1660'lar

Binyıllar:	2. binyıl
Yüzyıllar:	16. yüzyıl; 17. yüzyıl; 18. yüzyıl;
Onyıllar:	1640'lar; 1650'ler; 1660'lar; 1670'ler; 1680'ler;
Yıllar:	1660; 1661; 1662; 1663; 1664; 1665; 1666; 1667; 1668; 1669;

1660'lar, 1 Ocak 1660 günü başlayıp 31 Aralık 1669 günü sona eren onyıldır.

Olaylar

1660

8 Mayıs – İngiltere'de hiçbir kralın yönetmediği on bir yıllık bir dönemden sonra II. Charles tekrar tahta çıkarıldı. Bu dönem, İngiltere tarihi boyunca kralsız geçen tek dönemdir.
Jansenist Antoine Arnauld'u savunan Blaise Pascal'ın Lettres provinciales adlı eserinin, Fransa Kralı XIV. Louis tarafından parçalanıp yakılması emredildi.
Martinik'teki Karayip yerli halkının sürgünü Fransız işgal güçleri tarafından gerçekleştirildi.
Prusya'da ilk daimi ordu kuruldu.
1660 Büyük İstanbul Yangını sonucunda şehirdeki 280.000 ev yandı.

1661

5 Şubat – Çin'de Qing Hanedanlığı'ndan imparator Shunzhi öldü ve yerine 7 yaşındaki oğlu Kangxi geçti.
7 Şubat – Babür İmparatorluğu tahtına ilişkin iddiası küçük kardeşi Evrengzib tarafından elinden alınan ve ardından Burma'ya kaçan Şah Şuja, Arakan'daki ikametgahına düzenlenen saldırıda Hint birlikleri tarafından öldürüldü.
23 Mart – "Koxinga" lakabıyla bilinen Çinli General Zheng Chenggong, o dönemde Hollanda Doğu Hindistan Şirketi'nin (VOC) kontrolünde olan Tayvan Adası'nı işgal etmek için yüzlerce gemi, 25.000 asker ve denizciyle birlikte bir harekât başlattı.
7 Nisan – Çin'in Tayvan adasında (modern Taoyuan yakınlarında) bulunan Hollanda Doğu Hindistan Şirketi'nin (VOC) karargahı olan Fort Zeelandia'nın kuşatması Koxinga ve Çin'den gelen işgalci kuvvetler tarafından başladı.
23 Nisan – İngiltere, İskoçya ve İrlanda Kralı II. Charles, Westminster Abbey'de taç giydi.
11 Mayıs – Hindistan'ın Bombay şehri ve toprağı, Portekiz Kralı IV. Joao'nun kızı Catherine'in İngiltere Kralı II. Charles ile evlenmesi karşılığında ödediği çeyiz karşılığında Portekiz tarafından İngiltere'ye devredildi.
1 Temmuz – Rusya ve İsveç imparatorlukları arasındaki savaş, şu anda Estonya'nın Kärde şehrinde bulunan Cardis Antlaşması'nın imzalanmasıyla sona erdi. Rusya, daha önce İsveç'ten aldığı Livonia ve İngria'nın o kısımlarını geri verdi.
31 Ekim - Köprülüzade Fazıl Ahmed Paşa, merhum babası Sadrazam Köprülü Mehmed Paşa'nın isteği üzerine Osmanlı İmparatorluğu'nun yeni Sadrazamı olarak atandı. Sultan IV. Mehmed'e bağlı olarak 15 yıl görev yapacak ve 1711'e kadar vezir olarak görev yapacak olan Köprülü hanedanının devamını sağlayacaktır.

1662

18 Mart – Carrosses à cinq sols: İlk toplu taşıma sistemi (sekiz yolcu taşıyan atlı vagonlar) için kısa ömürlü bir deneme, matematikçi Blaise Pascal'ın fikri olarak Paris'te başladı ve Duc de Rouanez tarafından finanse edildi. Kraliyet Meydanı'na gidiş-dönüş ulaşım ücreti beş Fransız soluydu.
Mayıs – Artık soyu tükenmiş olan dodo kuşunun görüldüğüne dair son güvenilir rapor, 12 Şubat'ta resiflere çarpan Hollanda gemisi Arnhem'in batışından kurtulan Volkert Evertsz tarafından yapılmıştır. Kurtulanlar, küçük bir tekneyle Mauritius'un 200 km kuzeydoğusundaki Hint Okyanusu'ndaki bir ada olan Ile d'Ambre'ye doğru yola çıkmışlardı. Mayıs ayında İngiliz gemisi Truroe tarafından kurtarıldıklarında, Evertsz, kendisinin ve grubunun dodo da dahil olmak üzere yerel yaban canlıları yiyerek hayatta kaldıklarını bildirmiştir.
15 Temmuz – İngiltere ve İskoçya Kralı II. Charles tarafından kurulan Kraliyet Cemiyeti, Londra'da resmiyet kazandı.
27 Ekim – İngiltere Kralı II. Charles, Dunkirk'i 400.000 £ (2,5 milyon Fransız livresi) karşılığında Fransa'ya sattı.
28 Kasım – İngiliz Kraliyet Cemiyeti ilk toplantısını yaptı.
20 Aralık – Nicolas Fouquet Fransa'dan sürgün edildi.
26 Aralık – Molière'in Eşler Okulu oyununun Paris'te ilk gösterimi yapıldı.
İstatistiğin ilk kullanıcılarından biri olan John Graunt, Londra'daki doğum ve ölümlerle ilgili istatistiksel bilgileri yayınladı.

1663

10 Ocak – Royal African Company'e İngiltere Kralı II. Charles tarafından Kraliyet imtiyaznamesi verildi.^[1]
4 Mart – Subantarktik Hint Okyanusu'ndaki Prens Edward Adaları, Hollanda gemisi Maerseveen'den Barent Barentszoon Lam tarafından keşfedildi ve Dina (Prens Edward) ve Maerseveen (Marion) olarak adlandırıldı.^[2]
5 Mart – İmparator Go-Sai'nin saltanatı sona erdi ve İmparator Reigen Japonya tahtına çıktı.
17 Nisan – Osmanlı İmparatorluğu, Avusturya-Türk Savaşı'nı başlatan Kutsal Roma İmparatoru I. Leopold'a savaş ilan etti.
27 Temmuz – İngiltere Parlamentosu, Amerikan kolonilerine giden tüm malların İngiliz limanlarından İngiliz gemileriyle gönderilmesini gerektiren ikinci Denizcilik Yasasını kabul etti.
21 Ağustos – Kış havasından endişe duyan İngiltere Parlamentosu bir şefaat orucu tutuyor.^[3]
6 Kasım – İsveç Krallığı, şu anda da ulusta kullanılan bayrağı, mavi zemin üzerine sarı bir İskandinav haçı oluşturan bir yasayı kabul etti. Devlet bayrağı olarak ve gemilerde kullanılan orijinal versiyonda üç flama vardı.^[4]
Osmanlıların Slovakya'da Uyvar Kalesi'ni alarak, Uyvar Eyaleti'ni kurmaları.

1664

1 Ağustos - St. Gotthard Savaşı (1664) meydana geldi.
10 Ağustos - Vasvar Antlaşması imzalandı.

1665

5 Ocak – Fransa'daki ilk bilimsel dergi olan Journal des sçavans yayına başladı.
Şubat – İngiltere'de Dr. Richard Lower, hayvanlar arasında ilk kan naklini gerçekleştirdi.
21 Şubat – Hindistan'da Maratha İmparatorluğu'ndan Shivaji Bhonsale, İngiliz Doğu Hindistan Şirketi'nin Sadashivgad'daki (şimdi Hindistan'ın Karnataka eyaletinde yer almaktadır) ticaret merkezini ele geçirdi.
4 Mart – İkinci İngiliz-Hollanda Savaşı başladı.
İngiltere Krallığı'nda 100.000 kişiyi, yani Londra nüfusunun yaklaşık %15'ini öldüren Büyük Londra Vebası başladı.
Eylül – Robert Hooke'un Micrographia adlı eseri Londra'da yayımlandı. Bu eserde ilk olarak bitki dokusu için 'hücre' terimi kullanıldı. Hooke, hücreyi önce mantarda, sonra da mikroskop kullanarak canlı organizmalarda keşfetti.

1666

17 Ocak – Aziz Petrus Tahtı (Bernini tarafından tasarlanan Cathedra Petri ), Roma'daki Aziz Petrus Bazilikası'ndaki sunağın üzerine yerleştirildi.^[5]
1 Şubat – Birleşik İngiliz ve İskoç kraliyet mahkemesi, Büyük Londra Vebası yatışırken Londra'ya geri döndü.^[6]
2 Eylül – Londra'nın eski kısmını tamamen yok eden Büyük Londra Yangını başladı
4 Eylül – Babür İmparatoru Evrengzib, Compagnie des Indes Orientales'e Surat limanında ticaret yapma yetkisi verdi.^[7]
16 Eylül – İstanbul'da Sabetay Sevi'nin dinden çıkması başladı.
10 Ekim – Büyük Londra Yangını'ndan bir ay sonra Londra kiliselerinde bir "aşağılanma ve oruç günü" düzenlendi.
26 Ekim – İran Şahı II. Abbas, 24 yıllık saltanatının ardından halefini belirlemeden 34 yaşında öldü.^[8] 18 yaşındaki oğlu Sam Mirza, altı gün sonra yeni Safevi hanedanı imparatoru olarak taç giydi.^[9]
27 Ekim – Büyük Londra Yangını'nı başlattığına dair yanlış bir itirafta bulunan Fransız Robert Hubert (yangın başladıktan iki gün sonrasına kadar İngiltere'ye gelmemiş olmasına rağmen) ifadelerine dayanarak idam edildi.
22 Aralık – XIV.Louis tarafından kurulan Fransız Bilimler Akademisi ilk kez toplandı.^[10]
Fransız Bilimler Akademisi kuruldu.
Lund Üniversitesi, İsveç'in Lund şehrinde kurulmuştur.^[11]

1667

19 Ocak – İsviçre'nin Anzonico kasabası çığ sonucu yok oldu.
6 Nisan – Ragusa Cumhuriyeti'nde (bugünkü Hırvatistan sınırları içinde) meydana gelen 1667 Dubrovnik depremi, nüfusun yaklaşık altıda birini oluşturan 5.000 kadar kişinin ölümüne ve Dubrovnik'teki binaların çoğunun yerle bir olmasına neden oldu.
15 Haziran – İlk insan kan nakli Dr. Jean-Baptiste Denys tarafından gerçekleştirildi. Denys, 15 yaşında bir çocuğa bir koyunun kanını nakletti. Bu operasyon başarılı olsa da, daha sonra hasta bu işlemden öldü ve Denys cinayetle suçlandı.
25 Kasım - 1667 Şamahı depremi: Kafkasya'da meydana gelen bu yıkıcı depremde 80 bin kişi öldü.

Tarihi bilinmeyen

Robert Hooke, akciğerlerdeki kan değişiminin solunum için gerekli olduğunu buldu.
Isaac Newton optik, akustik, sonsuz küçük hesap, mekanizma ve termodinamik üzerine araştırmalar yaptı ve kitaplar yazdı. Bu kitaplar ancak yıllar sonra yayınlanacaktır.

1668

25 Temmuz - Çin'de Şantung merkezli 8.5 büyüklüğündeki 1668 Şantung depreminde, geniş bir alanda büyük çapta hasar meydana geldi ve 43.000 ila 50.000 kişi öldü. Doğu Çin'de kaydedilen en şiddetli ve en büyük depremdir.
17 Ağustos - Samsun'da Ladik Gölü merkezli 8.0 büyüklüğündeki 1668 Kuzey Anadolu depreminde, Kuzey Anadolu Fay Hattının 600 km'lik bir bölümü tek kırılma ile batıda Bolu'dan en doğuda Erzincan'a kadar geniş çapta hasara neden oldu ve 8.000 kişi öldü. Türkiye'de kaydedilen en şiddetli ve en büyük depremdir.

1669

Doğumlar

1660

1661

9 Haziran - III. Fyodor, 1676-1682 arasında Rus çarı (ö. 1682).
6 Kasım - II. Carlos, İspanya'nın Habsburg Hanedanı'ndan gelen son kralı (ö. 1700).
? - Guillaume de l'Hôpital, Fransız matematikçi (ö. 1704).

1662

27 Ocak - Richard Bentley, İngiliz ilahiyatçı ve eleştirmen (ö. 1742).
? - Abdullah Vassaf Efendi, Osmanlı Devleti Şeyhülislam şair hattat (ö. 1761)

1663

12 Şubat – Cotton Mather, Amerikalı din bilimci (ö. 1728)
31 Ağustos - Guillaume Amontons, Fransız fizikçi ve mucit (ö. 1705).
18 Ekim – Eugen (Savoie prensi), Avusturyalı mareşal (ö. 1736)
14 Kasım – Friedrich Wilhelm Zachow, Alman besteci (ö. 1712)

1664

6 Şubat - II. Mustafa, 22. Osmanlı padişahıdır. (ö. 1703)

1665

12 Şubat – Rudolf Jakob Camerarius, Alman botanikçi ve hekim (ö. 1721)

1666

6 Eylül – Rusya Çarı V. İvan (ö. 1696) ^[12]
12 Kasım – Mary Astell, İngiliz feminist filozof ve yazar (ö. 1731)
22 Aralık – Guru Gobind Singh, Sihizm'in 10. Gurusu, sosyal reformcu, şair ve devrimci (ö. 1708)
Stephen Gray
Francis Hauksbee

1667

6 Ağustos - Johann Bernoulli, İsviçreli matematikçi (ö. 1748)
30 Kasım - Jonathan Swift, İrlandalı şair, yazar ve siyasetçi (ö. 1745)

1668

23 Haziran - Giambattista Vico, İtalyan düşünür.

1669

Miwa Shissai (Japonca: 三輪執斎), Neokonfüçyüsçü filozof (ö. 1744)

Ölümler

1661

Köprülü Mehmed Paşa

1662

19 Ağustos - Blaise Pascal, Fransız matematikçi

1664

16 Temmuz - Andreas Gryphius, Alman şair (d. 1616).

1665

12 Ocak - Pierre de Fermat, Bask kökenli Fransız hukukçu ve matematikçi (d. 1601).

1666

20 Ocak – Anne d'Autriche, XIII. Louis'in kraliçesi ve naibi (d. 1601)^[13]
22 Ocak – Şah Cihan, Hindistan'ın Babür İmparatorluğu hükümdarı (d. 1592)^[14]
26 Ağustos – Frans Hals, Hollandalı ressam (d. 1580)^[15]
30 Ağustos - Benedikt Carpzov, Alman ceza hukukçusu ve cadı bilimci (d. 1595)
23 Eylül – François Mansart, Fransız mimar (d. 1598)
28 Eylül - Robert Hubert
22 Aralık – Guercino, İtalyan ressam (d. 1591)^[16]

1667

Abdullah Abdi, Osmanlı Devleti divan şairi (d. ?)

1669

9 Aralık - Papa IX. Clemens, 20 Haziran 1667 - 1669 arasinda papalık yapmış Hristiyan din adamı (d. 1600).

Kaynakça

^ Williams, Hywel (2005). Cassell's Chronology of World History. Londra: Weidenfeld & Nicolson. ss. 270. ISBN 0-304-35730-8.
^ Leupe, Pieter Arend Leupe (1868). "De eilanden Dina en Maerseveen in den Zuider Atlantischen Oceaan" in: Verhandelingen en berigten betrekkelijk het zeewezen, de zeevaartkunde, de hydrographie, de koloniën en de daarmede in verband staande wetenschappen, Deel 28, Afd. 2, [no.] 9 (Amsterdam) pp. 242-253.
^ Stratton, J. M. (1969). Agricultural Records. John Baker. ISBN 0-212-97022-4.
^ Svante Svärdström, Rikets vapen och flagga (The coat of arms and flag of the kingdom (Swedish Royal Armory, 1960) pp. 23-48
^ "Cathedra Petri – Altar of the Chair of St. Peter". St Peters Basilica. 3 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2013.
^ Palmer, Alan; Palmer, Veronica (1992). The Chronology of British History. Londra: Century Ltd. ss. 190-191. ISBN 0-7126-5616-2.
^ Gregory Mole, Privileging Commerce: The Compagnie des Indes and the politics of trade in old Regime France (doctoral dissertation, Carolina Digital Repository, 2016) p. 35
^ H. R. Roemer, "The Safavid period", in The Cambridge History of Iran (Cambridge University Press, 1986), p. 301
^ The Muslim World: A Historical Survey, Part III: The Last Great Muslim Empires (E. J. Brill, 1969) p. 210
^ Clericuzio, Antonio (2000). Elements, principles, and corpuscles: a study of atomism and chemistry in the seventeenth century (İngilizce). Dordrecht; Boston: Kluwer Academic. s. 179. ISBN 9780792367826.
^ The Entrepreneurial University: Context and Institutional Change (İngilizce). Routledge. 2015. s. 133. ISBN 978-1-317-56894-0. 11 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2023.
^ "Ivan V | emperor of Russia". Encyclopedia Britannica (İngilizce). 28 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2020.
^ "Anne of Austria | queen of France". Encyclopedia Britannica (İngilizce). 15 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2020.
^ Gressor, Megan (2005). All for love: great love affairs, great stories (İngilizce). Millers Point, NSW: Pier 9. s. 31. ISBN 9781740455961.
^ Krämer, Gode (1991). Mythos und bürgerliche Welt: Gemälde und Zeichnungen der Haberstock-Stiftung (Almanca). München: Klinkhardt & Biermann. s. 82. ISBN 9783781403161.
^ Guercino (1991). Drawings by Guercino from British collections: with an appendix describing the drawings by Guercino, his school and his followers in the British Museum. London, Rome: British Museum Press in association with Leonardo-De Luca Editori. s. 14. ISBN 9788878133440.

[Cassell's_Chronology-1] Williams, Hywel (2005). Cassell's Chronology of World History. Londra: Weidenfeld & Nicolson. ss. 270. ISBN 0-304-35730-8.

[2] Leupe, Pieter Arend Leupe (1868). "De eilanden Dina en Maerseveen in den Zuider Atlantischen Oceaan" in: Verhandelingen en berigten betrekkelijk het zeewezen, de zeevaartkunde, de hydrographie, de koloniën en de daarmede in verband staande wetenschappen, Deel 28, Afd. 2, [no.] 9 (Amsterdam) pp. 242-253.

[3] Stratton, J. M. (1969). Agricultural Records. John Baker. ISBN 0-212-97022-4.

[4] Svante Svärdström, Rikets vapen och flagga (The coat of arms and flag of the kingdom (Swedish Royal Armory, 1960) pp. 23-48

[5] "Cathedra Petri – Altar of the Chair of St. Peter". St Peters Basilica. 3 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2013.

[CBH190191-6] Palmer, Alan; Palmer, Veronica (1992). The Chronology of British History. Londra: Century Ltd. ss. 190-191. ISBN 0-7126-5616-2.

[7] Gregory Mole, Privileging Commerce: The Compagnie des Indes and the politics of trade in old Regime France (doctoral dissertation, Carolina Digital Repository, 2016) p. 35

[8] H. R. Roemer, "The Safavid period", in The Cambridge History of Iran (Cambridge University Press, 1986), p. 301

[9] The Muslim World: A Historical Survey, Part III: The Last Great Muslim Empires (E. J. Brill, 1969) p. 210

[10] Clericuzio, Antonio (2000). Elements, principles, and corpuscles: a study of atomism and chemistry in the seventeenth century (İngilizce). Dordrecht; Boston: Kluwer Academic. s. 179. ISBN 9780792367826.

[11] The Entrepreneurial University: Context and Institutional Change (İngilizce). Routledge. 2015. s. 133. ISBN 978-1-317-56894-0. 11 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2023.

[12] "Ivan V | emperor of Russia". Encyclopedia Britannica (İngilizce). 28 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2020.

[13] "Anne of Austria | queen of France". Encyclopedia Britannica (İngilizce). 15 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2020.

[14] Gressor, Megan (2005). All for love: great love affairs, great stories (İngilizce). Millers Point, NSW: Pier 9. s. 31. ISBN 9781740455961.

[15] Krämer, Gode (1991). Mythos und bürgerliche Welt: Gemälde und Zeichnungen der Haberstock-Stiftung (Almanca). München: Klinkhardt & Biermann. s. 82. ISBN 9783781403161.

[16] Guercino (1991). Drawings by Guercino from British collections: with an appendix describing the drawings by Guercino, his school and his followers in the British Museum. London, Rome: British Museum Press in association with Leonardo-De Luca Editori. s. 14. ISBN 9788878133440.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]