Ammonius Sakkas
| Ammonius Saccas | |
|---|---|
| Tam adı | Ammonius Saccas |
| Doğumu | 175 İskenderiye, Roma ve Bizans Mısırı |
| Ölümü | İskenderiye, Roma ve Bizans Mısırı |
| Çağı | Antik Çağ felsefesi |
| Bölgesi | Batı felsefesi |
| Okulu | Neoplatonizm[1] |
Etkilendikleri | |
Etkiledikleri | |
Ammonius Saccas (/əˈmoʊniəs/; Grekçe: Ἀμμώνιος Σακκᾶς; MS 175-242), İskenderiye'den, genellikle Neoplatonizmin öncüsü ve/veya kurucularından biri olarak kabul edilen, Helenistik Platoncu, kendi kendini yetiştirmiş bir filozoftu.[1][2][3] Esas olarak 232'den 242'ye kadar eğitim verdiği, Plotinus'un öğretmeni olarak bilinir.[2] Kendi felsefi görüşleri hakkında çok az şey bilinmesine rağmen, Neoplatonizm'i geliştirmesinde Plotinus üzerinde şüphesiz en büyük etkiye sahipti. Daha sonra Hıristiyan yazarlar Ammonius'un bir Hristiyan olduğunu belirttiler, ancak şimdi genel olarak İncil metinlerini yazan farklı bir İskenderiyeli Ammonius olduğu varsayılmaktadır.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Ammonius'un cognomeni "Sakkas"ın kökenleri ve anlamı tartışmalıdır. Birçok bilim insanı, bunun onun gençliğinde bir hamal olduğunu gösterdiği şeklinde yorumladı; bu, antik çağda Bizans piskoposu Theodoret tarafından desteklenen bir görüştü.[4][5] Diğerleri bunun "sakkophoros" (hamal) için "Sakkas"ın yanlış okunmasından kaynaklı olduğunu iddia ettiler. Bazıları ise bu künyeyi Hindistan'ın eski bir yönetici klanı olan "Śākyas" ile ilişkilendirerek[6][7] Ammonius Saccas'ın Hint kökenli olduğunu iddia etmiştir. Bu görüşe daha sonra hem itiraz edilmiş[8][9] hem de daha yeni araştırmalar tarafından desteklenmiştir.[10][11] Ammonius'un Hint kökenli olduğu görüşünü destekleyen bazı bilim insanları, bu soyun, onun önde gelen öğrencisi Plotinus'un Hindistan tutkusu ile tutarlı olduğunu ve birçok bilim insanının Hint etkisine atfettiği Vedanta ile neoplatonizm arasındaki felsefi benzerlikleri açıklamaya yardımcı olduğunu iddia etmişlerdir.[12][13][14][15][16][17] Öte yandan, onun Hint kökenli olduğuna itiraz eden bilim insanları, Ammonius'un İskenderiye'nin Brucheion semtinden olduğuna ve çoğunlukla Yunanların yaşadığı şehrin kraliyet mahallesi olduğuna dikkat çekmekte,[18] ve Ammonius için bir Yunan kökenini destekleyen bir dizi bilim insanı ve tarihçi ile "Ammonius" adının birçok Yunan için ortak[19] olduğunu belirtmektedir.[20][21]
Ammonius'un yaşamının çoğu ayrıntısı Porphyry'nin yazılarından kalan parçalardan gelir. Ammonius Saccas'ın en ünlü öğrencisi, Ammonius'un yanında on bir yıl okuyan Plotinus idi. Porphyry'ye göre, 232'de, 28 yaşında, Plotinus felsefe okumak için İskenderiye'ye gitti:
| “ | Yirmi sekizinci yılında [Plotinus] felsefe okuma dürtüsü hissetti ve İskenderiye'deki o zamanlar en yüksek itibara sahip öğretmenlere tavsiye edildi; ama derslerinden o kadar depresif ve hüzünlü çıktı ki derdini bir arkadaşına anlattı. Kalbinin arzusunu anlayan arkadaşı, onu şimdiye kadar denemediği Ammonius'a gönderdi. Gidip onu duydu ve arkadaşına, "İşte aradığım adam bu" dedi. O günden sonra sürekli olarak Ammonius'un yanında kaldı ve felsefe alanında o kadar eksiksiz bir eğitim aldı ki, Fars felsefi disiplini ve Hintler arasında hakim olan felsefe ile tanışmaya can atıyordu.[22] | „ |
Porphyry'ye göre, Ammonius'un ebeveynleri Hıristiyandı, ancak Yunan felsefesi öğrendikten sonra, Ammonius ebeveynlerinin dinini paganizm için reddetti. Bu dönüşüme, Ammonius'un yaşamı boyunca bir Hristiyan olarak kaldığını belirten Hristiyan yazarlar Jerome ve Eusebius tarafından itiraz edilmektedir:
| “ | [Porphyry] açıkça bir yalan söylüyor (Hıristiyanlara muhalif olan ne yapmaz ki?) Bunu söylerken ... Ammonius dindar bir hayattan putperest geleneklere düştü. ... Ammonius, ilahi felsefeyi hayatının sonuna kadar sarsmadan ve saf tuttu. Pek çokları arasında bıraktığı yazılarla ünlendiği için günümüze ulaşan eserleri bunu göstermektedir.[23] | „ |
Bununla birlikte, Longinus bize Ammonius'un hiçbir şey yazmadığını[24] ve eğer Ammonius, Plotinus üzerinde ana etkiyse, o zaman Ammonius'un bir Hristiyan olmasının muhtemel olmadığını söylemektedir. Ammonius ile ilgili kafa karışıklığının çoğunu açıklamanın bir yolu, Ammonius adında iki kişinin olduğunu varsaymaktır: Plotinus'a eğitim veren Ammonius Saccas ve İncil metinleri yazan bir Hıristiyan Ammonius. Başka bir açıklama, yalnızca bir Ammonius olduğu, ancak öğretmeninin Neo-Platonist görüşlerini Hristiyanlığın temel doğası hakkındaki kendi inançları için gerekli bulan Origen'in, Ammonius'un Hristiyanlık üzerindeki Paganizm seçimini bastırmayı seçmesi olabilir. Hepsi de tanınan Hıristiyan Kilisesinin Babaları, Origen'in öğrencisi Eusebius ve Jerome'un, Ammonius Saccas'ın Hristiyan köklerini reddetmediği konusundaki ısrarı, Hristiyanlar için Kehanet iddiasından daha kolay olurdu. Ammonius'un Hristiyanlık yerine Paganizmi seçmiş olduğu bir Pagan idi.
Bu karışıklığa ilave olarak, Ammonius'un Origen adında iki öğrencisi olduğu anlaşılıyor: Hıristiyan Origen ve Pagan Origen.[23] Ammonius Saccas'ın her iki Origen'e de eğitim vermiş olması oldukça olasıdır. Ve çağdaş olarak kabul edilen iki Origen olduğu için, sonraki Hristiyanlar için Ammonius adında biri Hristiyan ve biri Pagan olan iki kişinin olduğunu kabul etmek kolaydır. Ammonius'un diğer öğrencileri arasında Herennius ve Cassius Longinus vardı.
Felsefesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Hierokles, 5. yüzyılda yazan, Ammonius'un temel doktrininin Platon ve Aristoteles'in birbirleriyle tam bir uyum içinde olduklarını belirtir:[25]
| “ | Felsefede hakikat için tanrısal bir şevk duyan ve çoğunluğun felsefe için bir yüz karası olan görüşlerini küçümseyen ilk kişiydi. O, iki filozofun [Platon ve Aristoteles] her birinin görüşlerini iyi kavradı ve onları bir ve aynı “nous” altında topladı ve felsefeyi ihtilafsız olarak tüm öğrencilerine ve özellikle onu tanıyanların en iyilerine, Plotinus, Origen ve onların haleflerine aktardı.[26] | „ |
Nemesius'a göre, bir piskopos ve Neoplatoncu y. 400, Ammonius ruh'un önemsiz olduğuna karar verdi.[27]
Ammonius'un neoplatonizmin gelişimindeki rolü hakkında çok az şey biliniyor. Porphyry, Ammonius'un Plotinus'un felsefe hakkında yeni yollarla düşünmesine yardımcı olmada aracı olduğunu öne sürüyor gibi görünmektedir:
| “ | Ama o [Plotinus] sadece bu kitaplardan yola çıkarak konuşmakla kalmamış, kendi düşüncesinde belirgin bir kişisel çizgi benimsemiş ve elindeki soruşturmaya Ammonius'un zihnini yerleştirmiştir.[22] | „ |
Ammonius'un öğrencilerinden ikisi - Pagan Origen ve Longinus - Orta Platonculuğa Neoplatonizmden daha yakın olan felsefi konumlara sahip görünüyorlar; (bkz. Enneadlar), ama Plotinus, ustasınınkinden önemli bir şekilde ayrıldığını düşünmemiş görünüyor.
Porphyry gibi (The Life of Plotinus, 3, 24-29),[28] Nemesius da Ammonius Saccas'tan Plotinus'un öğretmeni veya ustası olarak bahseder (Nemesius, İnsanın Doğası, 2.103).[29][30]
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d Siorvanes, Lucas (2018). "Plotinus and Neoplatonism: The Creation of a New Synthesis". Keyser, Paul T.; Scarborough, John (Ed.). Oxford Handbook of Science and Medicine in the Classical World. New York: Oxford University Press. ss. 847-868. doi:10.1093/oxfordhb/9780199734146.013.78. ISBN 9780199734146. LCCN 2017049555.
- ^ a b Armstrong, A. Hilary; Duignan, Brian; Lotha, Gloria; Rodriguez, Emily (1 Ocak 2021) [20 Temmuz 1998]. "Plotinus". Encyclopædia Britannica. Edinburgh: Encyclopædia Britannica, Inc. 17 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2021.
Plotinus (MS 205, Lyco veya Lycopolis, Mısır? - 270'de öldü, Campania), antik filozof, 3. yüzyıl Roma'sındaki etkili bir entelektüeller ve edebiyatçılar çevresinin merkezi, modern düşünürler tarafından kabul edilen Neoplatonik felsefe okulunun kurucusu olarak bilim adamları. [...] 28. yılında - oldukça geç bir geliştirici gibi görünüyor - Plotinus felsefe okumak için bir dürtü hissetti ve bu nedenle İskenderiye'ye gitti. O sırada İskenderiye'deki en seçkin profesörlerin derslerine katıldı ve bu da onu tam bir depresyon durumuna düşürdü. Sonunda, ne istediğini anlayan bir arkadaşı onu kendi kendini yetiştirmiş filozof Ammonius Saccas'ı dinlemeye götürdü. Ammonius'un konuştuğunu duyunca Plotinus, "Aradığım adam bu" dedi ve 11 yıl yanında kaldı. Ammonius, antik Batı felsefesindeki en gizemli figürdür. Görünen o ki, eski bir Hıristiyandı (yine de bu tam olarak kesin değil) ve onun düşüncesiyle ilgili bir ya da iki görüş, oldukça sıradan bir tür geleneksel Platonizm olduğunu düşündürüyor. Plotinus'tan böyle bir bağlılığı çekebilen ve aynı zamanda büyük Hıristiyan ilahiyatçının Origen felsefi ustası olabilecek bir filozof, öğrencilerine sunacak daha fazla şeye sahip olmalıydı, ama ne olduğu bilinmiyor. Plotinus'un onunla 11 yıl kalması hiç de şaşırtıcı değil. Kişi eski bir felsefe okuluna ders almak ve bir derece elde etmek için değil, gerçeğe, iyiliğe ve ruhun nihai kurtuluşuna giden yolda ömür boyu sürecek bir işbirliğine katılmak için girilirdi.
- ^ Scott, Walter (1982). Hermetica: Introduction, texts, and translation (İngilizce). Random House. s. 2. ISBN 978-0-87773-338-6. 22 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2022.
- ^ Mozley, J.R., "Ammonius Saccas", Dictionary of Early Christian Biography, (Henry WAce, ed.), John Murrary & Co., London, 1911 22 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.; LSJ sv. σακκᾶς
- ^ Theodoret, Græcarum affectionum curatio, Book 6, Paragraph 96.
- ^ [William H. McNeill: The Rise of the West: A History of the Human Community, pp. 380]
- ^ [E. Seeberg, "Ammonius Sakas" Zeitschrift für Kirchengeschichte, vol. LX, 1941, pp. 136-170; Ernst Benz, "Indische Einflüsse auf die frühchristliche Theologie" Abhandlungen der Geistes- und Sozialwissenschaftlichen Klasse, Jahrgang 1951, no. 3, Akademie der Wissenschaften und der Literatur Mainz, pp. 1-34, pp. 30ff.;R.T. Wallis "Phraseology and Imagery in Plotinus and Indian Thought" in R. Baine Harris (ed.), Neoplatonism and Indian Thought (Norfolk, VA, 1982): The International Society for Neoplatonic Studies pp.119-120 n. 72.]
- ^ Hans-Rudolf Schwyzer, Ammonios Sakkas, der Lehrer Plotins (Westdeutscher Verlag, 1983). p.83 22 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ Clifford Hindley: "Ammonios Sakkas. His Name and Origin" Zeitschrift für Kirchengeschichte 75, 1964, pp. 332-336.
- ^ R.T. Wallis "Phraseology and Imagery in Plotinus and Indian Thought" in R. Baine Harris (ed.), Neoplatonism and Indian Thought (Norfolk, VA, 1982): The International Society for Neoplatonic Studies pp.119-120 n. 72.
- ^ Paulos Mar Gregorios: "Neoplatonism and Indian Philosophy"
- ^ J. Lacrosse, “Plotinus, Porphyry and India: a Re-Examination,” in P. Vassilopoulou (ed.), Late Antique Epistemology. Other Ways to Truth (New York: 2009), 103-13.
- ^ Gregorios, PM (ed.), 2002, Neoplatonism and Indian Philosophy, Albany
- ^ Staal, JF, 1961, Advaita and Neoplatonism. A Study in Comparative Philosophy, Madras.
- ^ Harris, R. Baine (ed.), Neoplatonism and Indian Thought, Norfolk Va., 1982: The International Society for Neoplatonic Studies
- ^ Lacrosse, J., 2005a, 'The commensurability of mystical experiences in the East and in the West. A comparison between Plotinus and Çankara ', in A. Dierkens and B. Beyer of Ryke (eds.), Mystique. The Passion of the One, from Antiquity to the Present, Prblèmes d'Histoire des Religions, Volume XV, Brussels, pp. 215-23.
- ^ Brunner, F., 1981, 'A comparison between Plotinus and viçishtâdvaita', in Les Cahiers de Fontenay no. 19-22. Neo-Platonism. Mixes offered to Jean Trouillard, Paris, pp. 101-24.
- ^ Dennis C. Clark, "Review of Jean-Michel Charrue: De l’être et du monde Ammonius, Plotin, Proclus" The International Journal of the Platonic Tradition 01 Jan 2012, Volume 6: Issue 1, p 150
- ^ Gillies, John (1813). Aristotle's Ethics and Politics (İngilizce). T. Cadell & W. Davies. s. 193. 21 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2022.
- ^ The Quarterly Journal of Prophecy (İngilizce). 4. James Nisbet and Co. 1852. s. 124. 21 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2022.
- ^ Holbach, Paul Henri Thiry (2008). Christianity Unveiled (İngilizce). Hodgson Press. s. 359. ISBN 978-1-906164-04-1. 21 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2022.
- ^ a b Porphyry, Life of Plotinus, from Reale, G., (1990), A History of Ancient Philosophy IV: The Schools of the Imperial Age. Page 298. SUNY Press.
- ^ a b Eusebius, History of the Church, vi, 19. Şablon:Kaynak doğrula
- ^ Longinus, quoted by Porphyry, Life of Plotinus, xx.
- ^ Hierocles in Photius, Bibl. cod. 214, 251.
- ^ Hierocles, in Photius, Bibl. cod. 251. from Karamanolis, G., (2006), Plato and Aristotle in Agreement?: Platonists on Aristotle from Antiochus to Porphyry, Page 193. Oxford University Press.
- ^ Nemesius, On the Nature of Man, ii
- ^ Hubbard, Lynn Vivien (1 Kasım 2017). Bergson, Plotinus and the harmonics of evolution (PDF). Bristol: The Faculty of Health and Applied Sciences, University of the West of England. s. 17. OCLC 1063691221. 3 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Haziran 2021.
- ^ M. J. Edwards (13 Haziran 2000). "God and Christ in Irenaeus. By Anthony Briggman". The Journal of Theological Studies. OUP. 71 (2): 889-892. doi:10.1093/jts/flaa045.
...with incorporeals posited by Ammonius Saccas, the teacher of Plotinus (Nemesius, Nature of Man 2.103).
- ^ Nemesius (1636). "2". The Nature of man. Wither, George tarafından çevrildi. Miles Flesher for Henry Taunton in St. Dunstans Churchyard in Fleetstreet. 8 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2021.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Armstrong, A., (1967), The Cambridge History of Later Greek and Early Medieval Philosophy, Cambridge University Press, pp. 196–200.
- Karamanolis, G., (2006), Plato and Aristotle in Agreement?: Platonists on Aristotle from Antiochus to Porphyry, Oxford University Press, pp. 191–215.
- Reale, G., (1990), A History of Ancient Philosophy IV: The Schools of the Imperial Age, SUNY Press, pp. 297–303.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- "Porphyry, Against the Christians (2004). Fragments.". 7 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2022.
- "The Reaction to the Bible in Paganism". 5 Ocak 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2022.
- "Origen of Alexandria". Internet Encyclopedia of Philosophy. 16 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2022.
- "Neoplatonism". 15 Temmuz 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2020.
- 175 doğumlular
- 242'de ölenler
- 2. yüzyılda Mısırlılar
- 2. yüzyılda Yunanlar
- 2. yüzyıl filozofları
- 2. yüzyıl Romalıları
- 2. yüzyıl yazarları
- 3. yüzyılda Yunanlar
- 3. yüzyıl filozofları
- 3. yüzyıl Romalıları
- 3. yüzyıl yazarları
- Antik Yunan filozoflar
- Hristiyanlık eleştirmenleri
- Epistemologlar
- Eskiden Hristiyan olanlar
- Felsefi topluluk kurucuları
- Felsefe tarihi
- Düşünce tarihi
- Metafizikçiler
- Mistikler
- Neoplatonizm
- Yeni Platoncu filozoflar
- Ontologlar
- Eğitim filozofları
- Din filozofları
- Felsefe yazarları
- Platoncu filozoflar
- Roma dönemi filozofları