Ta'ziye - Vikipedi
İçeriğe atla
Ana menü
Gezinti
  • Anasayfa
  • Hakkımızda
  • İçindekiler
  • Rastgele madde
  • Seçkin içerik
  • Yakınımdakiler
Katılım
  • Deneme tahtası
  • Köy çeşmesi
  • Son değişiklikler
  • Dosya yükle
  • Topluluk portalı
  • Wikimedia dükkânı
  • Yardım
  • Özel sayfalar
Vikipedi Özgür Ansiklopedi
Ara
  • Bağış yapın
  • Hesap oluştur
  • Oturum aç
  • Bağış yapın
  • Hesap oluştur
  • Oturum aç

İçindekiler

  • Giriş
  • 1 Ayrıca bakınız
  • 2 Kaynakça
  • 3 Konuyla ilgili yayınlar

Ta'ziye

  • العربية
  • تۆرکجه
  • Башҡортса
  • Deutsch
  • English
  • Español
  • فارسی
  • Français
  • Hausa
  • עברית
  • हिन्दी
  • Հայերեն
  • Bahasa Indonesia
  • İtaliano
  • 日本語
  • Кыргызча
  • مازِرونی
  • Română
  • Русский
  • Српски / srpski
  • اردو
  • Oʻzbekcha / ўзбекча
  • მარგალური
Bağlantıları değiştir
  • Madde
  • Tartışma
  • Oku
  • Değiştir
  • Kaynağı değiştir
  • Geçmişi gör
Araçlar
Eylemler
  • Oku
  • Değiştir
  • Kaynağı değiştir
  • Geçmişi gör
Genel
  • Sayfaya bağlantılar
  • İlgili değişiklikler
  • Kalıcı bağlantı
  • Sayfa bilgisi
  • Bu sayfayı kaynak göster
  • Kısaltılmış URL'yi al
  • Karekodu indir
Yazdır/dışa aktar
  • Bir kitap oluştur
  • PDF olarak indir
  • Basılmaya uygun görünüm
Diğer projelerde
  • Wikimedia Commons
  • Vikiveri ögesi
Görünüm
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Ta'zīye'nin ritüel dramatik sanatı
UNESCO Somut Olmayan Kültürel Mirası
Ta'ziye, Hindistan yarımadasındaki Aşure günü Şii Müslümanların alayını taşıyor (c. 1790-1800). Ta'ziye nehre veya okyanusa daldırıldı.
ÜlkeIran, Irak ve Lübnan[1]
Kaynak00377
Tescil geçmişi
Tescil2010 (5. oturum)
Ta'ziye, Hindistan yarımadasındaki Aşure günü Şii Müslümanların alayını taşıyor (c. 1790-1800). Ta'ziye nehre veya okyanusa daldırıldı.

"Ta'ziye" (Arapça: تعزية; Farsça: تعزیه; Urduca: تعزیہ) anlam olarak "teselli, taziye veya kederin ifade edilmesi" demektir. Kökü "aza" (عزو ve عزى) sözcüğünden gelir ve yas tutmayı ifade eder. Genellikle Kerbela Savaşı'nı ve bu savaşı çevreleyen olayları konu alan dinsel oyunları (teatral temsiller) anlatmak için kullanılır. Sir Lewis Pelly, Ta'ziye hakkındaki kitabının önsözüne "Eğer bir oyunun başarısı, eserin yazıldığı insanlar veya oyunu izleyen kitle üzerindeki etkisiyle ölçülüyorsa, hiçbir oyun Müslüman dünyasında bilinen Hasan ve Hüseyin trajedisini aşamamıştır." [2] sözleriyle başlar. Yıllar sonra, New York Üniversitesi'nde İran ve İslam çalışmaları profesörü olan Peter Chelkowski, "Ta'ziye, İran'da Ritüel ve Drama" adlı kitabının başına aynı sözleri seçmiştir."[3]

Bölgeye, zamana, duruma, dine vb. göre kelime farklı kültürel anlamlara ve uygulamalara sahip olabilir:

  • İran kültüründe Ta'ziye, tarihi ve dini bir olaydan esinlenerek ortaya çıkan bir "Taziye Tiyatrosu" veya "Tutku oyunu" olarak sınıflandırılır. Bu olay, Hüseyin'in şehadetidir ve Ta'ziye bu şehadeti destansı bir ruh ve direnişi sembolize ederek canlandırır.
  • Güney Asya ve Karayipler'de Ta'ziye kelimesi özel olarak Muharrem ayında yapılan dini törenlerde kullanılan Minyatür Türbeler (genellikle renkli kağıt ve bambudan yapılan Kerbela türbelerinin taklitleri) için kullanılır.

İran geleneğiyle özdeşleşen Ta'ziye, Şii İslam geleneğinde bir ritüeldir. Muhammed'in torunu Hüseyin'in ve erkek evlatlarının, dostlarının MS 680 yılında Irak'ın Kerbela ovalarında katledilmelerinin yeniden canlandırılmasıdır. Bu katliamın sebebi, Muhammed'in vefatından sonra Müslüman topluluğun liderliğini belirleme (Halifelik) mücadelesidir.[4]

seri
İslam kültürü
Mimari
  • Azerbaycan
  • Bangladeşli
  • Hint-İslam
  • Endonezce
  • Mağribi
  • Fas
  • Babür
  • Osmanlı
  • Pakistan
  • Farsça
  • Somali
  • Sudano-Sahelian
  • Tatar
  • Svahili
Sanat
  • Arap halısı
  • Azerbaycan halısı
  • Batik
  • Hat sanatı
  • Damask
  • Nakış
  • İkat
  • İznik çinisi
  • Hatam
  • Kilim
  • Minyatür
  • Doğu halısı
  • Paan dan
  • Acem halısı
  • Somak
  • Suzani
  • Tapis
  • Türk halısı
  • Türk halısı
  • Zardozi
Giyim
  • Abaye
  • Agal
  • Boubou
  • Burka
  • Çador
  • Tesettür
  • Başörtüsü
  • Cilbab
  • Jellabiya
  • Kaftan
  • Kameez
  • Keffiyeh
  • Puşi
  • Peçe
  • Salvar
  • Songkok
  • Taqiyah
  • Kandura
Tatiller
  • Erbain
  • al-Ghadeer
  • Chaand Raat
  • al-Fitr
  • al-Adha
  • Imamat bayramı
  • Yılbaşı
  • al-Qadr
  • Mevlid Kandili
  • Ramazan
  • Bara’at
  • Raghaib
Edebiyat
  • Arapça
  • Azerbaycan
  • Bengalce
  • Kırım Tatarcası
  • Gambiya
  • Hausa
  • Endonezya dili (Cava dili)
  • Keşmir
  • Kazakça
  • Kürtçe
  • Kırgız
  • Malezya (Malezya)
  • Mali
  • Nijeryalı
  • Peştuca
  • Farsça
  • Pencap
  • Sindhi
  • Somali
  • Güney Asya
  • Tacikçe
  • Tatar
  • Türkçe
  • Türkmen
  • Urduca
  • Uygur
  • Özbek
Müzik
  • Âşık
  • Def
  • Destgah
  • Gamelan
  • Gendeng beleq
  • Gazel
  • Hadra
  • Hamd
  • Yari
  • Madih nebevi
  • Mappilappattu
  • Makam
  • Muğam
  • Naat
  • Naşid
  • Noha
  • Kavvali
  • Tasavvuf
  • Talempong
  • tef
Tiyatro
  • Bangsawan
  • Jem
  • Karagöz ve Hacivat
  • Sama
  • Ta'ziye
  • Wayang
  • g
  • t
  • d

Bugün 250 civarında Ta'ziye metni bulunmaktadır. Bunlar İtalyan büyükelçisi Cherulli tarafından toplanmış ve Vatikan Kütüphanesi'nde bulunan bir koleksiyona dahil edilmiştir. Ta'ziye oyun metinleri Farsçadan Fransızcaya Polonyalı oryantalist Aleksander Chodźko, Ukraynaca'ya Ukraynalı oryantalist Ahatanhel Krymsky ve Almancaya İranlı oryantalist Davud Monşizade tarafından çevrilmiştir. İran'ın çeşitli yerlerinde de dağınık halde başka metinler bulunmaktadır.[5]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • İran'da islam
  • İran tekkeleri
  • Muharrem

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "UNESCO - Intangible Heritage Home". 19 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2024. 
  2. ^ Pelly, Lewis (1879). The Miracle Play of Hasan and Husain (İngilizce). W. H. Allen and Co. s. III. ISBN 978-1-0152-8641-2. 
  3. ^ Chelkowski, Peter J. (1979). Ta'ziyeh: Ritual and Drama in Iran (İngilizce). New York University. s. XV. ISBN 0-8147-1375-0. 
  4. ^ Chelkowski, Peter (2003). "Time Out of Memory: Ta'ziyeh, the Total Drama". Asia Society. 12 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2017. 
  5. ^ Beeman, William O. "Theatre History #27: Learning about Ta'Ziyeh with Dr. William O. Beeman." Audio Blog Post. Theatre History. HowlRound. 27 Mar 2017.

Konuyla ilgili yayınlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • William O. Beeman, Iranian Performance Traditions, Costa Mesa, CA: 2011
  • Bahram Bezae'i, Namayesh dar Iran, Tehran: 1345/1966
  • Peter Chelkowski, Ta'ziyeh: Ritual and Drama in Iran, New York 1979
  • Willem Floor, Theatre in Iran, Washington, D.C.: 2005
  • Aleksander Chodźko, Théâtre persan, choix de Téaziés ou drames traduits pour la première fois de persan par A. Chodźko, Paris 1878.
  • Ahatanhel Krymsky, Pers’kyj teatr, Kyjiw, 1925.
  • Davoud Monchi-Zadeh, Taʿziya : Das persische Passionsspiel, mit teilweiser Übersetzung der von Litten gesammelten Stücke, Stockholm: Skrifter utgivna av K. Humanistiska Vetenskapssamfundet I Uppsala, 1967
Otorite kontrolü Bunu Vikiveri'de düzenleyin
  • BNE: XX5572247
  • BNF: cb11973107q (data)
  • GND: 4241051-4
  • LCCN: sh85132915
  • NKC: ph550515
  • NLI: 987007396409005171
  • TDVİA: taziye
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ta%27ziye&oldid=33666170" sayfasından alınmıştır
Kategoriler:
  • Tiyatro tarzları
  • İran sineması
  • İranlı icatları
  • İran'ın Somut Olmayan Kültürel Mirasları
Gizli kategoriler:
  • BNE tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri
  • BNF tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri
  • GND tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri
  • LCCN tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri
  • NKC tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri
  • NLI tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri
  • TDVİA tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri
  • Sayfa en son 10.56, 16 Ağustos 2024 tarihinde değiştirildi.
  • Metin Creative Commons Atıf-AynıLisanslaPaylaş Lisansı altındadır ve ek koşullar uygulanabilir. Bu siteyi kullanarak Kullanım Şartlarını ve Gizlilik Politikasını kabul etmiş olursunuz.
    Vikipedi® (ve Wikipedia®) kâr amacı gütmeyen kuruluş olan Wikimedia Foundation, Inc. tescilli markasıdır.
  • Gizlilik politikası
  • Vikipedi hakkında
  • Sorumluluk reddi
  • Davranış Kuralları
  • Geliştiriciler
  • İstatistikler
  • Çerez politikası
  • Mobil görünüm
  • Wikimedia Foundation
  • Powered by MediaWiki
Ta'ziye
Konu ekle