Tartışma:Köy enstitüsü

Başlıksız

• köy enstitülerini atatürk devrimlerinin içine katmak doğru mudur? --kibele^mesaj 14:24, 6 Ağustos 2007 (UTC)

Atatürk'ün ölümünden sonra açıldıklarına göre katmamalıyız.--Martianmister 21:28, 6 Ağustos 2007 (UTC)

Kanununu Atatürk çıkardı.--Bruno ^ileti 10:52, 9 Şubat 2009 (UTC)

Köy Enstitüleri'nin Kapatılması

2. Dünya Savaşı'nın sonlarına doğru 1945 yılında Sovyetler Birliği lideri Stalin'in Türkiye'den Kars, Artvin ve Ardahan'ı ve Boğazlarda askeri üs istemesi üzerine, Milli Şef de ABD'den askeri destek istemişti.

Stalin hakkında yazılan bu yazının kaynağı verilmemiş. Bu sebeple araştıramıyor ve doğruluğuna güvenemiyorum. Bilgilerinize. --78.175.189.64 12:40, 6 Ağustos 2012 (UTC)

• Şimdilik "kaynak belirtilmeli" şablonu ekledim. Bu arada ilgili bilgi Can Dündar'ın Köy Enstitüleri belgeselinden olabilir. Bu konuda araştırma yapıyorsanız o belgeseli izlemenizi de salık veririm. Kolay gelsin.--Abuk SABUK ^msj 23:12, 8 Ağustos 2012 (UTC)

Köy enstitüleri ile eğitimden yeterince pay almayan halk topluluklarının eğitilmesinin yolunun açıldığı tüm tarih kaynaklarınca kabul edilir. Yetiştirdiği insanlar ve verdiği meyvelerin batı emperyalizmi tarafından korkutucu bulunduğu için kapatılması uygun bulunmuş ve İsmet İnönü tarafından aslında olmayan bir gerekçe ile (gerekçe Rusların Türklerden toprak talebi olduğudur ve bu gerekçe Genelkurmay arşivlerinde bile yoktur, bakınız Yılmaz Dikbaş, Atatürkçüler Yenildi kitabı. Hal böyle iken komünist yetiştiriyor diye kapatılan bu okullar aslında Türk Köylüsünün aydınlanmasını ve kalkınmasını istemeyen çevrelerce bu şekilde lanse edilmiştir. Komünist yetiştiriyor idiyse neden müfredat değiştirilmemiştir de kapatılmıştır. İnsanları artık kandırmayalım. İsmet İnönü büyük bir hata yapmıştır ve 100 milyonluk Truman yardımı için Türk Köylüsünü feda etmiştir. Firgul (mesaj) 13:59, 21 Nisan 2013 (UTC)

TÜRKİYENİN GELECEĞİ POLİTİKAYA NASIL KURBAN EDİLDİ.

Köy enstütüleri ismet inönü zamanında değil köy ağalarının tehditleri üzerine ADNAN MENDERES ZAMANINDA KAPATILDI. Bir köy ağasının röportajında açıklamasına denk gelmiştim kendisi bizzat anlatmıştı.

İsmet inönü döneminde kapatılmasa bile içi boşaltıldı. Çünkü hem batı tehditleri bir yandan, cahil şeyhci köy ağaları bir yandan attıkları türlü iftiralarla kışkıttılar halkı o eğitim yuvalarına karşı. Köy enstütülerinin en cezbedici yanı haftada 1 günlerini sadece tartışmaya, fikir üretmeye ayırıyorlardı ve belki de bu kadar yükselmelerinin sebebi buydu. Halk bilinçlendikçe köylü ağalarına karşı olan tutumun azalacağını herkes biliyordu. O yüzden şeyhci dinciler ve köy ağaları el ele verip harcanmasında büyük rol oynadılar. İsmet inönü zamanında formatı değişti, içi boşaltıldı ama ismet gerçekten arada kalmıştı. Adnan menderes zamanında 27 ocak 1954'te kapatılmıştır. kapatıldığı 1954 yılına kadar köy enstitülerinde 1.308 kadın ve 15.943 erkek toplam 17.251 köy öğretmeni yetişmiştir. Batubo (mesaj) 21.11, 16 Ekim 2022 (UTC)

İlber Ortaylı'nın "Köy enstitülerini CHP kapattı" görüşünün maddede yer alması

İlber Ortaylı katıldığı 26 Aralık 2021 tarihli Habertürk programında "köy enstitülerini Demokrat Parti kapatmadı, onlara kalmadı" diyor. CHP döneminde kapatıldığını belirtiyor. Video kaynağını eklemiştim. Atatürk'ü öven yazılar kitaplar yazmış bir tarihçinin bu konuda kasıtlı olarak CHP'yi karalama amaçlı CHP kapattı diyeceğini hiç sanmıyorum. En itibar gören tarihçilerden birisi. İlber Ortaylı hariç farklı kaynaklarda da CHP zamanında kapatılan köy enstitüleri geçiyor. Kaynaklara göre ilk faaliyeti bitirilen köy enstitüsü tarihi 1946. Çoğunun zaten 1947 sonrası misyonu ve işleyişi çok farklı hal alıyor vs vs. Bu konuda çok çok şey yazabilirim ama burası tarih tartışma forumu değil. Sonuç olarak maddede İnönü veya CHP'yi suçlayan bir içerik olmadığı için bu konuda kaygı duymak yersiz. Kayda değer kaynakla birlikte tarihi olduğu biçimde ansiklopedik üslupla anlatmak. Önemli olan bu. --Buzuldiyar ^Mesaj 08.22, 17 Ekim 2022 (UTC)

Karşı İlber Ortaylı'nın ifadelerinin maddeye tartışılan haliyle konmasına karşıyım.

İlber Ortaylı'nın "CHP kapattı" dediği ortam oldukça spontane röportajda bir bağlam içinde geçiyor. İlber Ortaylı haklı olsaydı "Köy enstitülerini öğretmen okulu" haline getirmeyi öneren kanun teklifi burada 1954'te tartışılmıyor olurdu. Birkaç gün sonra da kanun kabul ediliyor ve köy enstitüleri "olgusal olarak" kapanmış oluyor. İlber Ortaylı'nın kastı muhtemelen @Buzuldiyar'ın da üstte dediği 1950'ye giden süreçte CHP'nin bu kurumlarda filizlenen "istenmeyen fikirleri" sönümlemek için verdiği tavizlerle değişiklikler yapması. Kuruluş amacından saparak ruhunun yok olması sözcüğün ilk anlamındaki kapatma değildir. Boğaziçi Üniversitesi'ne kayyum atanması ya da üniversiteler kanuna aykırı modifikasyonlar yaparak ruhunun öldürülmesi, bir kapatma değildir. Feroz Ahmad (Modern Türkiye'nin Oluşumu) kitabında detaylıca açıklıyor, Köy Enstitüleri aktif olduğu süreçte çeşitli modifikasyonlara maruz kalıyor. Ancak maddede "CHP kapattı" dendiğinde bu konuda bir tartışma olmadığını düşünüyorum. Zürcher'in kitabında bu daha net bir ifadeyle anlatım şu:

At its congress in November 1947, the RPP moved even closer to the DP programme. It advocated free enterprise and decided to retract article 17 of the Land Distribution Law (something the assembly eventually did in 1950). It also tried to counter the way in which the Democrats played the religious card and decided to allow religious education in the schools and to reform the Village Institutes, which DP propaganda had targeted and depicted as centres of communist agitation.

Zürcher de kitapta "When the Democratic Party came to power in 1950, it abolished them altogether." diye noktaladığı hali bizim için olgusal olarak yazılması gereken kısım. Tamamını okumadığım bir başka makalede dergipark'ta yayınlanmış bir "kuruluşundan kapanışına" anlatılırken detaylı şekilde irdelenmiş:

Sistem üzerinde 1947 yılında başlayan değiĢikliklerle, 1952 yılında “köy” ve “enstitü” kavramları kaldırılarak, öğretmen okullarıyla birleĢtirilmeleri süreci hız kazanmıĢ ve 1954 yılına gelindiğinde artık normal öğretmen okullarından her hangi bir farkı kalmayan köy enstitüleri, öğretmen okullarıyla birleĢerek Türk eğitim sisteminde bir dönemin bitmesiyle sonuçlanmıĢtır.

İlber Ortaylı'nın ifadeleri eklenecekse de, kapatılmasının tarihine dair tartışmalar var şeklinde değil, eleştiriler kısmında CHP'nin resmi kapatma tarihinden çok önce ilgili tarihlerde kurumun ruhunu öldürmesine yorumu olarak sunulabilir düşüncesindeyim. TarantaBabu (mesaj) 18.22, 9 Haziran 2023 (UTC)

@TarantaBabu, CHP'nin 1946'da atanan milli eğitim bakanı Reşat Şemsettin Sirer, 3 Mart 1951 tarihli Ulus gazetesinde yayınlanmış yazısında "...bu Enstitüler, dört yıldan (1947'den) beri birer öğretmen okulundan başka bir şey değillerdir" diyor. Bakan Sirer zaten olayların içindeki esas adamlardan biri olarak görüşü bu şekilde. Resmî olarak kapanışın 1954 olduğu ve köy enstitüsü olarak anılmaya devam etmesi zaten belgelerle kanıtlı onu tartışmıyorum. Köy enstitüsünü köy enstitüsü yapan en karakteristik özelliklere CHP döneminde son veriliyor. Bu sebepten dolayı İlber Ortaylı'nın da dahil olduğu bazı tarihçiler, resmî olmasa da; ayırt edici özellikler açısından köy enstitüsünün kapanışın CHP döneminde olduğunu söylüyor. İlber Ortaylı'nın görüşünü neden eklemek istediğimi aşağıda belirtmiştim. Değerli yorumun için teşekkürler. --Buzuldiyar ^Mesaj 21.42, 9 Haziran 2023 (UTC)

İşte bu nedenle eklenme şekline itiraz ediyorum. Mesela hızlıca copy paste ile birleştireyim. Sallıyorum şöyle eklense itirazım olmaz:

Reşat Şemsettin Sirer, 3 Mart 1951 tarihli Ulus gazetesinde yayınlanmış yazısında "...bu Enstitüler, dört yıldan (1947'den) beri birer öğretmen okulundan başka bir şey değillerdir" diyor. İlber Ortaylı gibi tarihçiler bu nedenle Köy Enstitülerinin kuruluş karakteristiğinin CHP iktidarında sonlandırıldığını iddia etmiştir.

Ancak "İlber Ortaylı CHP döneminde Köy Enstitüleri kapandı demiştir" diye eklendiğinde bunun anlamı bağlamdan haberi olmayanlar için çok daha farklı olur. TarantaBabu (mesaj) 21.55, 9 Haziran 2023 (UTC)

Seninki de mantıklı bir görüş. Sonuç olarak, İlber Ortaylı'nın söylemediği bir şeyi eklemedim, Kibele'nin geri aldığı sürümde 2 adet video kaynağı var, orada görülebilir. CHP'ye ve CHP'nin temsil ettiklerine aşırı hassas okuyucularımızı düşünmek gerekiyor, benim ekleme şeklim yanlış anlaşılmalar yaratabilir, hatam burada... O dönemki olaylar karışık bir konu, VP:FORUM durumu olmasa tarihsel örnekler vererek yardıracağım ama yazarken konunun maddenin geliştirilmesi üzerinde kalmaya çalışıyorum. Sonuç olarak; 1'e karşı 2 olarak bu tartışmayı sonlandırıyorum. Başka maddelerdeki katkılarda görüşmek üzere. --Buzuldiyar ^Mesaj 07.34, 10 Haziran 2023 (UTC)

2'ye 1'lik bir oylama durumu olduğunu düşünmüyorum. İlber Ortaylı KD birisi ve dediği şey de önemli, itirazım İlber Ortaylı'nın deyimsel ifadesinin yalın bir anlam ile eklenmesinin gerekliliğiydi. Yorumun eklenmesine karşı değilim. Ortaylı'nın kendisi de herhalde burayı okusa katılırdı. O kapatma, o kapatma değil öte yandan o kapatma da tarihsel açıdan oldukça bahse değer bir durum. TarantaBabu (mesaj) 11.56, 10 Haziran 2023 (UTC)

Dediğin şekilde de ekleyebilirim daha sonra TarantaBabu. CHP'nin Amerika ile yaptığı Fulbright eğitim anlaşmasının Köy enstitülerine kapanmaya giden yoldaki belli etkisini de kaynakla ekleyebilirim. --Buzuldiyar ^Mesaj 10.16, 12 Haziran 2023 (UTC)

buna ilişkin eklemeleri kaldırdım, açıklama için gelince yukarıdaki yorumları gördüm. köy enstitülerinin kapatılması bir günde olan bir şey değil, uzun uzun da anlatılmış. o bilgiler orada dururken tek bir kişinin muğlak yorumunu sonuç gibi eklemek doğru değil. burada konuşmadan yeniden eklenmezse iyi olur. --kibele 15.50, 27 Aralık 2022 (UTC)

Türkiye'nin en itibar gören tarihçisinin ve aynı zamanda köy enstitüleri konusunda çokça araştırma yapmış bir profesörün düşüncesinin maddede yer alması maddeye katkı sağlar. En doğru cümleyi İlber Ortaylı kurmuştur diye bir taraflı ifadeyle maddeye eklenmiyor zaten.

Ayrıca yorumun neresi "muğlak" onu da anlamadım. Ortaylı; Köy enstitüsünün kapatılmasından çok şikayet ediyorlar, onu Demokrat Parti kapatmadı. Onlara kalmadı yani diyor. Moderatör de "Hep öyle bilinir ama..." diyor. Ortaylı da "E onlara kalmadı, kendileri kapattılar" diyor. Kendileri dediği "CHP". Zaten daha sonra "mahvettiler köy enstitülerini yani bunlar Halk Partisi zamanında olan şeylerdir" diyor. İlla 30 IQ'lu birinin anlayacağı şekilde tane tane isim ve aşırı detay vererek anlatması gerekmez. Az tarih bilen birisi zaten anlar, muğlak bir şey yok.--Buzuldiyar ^Mesaj 18.39, 27 Aralık 2022 (UTC)

bir günde kapanmadığı için yok o kapattı yok bu kapattı gibi eklemelerin gereği yok. güncel politikadaki söylemleri ansiklopediye aktarmanın da.. kaldı ki ortaylı, dp kapattı laflarına itiraz ediyor ve 'onlara kalmadı, önce zaten mahvettiler' diye sürece dikkat çekiyor, muğlak dediğim o.. maddede de bu süreç anlatılmış uzun uzun. siz onun önüne, sonuna bu cümleyi eklerseniz okuyucuyu yönlendirmiş olursunuz. böyle bir özete gerek yok, tamamını okuyan zaten meseleyi yorumlar kendisi.. tartışmalara kaynak olarak eklenebilir, içerikte bu kadar yer bulmasına, hele de girişte yer almasına itirazım var. --kibele 11.05, 28 Aralık 2022 (UTC)

İlber Ortaylı'yı ekleme sebebim şu; insanların Google'da köy enstitüsü ile ilgili olarak en çok arattığı şeyler; "köy enstitüleri ne zaman kapandı" ve "köy enstitüleri kim kapattı". Bunu fark ettim ve bu maddeye gelen birçok insan o bilgiyi almak için geliyor. Buna rağmen Vikipedi için "Vikipedi'de herkes yazabiliyor, orada yazan her şey yalan/şüpheli" diye bakan insanlar maalesef var. Bu yüzden Türkiye'nin en itibar gören tarihçisinin cümlesini ve adını belirterek koydum ki bu maddede yazılanların kafaya göre yazılmadığına dair bir belirti olsun. Köy enstitüleri konusunda ciddi yanlış bilinen şeyler var, İlber Ortaylı da Vikipedi'de yazılanlara dair okuyucuya bir fikir verir diye düşündüm. Ayrıca Ortaylı; İnönü, CHP veya DP karşıtı birisi olmadığı için, belgelerle tarafsız ve objektif baktığını düşünerek ekledim. Böyle tartışılan bir konuya gidip DP veya CHP karşıtı taraflı bir tarihçi eklemem. Asıl yönlendirme, taraflı bir tarihçinin düşüncelerini girişe ekleyerek olur diye düşünüyorum. Her neyse, geri konmasına gerek yok. Ortaylı, kaynak olarak kalabilir. --Buzuldiyar ^Mesaj 12.25, 28 Aralık 2022 (UTC)