Wolfsschanze
Führerhauptquartier Wolfsschanze ("Führer Karargâhı Kurt İni"), Adolf Hitler'in Doğu Prusya, Rastenburg'daki İkinci Dünya Savaşı'nda Doğu Cephesi'nde bulunan karargâhı. Organizasyon Todt tarafından inşa edilmiştir.[1] 1941-1944 yılları arasında kullanılmıştır. Orta ve Doğu Avrupa'nın çeşitli yerlerinde birçok Führerhauptquartiere'den (Führer Karargâhı) biri olan bu kompleks, 1941'de Sovyetler Birliği'nin işgaline yönelik Barbarossa Operasyonunun başlaması için inşa edilmiştir.
Çok gizli, yüksek güvenlikli bölge, günümüz Polonya'sındaki küçük Doğu Prusya kasabası olan Rastenburg'un yaklaşık sekiz kilometre doğusunda Masurya ormanlarındaydı. Üç güvenlik bölgesi, Führer'in sığınağının bulunduğu merkezi kompleksi kuşatıyordu. SS-Begleitkommando des Führers, Reichssicherheitsdienst ve Wehrmacht'ın zırhlı Führerbegleitbrigade personeli tarafından korunuyordu. Güvenliğe rağmen, 1944'te başını Albay Claus von Stauffenberg'in çektiği ve bazı Generallerin bulunduğu Hitler'e yapılan 20 Temmuz suikast girişimi burada gerçekleştirildi.[1]
Hitler ilk kez 23 Haziran 1941'de bu karargâha geldi. Toplamda, 20 Kasım 1944'teki son hareketine kadar 3.5 yıllık bir süre boyunca Wolfsschanze'de 800 günden fazla zaman geçirdi. 1944'ün ortalarında, Wolfsschanze'nin orijinal binalarının çoğunu büyütmeye ve pekiştirmeye başladı. 1944'ün sonlarında Baltık Saldırısı sırasında Kızıl Ordu'nun hızlı ilerlemesi nedeniyle inşa işleri asla tamamlanamadı.
Hitler savaşın Almanların lehine gittiği günlerde SSCB'ye savaş ilan edip Doğu Cephesini açınca bu karargâha 21 Haziran 1941 gecesi yerleşti, Kızıl Ordu'nun giderek ilerlemelerinden dolayı 20 Kasım 1944'te terk etti. Karargâh 25 Ocak 1945'te havaya uçuruldu. Sovyet kuvvetlerinin gelmesinden 48 saat önce terk edildi. Almanlar geri çekilirken Wolfsschanze'nin büyük bölümünü harap edip bıraktılar.
Hitler tarafından savaş gözlemcisi olarak davet edilmiş General Cemil Cahit Toydemir liderliğinde Türk askeri heyeti 25 Haziran 1943 ve 7 Temmuz 1943 tarihleri arasında İngiliz Kanalı, Doğu Cephesi ve Hitler'in Doğu Prusya'daki Wolfsschanze'yi ziyaret etti. Wolfsschanze'deki görüşme 7 Temmuz 1943'te gerçekleştirilmişti.
Ele geçirilmesi ve yok edilmesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Kızıl Ordu Ekim 1944'te Baltık Taarruzu sırasında Doğu Prusya sınırlarına ulaştı. Hitler, Sovyet ilerlemesinin 15 km uzaklıktaki Angerburg'a (ɡünümüzde Węgorzewo) ulaştığı 20 Kasım'da Kurt İni'nden son kez ayrıldı. İki gün sonra kompleksi yok etme emri verildi. Yıkım, Kızıl Ordu Vistula-Oder Taarruzunun başlamasından on gün sonra 24–25 Ocak 1945 gecesi gerçekleşti. Tonlarca patlayıcı kullanıldı; bir sığınakta tahmini 8.000 kg TNT gerekiyordu. Binaların çoğu, büyüklükleri ve güçlendirilmiş yapıları nedeniyle sadece kısmen yıkıldı. Kızıl Ordu, 27 Ocak'ta Wolfsschanze'nin terk edilmiş kalıntılarını silahlı mücadeleye ɡirmeden ele geçirdi ve aynı gün Auschwitz topla kampı kurtarıldı. Wolfsschanze'yi çevreleyen 54.000'den fazla kara mayını temizlemek 1955'e kadar sürmüştür.[2]
Wolfsschanze'ye gelen önemli ziyaretçiler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Ion Antonescu – Romanya Mareşali[3][4][5]
- III. Boris – Bulgaristan çarı[6][7]
- Subhas Chandra Bose – Hindistan'dan bağımsız politikacı[8]
- Dobri Bozhilov – 43-44 yılları arası Bulgaristan başbakanı[9]
- Galeazzo Ciano (dışişleri bakanı) – İtalya[10][11]
- Lajos Csatay (general, savaş bakanlığı) – Macaristan[12]
- Reşid Ali Geylani (eski başbakan) – Irak[13]
- Italo Gariboldi (general) – İtalya[14]
- Rodolfo Graziani (mareşal) – İtalya[15]
- Miklós Horthy (naip) – Macaristan[16]
- Gusztáv Jány (general) – Macaristan[17]
- Miklós Kállay (başbakan) – Macaristan[18]
- Kiril, Preslav Prensi (Bulgaristan Prensi ve Preslav, çarın halefi) – Bulgaristan[19]
- Slavko Kvaternik (komutan ve silahlı kuvvetler bakanı) – Hırvatistan[20]
- Pierre Laval (Vichy rejiminin başbakanı) – Fransa[21]
- Konstantin Lukash (general, Bulgar Ordusu Genelkurmay Başkanı) – Bulgaristan[22]
- Fanni Luukkonen (ordu albayı, kadınlar gönüllü yardımcı örgütün lideri) – Finlandiya[23]
- Carl Gustaf Emil Mannerheim (askeri lider ve devlet adamı) – Finlandiya[24]
- José Finat y Escrivá de Romaní (Conde de Mayalde, Üçüncü Reich büyükelçisi) – İspanya[25]
- Michov, Nikola (general, savaş bakanı) – Bulgaristan[26]
- José Moscardó Ituarte (general) – İspanya[27]
- Benito Mussolini (Duçe) – İtalya[28][29][30][31]
- Milan Nedić – Sırbistan generali ve başbakanı[32]
- Harald Öhquist – Finlandiya korgenerali[33]
- Hiroshi Ōshima (general, Üçüncü Reich büyükelçisi) – Japonya[34][35][36]
- Ante Pavelić – Hırvatistan'ın Poglavnik ("Başkanı")[33]
- Jozef Tiso – Roma Katolik rahibi ve Slovakya Cumhurbaşkanı[37]
- Cemil Cahit Toydemir – (general) – Türkiye[38]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Kershaw 2000 [sayfa belirt]
- ^ "Location and construction of Wolf's Lair - Why Gierloz / Ketrzyn?". 10 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ : pict., yayıncı (pl): National Digital Archives, 11 Şubat 1942, 21 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi20 Eylül 2013
- ^ : pict., yayıncı (pl): National Digital Archives, 10–13 Ocak 1943, 21 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi20 Eylül 2013
- ^ : pict., yayıncı (de): Prussian Heritage Image Archive, 5–6 Ağustos 1944, 20 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi20 Eylül 2013
- ^ : pict., yayıncı (de): Prussian Heritage Image Archive, 24 Mart 194220 Eylül 2013
- ^ 14/15.08.1942, : pict., yayıncı (de): Prussian Heritage Image Archive, 20 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi20 Eylül 2013
- ^ : Image-No.: 50059436 (search inside)., yayıncı (de): Prussian Heritage Image Archive, 29 Mayıs 1942, 20 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi20 Eylül 2013
- ^ : pict., yayıncı (de): Prussian Heritage Image Archive, 5 Kasım 1943, 20 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi20 Eylül 2013
- ^ : pict., yayıncı (de): Prussian Heritage Image Archive, 25 Ekim 1941, 21 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi20 Eylül 2013
- ^ : pict., yayıncı (de): Prussian Heritage Image Archive, 18 Aralık 194220 Eylül 2013
- ^ : pict., yayıncı (de): Prussian Heritage Image Archive, 17 Ağustos 1943, 20 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi20 Eylül 2013
- ^ : pict., yayıncı (pl): National Digital Archives, 15 Temmuz 1942, 24 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi20 Eylül 2013
- ^ : pict., yayıncı (de): Prussian Heritage Image Archive, 7 Mayıs 1942, 20 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi20 Eylül 2013
- ^ : pict., yayıncı (de): Prussian Heritage Image Archive, October 194320 Eylül 2013
- ^ : pict., yayıncı (pl): National Digital Archives, 8 Eylül 1941, 21 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi20 Eylül 2013
- ^ : pict., yayıncı (de): Prussian Heritage Image Archive, 16 Mayıs 1942, 20 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi20 Eylül 2013
- ^ : pict., yayıncı (pl): National Digital Archives, 6 Haziran 1942, 21 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi20 Eylül 2013
- ^ : pict., yayıncı (de): Prussian Heritage Image Archive, 18–19 Ekim 1943, 20 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi20 Eylül 2013
- ^ : pict., yayıncı (de): Prussian Heritage Image Archive, 21 Temmuz 1941, 20 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi20 Eylül 2013
- ^ : pict., yayıncı (de): Prussian Heritage Image Archive, 19 Aralık 194220 Eylül 2013
- ^ : pict., yayıncı (de): Prussian Heritage Image Archive, 8 Aralık 194120 Eylül 2013
- ^ : pict., yayıncı (de): Prussian Heritage Image Archive, 26 Mayıs 194320 Eylül 2013
- ^ : pict., yayıncı (de): Prussian Heritage Image Archive, 27–28 Haziran 1942, 20 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi20 Eylül 2013
- ^ : pict., yayıncı (de): Prussian Heritage Image Archive, 11 Eylül 1941, 20 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi20 Eylül 2013
- ^ : pict., yayıncı (de): Prussian Heritage Image Archive, 8 Ocak 1943, 20 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi20 Eylül 2013
- ^ : pict., yayıncı (de): Prussian Heritage Image Archive, 7 Aralık 1941, 20 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi20 Eylül 2013
- ^ : pict., yayıncı (de): Prussian Heritage Image Archive, 25 Ağustos 1941, 20 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi20 Eylül 2013
- ^ : pict., yayıncı (de): Prussian Heritage Image Archive, 28 Ağustos 1941, 20 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi20 Eylül 2013
- ^ : pict., yayıncı (de): Prussian Heritage Image Archive, 14 Eylül 194320 Eylül 2013
- ^ : pict., yayıncı (pl): National Digital Archives, 20 Temmuz 1944, 24 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi20 Eylül 2013
- ^ : pict., yayıncı (de): Prussian Heritage Image Archive, 18 Eylül 194320 Eylül 2013
- ^ a b : pict., yayıncı (de): Prussian Heritage Image Archive, 30 Temmuz 1941, 20 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi20 Eylül 2013
- ^ : pict., yayıncı (de): Prussian Heritage Image Archive, 15 Temmuz 1941, 20 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi20 Eylül 2013
- ^ : pict., yayıncı (de): Prussian Heritage Image Archive, July 1941, 20 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi20 Eylül 2013
- ^ : pict., yayıncı (de): Prussian Heritage Image Archive, 4 Eylül 194420 Eylül 2013
- ^ : pict., yayıncı (de): Prussian Heritage Image Archive, 20 Ekim 1941, 20 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi20 Eylül 2013
- ^ : pict., yayıncı (de): Prussian Heritage Image Archive, 6 Temmuz 1943, 20 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi20 Eylül 2013
