Tartışma:Klitik

Madde içeriği (Ocak 2021)

Bu sayfadaki bilgiler, tanımdan başlayarak neredeyse tümüyle yanlış. Klitikler ekleşmiş değil, ekleşmemiş biçimbirimlerdir. Ekleşmiş olana adı üstünde ek denir. İngilizce sayfaya bakınız: "it is syntactically independent but phonologically dependent—always attached to a host." Bu yapılar sözcük ile ek arasındadırlar, her ikisinin de özelliklerini gösterirler ama ikisinin de tüm özelliklerini göstermezler. Bu açıdan Türkçede dA (de/da) iyi bir örnektir. Eski Türkçe takı (takı > dahi > da) sözcüğünden gelen bu biçimbirim bulunma durumu eki (-de, -da) gibi ek değildir ama ardından geldiği sözcüğe göre ünlüsü değiştiği ve üstüne vurgu almadığı için bağımsız bir sözcük de değildir.

Yelda Şahin ETD (mesaj) 10.41, 30 Ocak 2021 (UTC)Yelda Şahin ETD

Merhaba Yelda Şahin ETD, öncelikle Vikipedi'ye hoşgeldiniz! Buradaki yazdıklarınıza rastlayınca maddede kısa ve hızlı bir düzenleme yapmaya çalıştım. Elbette daha eklenebilecek çok şey mevcut: örnekler, açıklamalar... Dilerseniz maddeyi görüntülerken üstte yer alan "değiştir" veya "kaynağı değiştir" düğmelerini kullanarak siz de madde üzerinde düzenleme yapabilir, Vikipedi'ye katkıda bulunarak okuyucuların doğru ve nitelikli bilgiye ulaşmalarını sağlayabilirsiniz! Buraya not düşerek konuyu fark etmemi sağladığınız için ayrıca teşekkür eder, iyi çalışmalar dilerim. Dr. Coal^mesaj 10.56, 30 Ocak 2021 (UTC)

Elbette isabetli tespitler. Bir dokunuş da ben yaptım affına sığınarak Dr. Coal.

Vito Genovese 11.13, 30 Ocak 2021 (UTC)

Estağfurullah paşam, o nasıl söz?! :) Tanım çok daha iyi olmuş böylece. Ben de benzer bir teşebbüste bulundum ama sözlükten intihal olmayacak şekilde düzenleyememiş, o yüzden görüldüğü üzere bırakmıştım. Ellerine sağlık! Dr. Coal^mesaj 11.20, 30 Ocak 2021 (UTC)

Vito Genovese (ve Dr. Coal) tartışmaya katılımınız ve düzeltmeleriniz için teşekkürler, umulur ki el birliğiyle Türkçe dilbilim çalışmalarına bir katkı sağlıyor olalım. Yalnız tanımınız bence "sesbilimsel olarak" şeklinde düzeltilmeli (phonologically dependent). Hem İngilizce sayfada, hem de Dilbilim Sözlüğünde bu şekilde, ben de lisanstaki dilbilim derslerimden öyle hatırlıyorum. Dolayısıyla baştaki kısım da biçimbilimsel zayıflık olabilir. Ayrıca ben durur sözcüğünün bu konuya örnek olduğunu düşünmüyorum, o örnekte bence tam bir ekleşme söz konusu. Bazı bağımsız sözcük özellikleri göstermeli ki klitik olabilsin (sözcük vurgusu alamamak, eklerden bazı açılardan farklı davranmak gibi). Eskiden bir sözcük olması klitik sayılması için yeterli değil, eğer bu türde eklerden farklı bir davranış sergiliyorsa bu belirtilmeli. Eylemler ile ilgili yazdıklarınız dA ve mI klitiklerine uymuyor. Günümüz Türkçesinde dA olarak kullanılan (ve dahi biçimi de korunan) takı sözcüğü nihai olarak tak- eyleminden geliyor da olsa, klitikleşmeden önce bir zarf fiil eki (converb) alarak kalıplaşmış bir bağlaçtı. Bir de light verb teriminin Türkçesi bildiğim kadarıyla hafif değil, katkısız eylem. Yelda Şahin ETD (mesaj) 13.31, 30 Ocak 2021 (UTC)Yelda Şahin ETD

Tekrar merhaba Yelda Şahin ETD. Sesbilimle ilgili kısmı Vito Genovese eklemişti zaten, zira önceki yazımda da belirttiğim gibi, tüm o bilgileri telif hakkı ihlali yaratmaksızın aktarmanın bir yolunu bulamadım ben de Dilbilim Sözlüğü'nden. O nedenle yapabildiğim kadarıyla hızlı bir düzenleme yapmaya çalıştım şimdilik. Örnek olarak zaten Dilbilim Sözlüğü'nde de mI artbiçimcesi gösteriliyordu, yanlış hatırlamıyorsam. Dolayısıyla sunulan örnek ve açıklamalar da değiştirilebilir elbet. Telif hakkı ihlali teşkil etmeden, konuyla ilgili güvenilir kaynaklarca doğrulanabilen her bilgiyi buraya da ekleyebiliriz. Dr. Coal^mesaj 16.23, 30 Ocak 2021 (UTC)

Yelda Şahin ETD: Teşekkür ederim, katkısız eylemi atlamışım. Bu -DIr konusunda da, sizin ilk değerlendirmenizi üzerinden yaptığınız eski sürümde ilgili paragrafı görünce "Bunun burada ne işi var?" diye düşündüm öncelikle. Tamamen kaldırmayı düşündüm, sonra da emeği çöpe atmayayım diye bir şekilde entegre etmeye çabaladım. Eylem -> Katkısız Eylem -> Biçimce -> Ek döngüsü elbette bir biçimce olabilmenin tek yolu değil, eğer öyle bir sezdirimde bulunduysam şimdi bir bakıp düzelteyim. Tanımdaki sesbilimsel - biçimbilimsel kullanımlarının ise doğru olduğunu düşünüyorum. Biçimceler sesbilimsel zayıflıkları nedeniyle (ki vurgu alamamalarının nedeni de bu) bir konağa (host) ihtiyaç duyuyorlar, bu nedenle konaklarından ayrı bir pozisyona taşınamıyorlar, araya başka birim almıyorlar. Bu da biçimbilimsel bir bağımlılık yaratıyor, çünkü Türkçede ve diğer bazı dillerde biçimceler ayrı yazılabilse de, tartışılmaz bir biçimde bağımlı oldukları sözcüğün bir parçası durumundalar ve bu da bir biçimbilimsel bağımlılığa karşılık geliyor.

Vito Genovese 20.29, 30 Ocak 2021 (UTC)