William Z. Foster
William Z. Foster[a] (25 Şubat 1881, Taunton, Massachusetts - 1 Eylül 1961, Moskova), Amerikalı komünist politikacı ve sendikacıdır. 1929'dan 1934'e ve 1945'ten 1957'ye kadar ABD Komünist Partisi'nin (CPUSA) başkanıydı.
Foster, kararlı bir sendikalist ve Amerika Sosyalist Partisi'nin yanı sıra Dünya Sanayi İşçileri'nin (Industrial Workers of the World, IWW) bir üyesiydi. 1921'de ABD Komünist Partisi'ne katılmadan önce I. Dünya Savaşı sırasında ambalaj sektörünün örgütlenmesine ve 1919 Çelik Grevi'ne önderlik etti.[1] Çabalarını örgütlü işçilerle parti çalışmasına odaklarken, kendi siyasi görüşlerinin çoğunu Komintern politikasına tabi kıldı.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Çocukluğu ve gençliği
[değiştir | kaynağı değiştir]Foster on yaşındayken okulu bıraktı. Üç yıl sonra bir fabrikada çalışmaya başladı. Sonraki on yıl boyunca Reading, Pennsylvania'da ve Jacksonville, Florida'da bir gübre fabrikasında, demiryolunda bir ray işçisi olarak, Florida'da bir kereste fabrikasında, New York City'de bir tramvay sürücüsü olarak, Portland, Oregon'da bir orman işçisi ve liman işçisi olarak ve bir denizci olarak çalıştı. 1905'te yaklaşık bir yıl kadar Oregon'da bir çiftliği oldu. Çiftliği tamamen bırakmadan önce, orada madenci, çoban, kereste fabrikası çalışanı ve demiryolu işçisi olarak da çalıştı.
Politikaya ve sendikal çalışmaya girişi
[değiştir | kaynağı değiştir]
Foster, 1901'de Amerika Sosyalist Partisi'ne katıldı. Washington, D.C.'deki partinin sol kanadında aktif olduğu için 1909'da partiden ihraç edildi. Daha sonra Dünya Sanayi İşçileri'ne (IWW) katıldı. Tacoma'da yaşarken, orada da yaşayan ve çalışan başka bir William E. Foster ile karıştırılmamak için orta harfini "E"den "Z"ye değiştirdi.
William Z. Foster, sendika içinde tanınan bir figür haline geldi ve 1911'de onların temsilcisi olarak Budapeşte'deki uluslararası bir işçi konferansına katıldı. Ancak politikaları onu IWW'dan uzaklaştırdı. 1910 ve 1911'de Avrupa'yı gezdikten sonra bir sendikalist oldu ve IWW'yu mevcut sendikalarla işbirliği yapmadığı için eleştirdi. Amerikalı solcuları, IWW'nun planladığı gibi rakip sendikalar kurulmadan önce Amerikan Emek Federasyonu (American Federation of Labor, AFL) sendikalarına katılmaya zorladı. Ayrıca seçim politikasını da bir çıkmaz olarak kınadı; çünkü bu, enerjilerini makam arayışına yönlendirerek ve beraberinde getirdiği tüm tavizlerle bu grupların devrimci coşkusunu boğuyordu. Foster mücadeleyi kaybetti, kısa süre sonra IWW'dan ayrıldı ve kendi organizasyonu olan Kuzey Amerika Sendikalist Birliği'ni (Syndicalist League of North America, SLNA) kurdu.
SLNA'nın politikası (bürokratik yapılarla kısıtlanmadan, en alt düzeyde doğrudan eylemin toplumu işçi liderliğindeki bir yönetime götürmesi), o günlerin anarşist düşüncesiyle büyük bir benzerlik taşıyordu. Bu tesadüf değildi, zira Foster sadece anarşist gruplara ve birliklere ders vermekle kalmadı, aynı zamanda Chicago işçi hareketinde kökleri olan bir anarşist olan Jay Fox'un yakın çalışma arkadaşı oldu. Washington'daki anarşist bir kolektife mensup olan Ester Abramowitz ile evlendi. SLNA'nın diğer üyeleri arasında, 1916'da Hazırlık Günü (Preparedness Day) geçit töreninde bomba patlattığı iddiasıyla işçiler için bir şehit haline gelen Tom Mooney, bir muhasebeci ve Kansas City'de sendika aktivisti olan ve 20 yıl sonra ABD Komünist Partisi başkanlığı seçiminde Foster'ın rakibi olacak Earl Browder ve IWW üyesi ve CPUSA içindeki iç çekişmelerde Foster'ın müttefiklerinden biri olan, ancak Troçkizm'i savunduğu için partiden atılan James P. Cannon bulunuyordu. Ancak SLNA hiçbir zaman etkili bir güç olamadı ve 1914'te dağıldı.
Foster kendi yolunu izledi ve Chicago'daki yerel bir Brotherhood of Railway Carmen şubesinde sendika temsilcisi oldu. 1915'te AFL'de organizatör olarak bir pozisyon alırken, bu kez Uluslararası Sendika Eğitim Ligi (International Trade Union Educational League, ITUEL) aracılığıyla sendikalist kampanyasına devam etti. Sendikalizmi, daha muhafazakar sendika liderlerinden gelen her türlü eleştiriyi dikkate almamasına yol açtı. Onun gözünde işçileri örgütlemek, kapitalizmin sökülüp atılması yolunda bir adımdı. ITUEL, üyelerinin aktif olduğu organizasyonlarda gücü ele geçirmeye o kadar da çalışmadı, ancak onları daha ilerici bir yöne çekmek istedi.
Foster bu dönemde siyasi görüşlerini bir miktar yumuşattı: Örneğin, IWW ile ilişkilendirilen Eugene V. Debs ve diğer şahsiyetlerin yaptığı gibi ABD'nin savaşa girmesine karşı çıkmadı. Aksine, 1918'de savaş tahvili satışına bile yardım etti. Foster, hükûmetin yüzlerce IWW aktivistini tutuklayıp 1918'de mahkum etmesi karşısında da geri durdu.
Ancak Foster yine de siyasi olarak aktif kaldı. John Fitzpatrick tarafından yönetilen Chicago İşçi Federasyonu (Chicago Federation of Labor), çok sayıda işçi meselesi için bir merkezdi: Tom Mooney'nin serbest bırakılması kampanyası, bir işçi partisi kurma planları ve en önemlisi, kentsel ambalaj evlerinde, çelik fabrikalarında ve diğer seri üretim tesislerinde binlerce vasıfsız işçiyi örgütleme programları.
Ambalaj işçilerini örgütlemesi
[değiştir | kaynağı değiştir]
I. Dünya Savaşı'nın patlak vermesinden onlarca yıl önce sendikalar ambalaj tesislerini örgütlemeye çalıştı: Emek Şövalyeleri (Knights of Labor) sendikası 1870'lerde ve 1880'lerde çalışanlar arasında örgütlenme girişimleri yürütürken, Amalgamated Meat Cutters and Butcher Workmen bu sanayi kolunda çalışan birçok farklı etnik gruptan daha fazla destek buldu. Her iki durumda da, sendikalar o dönemde birkaç büyük ve güçlü firmanın elinde olan şirketlerden dışarı itildi.
Ancak savaş bunu değiştirdi. Savaş sırasında et talebi önemli ölçüde artarken, askere alma ve Avrupa'dan işçi ithal etmedeki zorluklar kesintilere yol açtı ve bu da grev kırıcı olarak hareket etmeye istekli kişi sayısını azalttı. Buna ek olarak, Federal Hükûmet, 50.000 ambalaj işçisinin grevinin getireceği bir kesintiyi önlemek için üretimin aksamadan devam etmesinde bir menfaate sahipti. Foster'ın "tanrıların gerçekten işçilerin safında savaştığını" söylediği gibi, bu işçileri endüstriyel bir temelde örgütlemek için özellikle uygun bir zamandı.
Ancak Chicago İşçi Federasyonu (CFL) bu işçileri örgütlemeden önce, endüstrinin farklı bölümlerini temsil ettiğini iddia eden çeşitli sendikaların birbiriyle rekabet eden iddialarını çözmek zorundaydı. Bu, diğer sendikaların hızla yetki mücadelesi içine düşeceği tamamen yeni bir organizasyon kurmaktan daha iyi bir yol gibi görünüyordu. Foster, katılan tüm sendikaların çıkarlarını, endüstriyi bir bütün olarak temsil etme yeteneğine sahip büyük bir çatı örgütü birleştirecek bir işçi konseyi oluşturma fikrine sahipti. Bu konuda kendi sendikası olan Brotherhood of Railway Carmen'den destek aldı. İşçi Konseyi, Temmuz 1917'de tüm loncaların (makineci, elektrikçi, marangoz, fıçıcı, büro elemanı, tesisatçı, mühendis ve itfaiyeciler) temsilcilerinin desteğiyle kuruldu. Bu organizasyon sadece işçileri örgütlemek amacıyla oluşturulmuş bir birleşme olduğundan, temsil edilen tüm meslek grupları için bir bütün olarak toplu sözleşme yapma yetkisine sahip değildi. Yine de, endüstriyel sendikacılığa doğru önemli bir adımdı. Foster sonunda İşçi Konseyi'nin sözcüsü oldu.
Başka bir faktör, ambalaj işçilerinin örgütlenmesi için zorlu bir engel teşkil ediyordu: İşçi Konseyi'ndeki sendikaların çoğu Afro-Amerikalıları üyelikten dışladı. Güney'den gelen binlerce Afro-Amerikan göçmen, ambalaj sanayinde çalışmaya gelmişti ve öncelikle işverenlerinin sadece kendi refahlarıyla ilgilendiğini fark ettiler. Sendikaların onları dışlaması veya temsil etmeye ilgi göstermemesi bu gerçeğin arka planında kaldı. İşçi Konseyi, doğrudan AFL'ye bağlı olan sendikalara üyelik vaadinde bulundu.
Kendisi bir grev hazırlığının hata olacağına ikna olmasına rağmen ve AFL liderliğinin de aynı fikirde olduğundan emin olmasına rağmen, işçileri yine de bir grev olacakmış gibi örgütlemeye devam etti. İşçiler 1917'de büyük bir çoğunlukla grev lehine oy kullandı ve Fitzgerald gibi daha ılımlı liderler, bu grev tehdidini hükûmet ve işverenlerle yapılan müzakerelerde büyük bir avantaj olarak kullandı.
Başkan Woodrow Wilson yönetimi barışçıl bir çözüm istedi ve işverenlere anlaşmazlık konularının arabuluculuğuna razı olmaları için büyük baskı yaptı. Tartışma konuları ücret, çalışma saatleri ve sendikanın tanınmasıydı. Sonunda, işçi arabulucuları bir sekiz saatlik iş günü ve somut gelir artışları sağladı. Bu başarı sayesinde Amalgamated Meat Cutters'a üye sayısı iki katına çıktı. Ancak iyileşmeler kısa sürdü. Arabulucular işverenleri sendikaları tanımaya ikna edemedikleri için, birçok işçi gelir ve çalışma saatlerindeki iyileştirmelerden İşçi Konseyi'nin değil, hükûmetin sorumlu olduğunu düşündü.
Başkan adaylığı
[değiştir | kaynağı değiştir]
!HER YERDE!
SİYAH KUŞAĞI için KENDİ KADERİNİ TAYİN HAKKI
KOMÜNİSTLERE OY VERİN"
1924, 1928 ve 1932 yıllarındaki seçimlerde Foster, CPUSA'in ABD başkanı adayıydı. İlk iki adaylığında yüzde 0,1'in üzerine çıkamadı; 1932'de ise yüzde 0,3 oy aldı. 1930'da Foster aynı zamanda New York valilik seçiminde komünist adaydı. Galip gelen Franklin D. Roosevelt yaklaşık 1,77 milyon oy alırken, Foster 18.034 oy alarak dördüncü sırada kaldı ve Amerika Sosyalist Partisi adayı Louis Waldman'ın (100.444 oy) da açıkça gerisinde kaldı.
Son yılları ve ölümü
[değiştir | kaynağı değiştir]1945 yılında Browder'ın görevden alınmasının ardından, partinin başına geri döndü: Bu, CPUSA tarihinin en zor dönemlerinden biriydi, çünkü Cumhuriyetçi senatör Joseph McCarthy komünistlere karşı "cadı avı" başlatmıştı.
Görev süresi boyunca Foster, Sovyetler Birliği Komünist Partisi ve Komünist Enternasyonal'in güçlü bir destekçisi oldu ve 1956'da yaşanan tartışmalı Sovyetler Birliği Komünist Partisi 20. Kongresi ve Sovyetler Birliği'nin Macaristan'a müdahalesi sonrasında Stalin'in mirasını savundu. Hayatının son yıllarını Sovyetler Birliği'nde sürgünde geçirdi ve 1 Eylül 1961'de 80 yaşında Moskova'da öldü.[1]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Foster, genellikle yanlış bir şekilde "Zebulon" orta adıyla anılır. 28 yaşındayken orta adının baş harfini 'Z' olarak eklemiştir, ancak biyografi yazarı Edward Johanningsmeier'e göre, bu baş harf "Foster tarafından hiçbir zaman bir orta adı belirtmek amacıyla kullanılmamıştır." Ayrıca, kendisini hiçbir zaman William "Zebulon" olarak anmamıştır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "William Z. Foster Is Dead at 80. Ex. Head of Communists in U.S. Illness Prevented His Trial Under Smith Act. Was in Moscow for Treatment." United Press International, The New York Times. 2 Eylül 1961. Erişim tarihi: 14 Aralık 2025.
