain edilmiştir. BGM kısaltmasının açılımı, İngilizce Multiple Launch Environment (B) Surface Attack (G) Guided Missile (M) (Farklı Kaideden Fırlatılabilen Kara Hedeflerine Karşı Güdümlü Füze)
M151 kaidesi genellikle piyade birliklerinde kullanılmakla birlikte farklı türden araçlara monte edilebilmektedir. Bunlara örnek M151 jeep, M113 APC ve M966 HMMWVdir. Fırlatıcı teknik olarak omuzdan kullanılabilir ancak cüssesi büyük olduğunda pek tercih edilmez. Yeni model fırlatıcılara gece görüş nişangahları yerleştirilerek hem ağırlık düşürülmüş hem de füzenin kullanımı arttırılmıştır.
Araçlar içinde özel TOW sistemleri üretilmiştir. Örneğin M2/M3 Bradley IFV/CFV, M1134 Stryker ATGM taşıyıcı ve son olarak M901 ITV (Improved TOW Vehicle). Bu araçlara genellikle İngilizce TOW Under Armor (TUA) Türkçesi Zırh Altında TOW adı verilir.
AH-1 helikopteri için M65 sistemi ve UH-1 modeli için XM26 sistemleri geliştirilmiştir. XM26 sisteminin daha sonra AH-56 helikopterlerine takılması düşünülmüş ancak bu helikopter projesinin iptali ile bu gerçekleşememiştir.
M41 TOW modeli ve geliştirilmiş hedef yakalama sistemi (ITAS) ile birleştirilen TOW 2 füze sistemleri M220 (HMMWV) araçlarına takılmıştır. TOW ITAS ABD Kara ve Deniz kuvvetlerine bağlı hava, hava taarruz ve hafif piyade birlikleri bünyesinde kullanılmaktadır. ITAS geliştirilmiş zırh geçme özelliğine sahiptir. Bu silahla donatılan ağır veya hafif silahlı birlikler ağır zırhlı birliklere karşı oldukça başarılı olmaktadır. TOW ITAS sistemine sahip birlikler sadece hedef yok etme değil özellikle yerleşim alanlarındaki çatışmalarda keşif, gözetleme, kurtarma ve hedef belirleme görevlerini başarıyla yapabilmektedir.
TOW ITAS üç ayrı hat değişikliği barındırır: hedef belirleme altsistemi (TAS), atış kontrol altsistemi ve batarya güç kaynağı. Geliştirilmiş TOW 2 travers tertibatı; hâlen kullanılan TOW fırlatma tüpü ve üçayağı ile TOW HMMWV değiştirme aparatından oluşmaktadır. TAS tek bir kutu içerisinde doğrudan görüş optiği, ikinci nesil ileri görüş kızılötesi (FLIR) ve gece görüş nişangahlarını, füze takip ve lazer menzil bulucuyu barındırır.
Kullanan ülkeler
[değiştir | kaynağı değiştir]
|
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Official US Army history of TOW (9th paragraph)". 3 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "M-220 Tube-launched, Optically-tracked, Wire-guided missile (TOW)". fas.org. 3 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2013.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2008.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2008.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Bağlantılı içerik
[değiştir | kaynağı değiştir]
Kendisini izleyen modelleri
[değiştir | kaynağı değiştir]BGM-71 - MIM-72 - UGM-73 - BQM-74 - BGM-75 - AGM-76 - FGM-77
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- www.fas.org11 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- More information at Designation Systems.net10 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Video of a Danish TOW launch