Android Lollipop
 | |
 Android Lollipop | |
| Geliştirici(ler) | Google, Open Handset Alliance |
|---|---|
| İşletim sistemi ailesi | Android |
| Son kararlı sürümü | 5.1.1 (LMY49M)  21 Nisan 2015 |
| Kaynak türü | Özgür ve açık kaynak kodlu yazılım |
| Lisans | Apache Lisansı 2.0, GNU Genel Kamu Lisansı 2 |
| Çekirdek türü | Monolitik Linux çekirdeği 3.16.1, Java, C, C++ |
| İlk Yayınlanma | 28 Ekim 2014) |
| Platform desteği | 32-bit ve 64-bit ARM mimarisi,X86,MIPS mimarisi |
| Öncülü | Android KitKat |
| Ardılı | Android Marshmallow |
| Web sitesi | www.android.com/lollipop |
| Destek durumu | Android 5.0, 4 Kasım 2017'den, Android 5.1 ise 1 Mart 2018'den beridir desteklenmiyor. |
| Google Play Hizmetleri | 11 Temmuz 2024'ten beridir desteklenmiyor[1] |
| Google Play Store | Mart 2024'ten beridir desteklenmiyor |
| Google Play Oyunlar | Eylül 2024'ten beridir desteklenmiyor |
Android Lollipop veya Android 5.0-5.1.1 Lollipop Android sürümünün Google tarafından geliştirilen 12. versiyonu olan mobil işletim sistemidir. Google yeni sürüm hakkında bilgileri Google I/O konferansında, 25 Haziran 2014 yılında açıkladı. Genellikle Google yeni sürümlerinin kod isimlerini latin alfabesinin seri harfleri ile isimlendiriyor ve yeni sürüme bu harfle başlayan yiyecek adını veriyor. Bu kez yaratılacak yeni sürümün kod adı A, B, C, D, E, F, G, H, İ, J, K harflerinden sonra "Android L" idi. Sürüm, dahili olarak "Lemon Meringue Pie" (limonlu bezeli turta) kod adını aldı. 15 Ekim 2015 yılında Google yeni sürümün isminin "L" harfine uygun olarak dünyanın en popüler şekerlemelerinden biri "Lolipop" olacağını ilan etti. Sürümün 5.0 versiyonu 28 Ekim 2015 yılında kullanıcılara tanıtıldı. Sürüm Linux kernel 3.16.1 bazında yaratıldı. Yeni sürüm ilk kez olarak "over-the-air" (OTA) aracılığıyla güncellemeye sunuldu. Onun kaynak kodu 3 Kasım 2014 yılında kullanıma verildi.[2][3]
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]Android Lolipopun LPV79 versiyonu 26 Haziran 2014 yılında Nexus 5 ve 2013 Nexus 7 için serbest bırakıldı. Geliştiricinin GPL lisanslı bileşenleri için kaynak kodu 2014 Temmuz ayında Android Open Source Project (AOSP) üzerinden serbest bırakıldı.3 Kasım 2014 şirket yeni sürümü Motorola, Nexus 6, HTC, Nexus 9 dahil Android cihazları için serbest bırakılmasını açıkladı. Nexus 4, Samsung, LG, Sony, Nexus 5, 2012 Nexus 7 ve Nexus 10 dahil olmak üzere cihazlar 1 kaç hafta sonra Lollipop güncellemeleri aldı. Ocak 2016 itibarıyla, Google tarafından yayınlanan istatistiklere göre, tüm Android cihazların % 32,6-sı Lollipop sistemi ile çalışmaktadır.[4] 2015 yılında, Amazon.com şirketi Google ile işbirliği yaparak Amazon Kindle Fire serili cihazları için Lolipop esasında Fire OS "Bellini" sistemini uyguladı.[5]
Lollipop sürümünde en önemli değişikliklerden biri Google tarafından geliştirilen "Material Design" olarak bilinen tasarım dili idi. Bu, yeni kullanıcı arayüzü olup; resimler, videolar, uygulamalar, fontlar, ışıklar ve görseller çok daha doğal olarak görünüyordu. Google ayrıca Android Runtime (ART) hizmetini resmen geliştirmiş ve Dalvik-in yerine kullanıma vermiştir. Sistem özellikle pil kullanımını optimize etmek için tasarlanmıştır. Bu değişikliklerle birlikte, platforma da iç değişiklikler de yapıldı. Genişlenen "Dizin kartı" motifleri şimdi Google Nowda gösteriliyor. Bu, tabanlı düzenlemeler, duyarlı animasyonlar ve geçişler, dolgulama, aydınlatma ve gölgeleme gibi kullanıma sahip bir tasarımdır.
Geliştirilmesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Android Lollipop-un 5 versiyonu kullanıma verildi.Android 5.0–5.0.2 Lollipop API 21.seviyede, Android 5.1–5.1.1 Lollipop API 22.seviyede hazırlanmıştır.Lollipop sürümlerinin versiyonları şu tarihlerde tanıtıldı.
- Android Lollipop 5.0- 28 Ekim 2014
- Android Lollipop 5.0.1 - 2 Aralık 2014
- Android Lollipop 5.0.2 - 19 Aralık 2014
- Android Lollipop 5.1 - 9 Mart 2015
- Android Lollipop 5.1.1 - 21 Nisan 2015
Lollipop birçok yenilikler ve özelliklerle geldi. Yeni Android odaklı platformlar ve teknolojiler, yeni internet televizyon Smart TV olan Android TV, araç platformu Android Auto, giyilebilir bilgisayar platformu Android Wear, sağlık izleme platformu Google Fit daha önemli yenilikler idi.[6] Android 5.0 tazelenmiş bir bildirim sistemi tanıttı. Bildirimler kartlar gibi kilit ekranında görüntülenir ve yukarı bildirimleri de kendi eylem düğmeleri ile birlikte ekranın üst kısmında büyük afiş gibi gösterilebilir. Lollipop geliştiriciler için yeni bir platform özellikleri içeren ve uygulamalar tarafından kullanılmak üzere 5000'den fazla yeni uygulama programlama arayüzü ekledi. Mesela, fotoları RAW ve YUV biçiminde kaydetmek oldu.Android KitKat'ta bir teknoloji önizlemesi olarak çalıştırma ortamı gibi çalışan Android Runtime ise Dalvikin yerini aldı.ART hem 32-bit,hem de 64-bitli ortamlarda ve ARM,X86,MIPS mimarilerini destekleyen bir çapraz platform oldu.
Lollipop ayrıca "Project Volta" olarak bilinen projesi ile pil tüketimini geliştiren optimizasyonlar hazırladı.Yeni pil tasarrufu modu vardır, bununla sadece Wi-Fi üzerinden gerçekleşmesi belirli görevleri kısıtlayabilirsiniz. Battery Historian ("Pil Tarihçesi") olarak adlandırılan yeni bir geliştirici uygulamalar tarafından pil tüketimini belirliyor ve na kadar pil tükettiğini gösteriyor. Android Extension Pack API'leri de Android cihazlarda PC-seviyeli grafikli 3D oyunları ve yeni shader grafik işlevleri sağlar.
Özellikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Lolipop sürümü şu önemli özelliklere sahiptir.
- Lolipop 5.0
- AOT derlemesi (Ahead-of-time) sistemli Android Runtime arayüzü, çöp toplama geliştirmesi. Dalvikin yerini aldı. Dalvik bayt kodu yorumlamasını tam zamanlı refleks (TJIT) ile birleştirirdi.
- 64-bitli CPU desteği
- Desteklenen GPU konfigürasyonları, OpenGL ES 3.1 ve Android Eklenti Paketi (AEP)
- tanımı kaybetmeden ölçen Vektörel grafik
- Yazıcılardan çıkarılacak dosyaların önizlemesi için destek
- Baskça, Bengalce, Burma, Çin (Hong Kong), Galiçya, İzlanda, Kannada, Kırgız, Makedonca, Malayalam, Marathi, Nepali, Sinhala, Tamil ve Telugu dahil 15 yeni dillerin eklenmesi
- “Material Design” arayüzü
- Film ve televizyon şovları içeriğine kişiselleştirilmiş öneriler eklenmesi
- YouTube, Google Play ve desteklenen uygulamalarda Sesli Arama.
- TV'ler için Android oyunlar Gamepad desteyi
- Akıllı telefonlar ve tabletlerle havadan televizyonlara bağlanma ve yayınlanma yeteneği
- Yenilenen kilit ekranı
- Misafir moduna geçme, Telefonunu başkalarına uzatmadan önce uyarı bölümündeki kullanıcı hesabı simgesine dokunup, "Misafir ekle"ye dokunarak misafir moduna geçebilme.
- Daha akıllı Wi-Fi bağlantı özelliği
- Yenilen bildirim tepsi ve gelişmiş hızlı ayarlar
- Pil ömrü iyileştirilmesi
- Android 5.0 Lollipopda fotoğrafçılık için yeni mesleki özellikler
- Saniyede yaklaşık 30 kare hızında Full-frame fotoğraf çekilme.
- YUV ve RAW formatları için destek.
- Meta veri desteği ve optik bilgi
- Aramalar belirli ayarlara hızlı erişim için sistem ayarları içinde yapılabilir
- Kilit ekranı uygulama ve bildirim ayarlarına kısayollar sağlar
- USB aygıtları aracılığıyla ses girişi ve çıkışı
- Daha ciddi bir grafik, gelişmiş ses, video ve kamera yetenekleri
- Düşük gecikmeli ses
- Çok kanallı ses akışı karıştırma - profesyonel ses uygulamaları ile size 5.1 ve 7.1 olmak üzere sekiz kanallı ses akışı karıştırabilirsiniz.
- USB ses desteği - USB mikrofonlar, hoparlörler, bu tür amplifikatörler veya harici hoparlörler gibi diğer sayısız USB-ses cihazları ile bağlanma.
- Öncelik modu (priority mode) ile gelen uyarıların hangi saat dilimlerinde size ulaşabileceğini belirleyebilmek
- SD kartları gibi her yerde harici depolama üzerinde bulunan üçüncü taraf uygulamaların verileri okumak ve değiştirmek yeteneği
- Son kullanılan uygulamalar bile cihazı yeniden başlattıktan sonra hatırlanır
- WebViews Google üzerinden güncellemeleri güvenlik nedenleriyle ala bilir
- bağlantılar penceresi-istenilen bağlantıya (Bluetooth, Wi-Fi ) bağlanabilme daha kolay
- Tap & Go: NFC ve Bluetooth'tan faydalanan bu veri aktarım işlevi, tüm Google hesap detaylarını, ayarları, veri ve uygulamaları, eski cihazı yenisiyle yan yana getirerek aktarmanıza izin veriyor.
- Bir el feneri tarzlı uygulama, kamera flaşı ile desteklenen cihazlar üzerinde çalışıyor.Lollipop'ta üçüncü parti uygulamalara ihtiyaç duymadan, LED ışığını yakabilme yeteneği. Uyarı çubuğunu çekip fener düğmesine dokunmak yeterli.
- Uygulama bildirimleri için kullanıcı tarafından özelleştirilebilen öncelikler
- Ayarlar uygulamasında büyüteç simgesine dokunarak belirli bir ayarın adını arayabilme
- Akıllı kilit özelliği
- SELinux özelliğinde şifre yazılımı
- Android Smart Lock özelliğiyle akıllı saatle etkileşime geçildiğinde cihaz otomatik olarak açılıyor.
- Geliştirilmiş erişilebilirlik desteği (ör. Anahtar erişim desteği)
- Emoji Güncelleme
- Lolipop 5.0.1
- Video oynatma ile ilgili sorunlar ve şifre arızaları da dahil olmak üzere birkaç hata düzeltmeleri,
- Lolipop 5.0.2
- TRIM desteği ile hata düzeltmeleri, Cihaz şarj olurken kapatılma ve cihazları engelleme
- Hangi alarmların CPU (Merkezi işlem birimi) uyandırmasını belirlemek
- Lolipop 5.1
- Genel ekrana iyileştirmeler ve hata düzeltmeleri
- birden fazla SIM kartları için resmi destek
- Yenilenmiş ve geliştirilmiş güvenlik sistemi: Cihazdakı ekran kilidi özelliklerinin zorlanması durumunda telefon Google hesabınıza tekrar bağlanmanızı isteyecek. Eğer telefonda tanımlı olan Google hesabına güvenli bir şekilde bağlanılamazsa telefon kilitlenecek ve sadece fabrika ayarlarına geri dönülecek. Bu, bir hırsızlık önleme sistemidır.
- Geniş bant ses-Android 5.1 ile çalışan 4G LTE cihazlar için mevcut
- Bildirim öncelik sisteminde iyileştirmeler
- Lolipop 5.1.1
- Çeşitli hata düzeltmeleri
- Genel Erişim Ağı (Generic Access Network) desteği
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Google Play services updates for Android Lollipop end". 9to5Google (İngilizce). 11 Temmuz 2024. Erişim tarihi: 27 Eylül 2025.
- ^ "Android 5.1 Lolipop ile Gelen Yeni Özellikler". 19 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2016.
- ^ "Android Lollipop'a Gelen Yenilik ve Özellikler". 5 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2016.
- ^ "Distribution dashboard". 1 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2016.
- ^ "What's new in Amazon Fire OS 5 Bellini?". 13 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2016.
- ^ "All the new products and features from Google I/O". 26 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2016.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Resmi Sayfası25 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
| Geliştirme |
| .svg){kind=logo} |
|---|---|---|
| Android sürümleri |
| |
| Android Türevleri | ||
| Galaxy Nexus | ||
| Google Play sürümü cihazların listesi | ||
| Çatallar ve dağılımları | ||
| Türevleri |
| |
| Android işletim sistemi uygulamaları | ||
| Servisler | ||
| Listeler | ||
| Alternatif arayüzler (Kabuk programlama) | ||
| Diğer | ||
