Ç

Latin alfabesi Çç harfi
Ç	ç
Ç	ç

Ç, Türk alfabesinin 4. Harfidir. [ʧ] sesini temsil eder. Latin alfabesini temel alan sistemlerde kullanılan bir harftir. Arnavutça, Azerice, Kurmançça, Tatarca, Türkçe, Türkmence ve Zazaca gibi dillerin alfabelerinde yer alır. Bunun dışında Fransızca, Katalanca ve Portekizce gibi dillerde C harfinin değişkesi olarak da kullanılır.

Uluslararası Fonetik Alfabede [ç] sembolü ötümsüz damaksıl sürtünmeli ünsüzü gösterir.

Değişik dillerde kullanımı

C harfinin varyasyonu olarak

Romans dillerinde c harfi, ince ve kalın ünlülerden sonra 2 farklı telaffuza sahip olacak şekilde evrilmiştir. Fransızca, Portekizce ve Katalanca gibi birtakım dillerde C harfi, İ ve E ünlülerinden önce /s/, diğer ortamlarda /k/ sesini temsil etmektedir. Bu dillerde, /s/ sesi İ veya E dışında bir yerde olması gerektiğinde bazen Ç harfiyle gösterilir.

• Fransızcadan örnekler: française, garçon, façade, leçon, reçu
• Katalancadan örnekler: amenaça, torçat, xoriço, forçut, dolç, caça, Barça
• Portekizceden örnekler: taça, braço, açúcar, organização, doçura, açaí

Ayrı bir harf olarak

1910 yılında tasarlanan Arnavut alfabesi, /t͡ʃ/ sesini göstermek için bu harfi kullanmıştır. 1926 yılında SSCB'de oluşturulan Ortak Türk Alfabesine ve 1928 yılında Harf İnkılâbı ile Türk Alfabesine yayılmıştır. Bundan dolayı:

• Arnavutça
• Azerice
• Kürtçe (Kurmancî)
• Tatarca
• Türkçe
• Türkmence
• Zazaca

dillerinde kullanılmaktadır. Ayrıca yeni Kazak Latin Alfabesi için de bu harfin benzer /tɕ/ sesini temsil etmesi öngörülmüştür.