Vikipedi:Ben bunu beğenmiyorum

Bu ifade, "bunu beğenmiyorum" anlamına gelir.

Ben bunu beğendim ya da Ben bunu beğenmedim argümanları tartışma sayfalarında sunulabilecek gerekçeler değildir.

İş Görüşmeleri (Business Negotiation) adlı kitaplarında Paul Steele ve Tom Beasor ticaret hilesi olarak gösterdikleri bir taktikten söz eder.

"Karşı çıkılamaz bir gerçekle karşılaştığınız zaman duygusal bir gerekçe kullanın. Örneğin Ben bunu beğenmiyorum veya Bu anlaşma bana pek de çekici gelmedi. Bu gibi gerekçeler onlarca sağlam temele dayanan argümanı yok edebilir.

Biz Vikipedi'de bunun karşıtını uygulamak zorundayız. Vikipedi'de duygular mantığın önüne geçemez. Biz Steele ve Beasor'ın oyun olarak tanımladığı bir durumu kazanmaya çalışmıyoruz. Vikipedi bir iş anlaşması değildir. Vikipedi bir ansiklopedidir. Sağlam gerekçeler kesinlikle duygusal, kişisel tercihleri yener.

Wouter H. Slob, Dialogical Rhetoric, "Ben bunu beğenmiyorum" gerekçesini zayıf bir gerekçe olarak nitelendirmiştir. Vikipedi'deki tartışmalar söz konusu olduğunda "Ben bunu beğenmiyorum" gerekçesi o kadar geçersizdir ki buna ağırlık falan verilmesi bile söz konusu değildir.

Uygulama

Madde içeriği

Düzenleme tartışmaları mantıklı, uygar tartışmalar sonucunda çözülmelidir ve editörler argümanlarını doğrulanabilir, özgün araştırma, analiz, hipotez içermeyen bağımsız kaynaklara dayandırmalıdır. Vikipedi:Tarafsız bakış açısı doğuştan gelen önyargılarımızı kapıda bırakarak düzenleme yapmamızı şart koşar. Bunlar ister siyasi, ister sosyal, coğrafi, dilbilimsel, kültürel veya isterse başka bir şey olsun... Hatta bazen doğrudan kendi önyargılarımıza düşman saydığımız görüşlerin bakış açılarını yakalamamız beklenir.

Silme tartışmaları

"Ben bunu beğendim" ya da "Ben bunu beğenmedim" gerekçeleri silme tartışmalarında kullanılmamalıdır. Buradaki ana prensip Wikipedia'danın böyle bir çizgide organize olmamasından kaynaklanır. Burası bir ansiklopedi, bir başvuru kaynağı olmaya çalışır. Maddelerin yalnızca popüler olan, ilginç gelen başlıklarla ve bir grup editörün neyin kalacağına karar verdiği bir ortamda kalması oldukça kaotik ve kafa karıştırıcı bir duruma sebep olur. Wikipedia'nın editör kadrosu dünyanın çok çeşitli yerlerinden kişileri içerir ve birilerine ilginç gelmeyen veya beğenilmeyecek bir konu başkaları için hayati önemde olabilir. Birbirlerini oylamada saf dışı bırakmaya çalışan grupların varlığı ne arzu edilen birşeydir, ne de verimli bir ortam doğurur. Yıllardır bunun tecrübe ettik ve bu daha iyi bir ansiklopedi oluşturmamıza hizmet etmedi. İnsanlığın bilgisi Wikipedia'nın bilgisini kapsar ve onun kapsamı güvenilir kaynaklarda geçtiği ve belgelenebildiği alanla tanımlıdır. Bu alan editörlerin kalmasını istediği şeylerle tespit edilmez. Argümanlarımızı da kaynakların gösterdiği gerekçelere dayandırmalıyız, kendi kişisel görüşlerimize ve beğenilerimize göre değil.

Başlık tartışmaları

"Ben bunu beğendim" ya da "Ben bunu beğenmedim" gerekçeleri başlık belirleme tartışmalarında kullanılmamalıdır; ister belirli bir maddeyle ilgili olsun isterse de adlandırma yönergesinde bir maddenin nasıl adlandırılacağına yönelik tartışmada... Maddelerin yalnızca popüler olan, ilginç gelen şekilde veya bir grup editörün neyin kalacağına karar verdiği bir ortamda adlandırılması oldukça kaotik ve kafa karıştırıcı bir duruma sebep olur. Wikipedia'nın editör kadrosu dünyanın çok çeşitli yerlerinden kişileri içerir ve birilerine ilginç gelmeyen veya beğenilmeyecek bir konu başkaları için hayati önemde olabilir. Birbirlerini maddenin nasıl adlandırılacağına dair bir oylamada saf dışı bırakmaya çalışan ve bunu bir "kim daha popüler" yarışmasına döndüren grupların varlığı ne arzu edilen birşeydir, ne de verimli bir ortam doğurur. Yıllardır bunun tecrübe ettik ve bu daha iyi bir ansiklopedi oluşturmamıza hizmet etmedi. Maddelerin nasıl adlandırılacağına ilişkin gerekçeler ilgili konunun kaynaklarda adlandırılışını yansıtmalıdır ve Vikipedi'nin madde adlandırma yönergelerine uymalıdır. Fikir birliği oyların yüzdesel oranıyla değil, ortaya koyulan gerekçelerin kalitesi ile yani, yönergelerle, politikalarla ve uygulamalarla olan uyumu ile belirlenir.

Madde taşıma oylamalarında yapıcı olmayan destek argümana örnek:

• "X'e göre tutarlı olması için". Tamam da, diğer kriterler ne olacak? Onları görmezden mi geleceğiz?

Madde taşıma oylamalarında yapıcı olmayan karşıt argümanına örnek:

• "Önerilen başlık zaten buraya yönlendirilmiş". Peki, bu bir hata değilse sadece ana konunun başlığının önerilen başlık için "ana konu" olduğunu gösterir. Bu, o maddenin oraya taşınmaması için gerekçe değildir. Lütfen destekleme yönünde sunulan argümanlara neden karşı olduğunuzu açıklayın.

• Bu tartışmalı bir konu, bırakalım kalsın". Evet tabii ki. Tartışmalı bir konu olmasa neden tartışalım ki? Lütfen görüşünüzü isimlendirme politikasına uygun olarak tarafsız bir bakış açısı ile, her iki tarafın da gerekçelerini değerlendirerek sunun.

Kullanıcı arayüzü tartışmaları

Wikipedia'nın kullanıcı arayüzünün bir kısmının daha kolay bir şeyle değiştirilmesine yönelik tartışmalarda tecrübeli kullanıcıların "ben bunu beğeniyorum" demesine sık rastlanılır. Bu genelde "Benim arayüzün o kısmıyla herhangi bir sıkıntım yok", "bana göre kolay" veya "bu şekilde kullanmaya alıştım ben" şeklinde ifade edilir. Bunların hepsi "ben beğeniyorum" düşüncesinin birer türevidir. Bunların hiçbirisi tecrübesiz bir kullanıcının arayüzün o kısmıyla ilgili sorun yaşayıp yaşamayacağı sorusuna cevap vermez.

Bir şeyi değiştirmek, onu yeni kullanıcılar için daha kullanışlı yapabilir fakat mevcut duruma alışkın olan kullanıcılara zorluk çıkartır. Bunu savunmak kısmen dürüst olacaktır ama "ben beğenmiyorum" diyen bir editör bu argümanın ilk kısmını görmezden gelerek entelektüel dürüstlüğüne leke sürer çünkü tecrübeli bir editör için geçerli olan bir durum bütün editörler için genellenemez.

Tecrübeli kullanıcılar kullanıcı arayüzünün beğendikleri bir kısmın aslında yeni kullanıcılara zor geldiğini kabul ettiklerinde iki şey mümkün hale gelir:

• Değişimin yeni kullanıcılara hangi avantajları sağlayacağı, tecrübeli kullanıcılara hangi maliyetleri yükleyeceği tartışılabilir hale geldiği için fikir birliği oluşması daha muhtemeldir.

• Tecrübeli kullanıcıların alışkın olduğu arayüzü gerektiğinde aktif hale getirebilecek bir yöntem geliştirilebilir. Bu yöntem değişimin maliyetini azaltabilir.

Bu argümanlarla nasıl başa çıkılır?

Bu argümanlarla başa çıkmak iki farklı eylemi içerir: bu argümanları sunmamak, bu argümanlara cevap vermemek. Böyle argümanları cevaplamanın getirdiği zorluklar, Dixy Lee Ray tarafından nükleer enerji tartışmasında "içten gelen hislerle" sunulan irrasyonel ve subjektif argümanların nasıl cevaplandırıldığına dair örneğiyle sunulmuştur.

"Mantık böyle bir argümanla nasıl başa çıkabilir ki? Bu gerçekten çok zor. Kim bilir kaç kere itirazlarını mantıklı şekilde cevapladığım rakiplerimin "Üzgünüm, belki de sen haklısın ama ben bunu istemiyorum" demesiyle karşılaştım. Hatta karşıt görüşün temsilcileri şunu diyordu: "Sizden mantığınızı ve aklınızı kullanmanızı isterler, artık kararlarımızda akıl ve mantık yerine duygularımızı kullanmanın vakti gelmiştir!"

Yapılmaması gereken şeylerden birisi kişinin kendisini bu seviyeye indirgemesidir. Ben bunu beğeniyorum ya da beğenmiyorum gerekçesi bir görüşe karşı olunurken zayıf olduğu gibi başka bir görüşe karşı gerekçe oluşturulurken de zayıftır. Birisi böyle bir argümanın subjektif, Wikipedia politikalarına aykırı olduğunu, Wikipedia'da yeri olmadığını ortaya koyabilir ve fikir birliği oluşturulurken bunlar doğrudan elenebilir. Ama editörler argümanları doğrudan karşıtlarını söyleyerek oy mücadelesi içine de girmemelidir. Vikipedi, blok halinde argümansız oy kullanan editör çetelerinin uygulamalarından geçmişte fayda görmemiştir. Wikipedia tartışmalar yoluyla örgütlenir, oylamalar yoluyla değil. Aslında buradaki çoğu tartışmada sonuçta "oyla ilgili birşey yoktur". Bunu unutma. İstiflenecek oy pusulaları yoktur.

Ray, şu önemli gözlemi de not etmiştir: Ona göre "doğruların aranırken objektiflikten vazgeçenler" başkalarını da bu yöntemi kullanmakla suçlamaktadır. Çünkü onların görüşüne başkalarının da bunu yapıyor olması "kendi inançlarıyla tamamen uyuşmaktadır". Yine de başkaları yapıyor diye Vikipedi'de bizim de bunu uygulamamız bu hareketin doğru olduğunu göstermez.

Bu argümanı başkaları kullansa bile karşı cevap verirken kendimizin kullanmaması, bundan tamamen kurtulma çabasının önemli bir kısmıdır. Kişiler "Ben bunu beğenmiyorum" ya da "ben bunu beğeniyorum" argümanını ne zaman kullandıklarını fark ederek bundan vazgeçmelidir.

Richard Eyre tarafından tiyatro eleştirileri hakkında getirilen bir yorum şöyle der:

Aslında yapmaya çalıştığınız şeyin zekice bir tahlilinin yapılmış olmasını ümit edersiniz. "Ben bunu beğenmedim, bu bana göre değil" diyen birini görmeyi beklemezsiniz. Bu kesinlikle subjektiftir. Kişisel kimya ile ilgili birşeydir. "Ben bunu beğenmedim çünkü x, y ve z" dendiğinde ise ilk başta buna öfke ile baksam da üç dört ay sonra "evet, aslında gerçekten haklıymış" diyebiliyorum.

Eyre şunu demek istiyor: Beğenme veya beğenmeme eylemleri neden beğenildiği veya beğenilmediğine dair gerekçe sunulmadığı zaman bir anlam ifade etmez. "Beğenmedim" argümanına gerekçe eklemek yeterli olmaz, kişisel görüşlerimizi de onun içinden ayıklamalıyız. Kişisel görüş tiyatro eleştirisinde bir miktar yer tutsa da ansiklopedi yazımı esnasında bunun hiçbir yeri yoktur. Wikipedia tartışma sayfalarında konu hakkındaki kişisel görüşler tartışılmaz, maddenin nasıl yazılacağı ve düzenleneceği tartışılır. Tartışma sayfaları ansiklopedi maddelerine ait konuların tartışıldığı serbest kürsü değildir.

Ayrıca bakınız

• Vikipedi:Önemsizlik
• Safsata