Antifriz
Antifriz veya dondurmaz, 0 derece ve altında radyatör suyuna katılarak suyun donmasını önleyen kimyasal maddedir. Antifriz daha çok otomobil motorlarında kullanılır. Bir dialkol türü olan etilen glikol (etandiol) ve propilen glikol (propandiol) iyi birer antifrizdir. Yaygın antifrizler, sıvının kaynama noktasını artırır ve daha yüksek soğutma suyu sıcaklığına izin verir.[1]
Kullanımı ve oluşumu
[değiştir | kaynağı değiştir]Antifriz radyatörü ve soğutma sistemini pas ve korozyondan korumak amacıyla da kullanılmaktadır. Çoğu ticari antifriz formülasyonu, korozyon önleyici bileşikler ve tanımlamaya yardımcı olmak için renkli bir boya (genellikle bir floresan yeşili, kırmızı, turuncu, sarı veya mavi) içerir.[2] Donma noktası antifriz türüne göre değişir ve suyun donma noktasından daha düşük bir sıcaklıkta donar, su ile karıştırıldığında daha düşük donma sıcaklıkları sağlar. Bu nedenle doğru miktarda su ile karıştırılması önemlidir. Su oranı %70'i aşarsa donma %30'un altına düşmekte ve hararet tehlikesi baş göstermektedir. Antifirizin ısıyı taşıma özelliği suya izafi olarak daha az olduğundan düşük ağırlığın önem arz ettiği uygulamalarda daha da az kullanılır. Genellikle 1:1 su ile seyreltilerek kullanılır, bu da formülasyona bağlı olarak yaklaşık -34 °F (-37 °C) donma noktasına neden olur. Daha sıcak veya daha soğuk bölgelerde, sırasıyla daha zayıf veya daha güçlü seyreltmeler kullanılır, ancak korozyon korumasını sağlamak için %40/%60 ila %60/%40 arasında bir aralık sıklıkla önerilir ve -84 °F (-64 °C)'ye kadar maksimum donmayı önlemek için %70/%30'dur.[3]
Türkiye iklim koşullarında maksimum koruma için %33 ila %50 arasında antifriz kullanımı tavsiye edilmektedir. Karışım yaparken sert sulardan kaçınılması gerekmektedir. Çünkü sert sular antifrizin içindeki koruyucu katıkların etkisini azaltmaktadır. Bu nedenle musluk suyu yerine yumuşatılmış ve distile edilmiş su kullanılmalıdır. "Antifriz eklenmesi veya değiştirilmesine bomometre ile ölçüm yapıldıktan sonra karar verilmelidir Bomometre cihazı, sadece karışımdaki etilen glikol miktarını ölçmektedir ve formülündeki koruyucuların durumu hakkında bilgi vermemektedir. Dolayısıyla bomometre, antifrizin soğutma sistemini koruma gücünü ölçememektedir. Bütün antifrizler birbirlerinin aynısı değildir çünkü piyasadaki antifriz ürünleri arasında büyük oranda kalite farkı vardır. İyi bir antifriz hem suyun donma derecesini düşürmeli hem de kaynama derecesini yükseltmelidir. OAT (organik asit teknolojisi) ile üretilen antifrizler içeriğindeki katıkların kimyasal özellikleri sayesinde hem daha uzun ömürlüdürler hem de aşınmaya karşı daha iyi koruma sağlarlar. Genel maksatlı antifrizler normalde yılda bir defa suyun donma nokta derecesi için ölçülmelidir. Gelişmiş antifrizler ise daha uzun ömürlü olduklarından 3 yıla kadar kullanılabilir
Donma noktasının ölçülmesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Antifriz suyla karıştırılıp kullanıma sunulduktan sonra periyodik olarak bakımının yapılması gerekir. Motor soğutma sıvısı sızarsa, kaynarsa veya soğutma sisteminin boşaltılıp yeniden doldurulması gerekiyorsa, antifrizin donma koruması dikkate alınmalıdır. Diğer durumlarda, bir aracın daha fazla antifriz ve daha az su gerektiren daha soğuk bir ortamda çalıştırılması gerekebilir. Konsantrasyon ölçerek çözeltinin donma noktasını belirlemek için yaygın olarak üç yöntem kullanılır:[4]
- Özgül ağırlık—(hidrometre test şeridi veya bir tür kayan gösterge kullanarak),
- Refraktometre—antifriz solüsyonunun kırılma indeksi değerini ölçer,
- Test şeritleri—bu amaç için yapılmış özel, tek kullanımlık göstergelerdir.
Hem özgül ağırlık hem de kırılma indisi sıcaklıktan etkilenir ancak özgül ağırlık felaketten çok daha az etkilenir. Yine de RI ölçümü için sıcaklık telafisi önerilir.[4] Propilen glikol çözeltileri, belirsiz sonuçlar nedeniyle (%40 ve %100 çözeltiler aynı özgül ağırlığa sahiptir) özgül ağırlık kullanılarak test edilemez,[4] ancak tipik kullanımlar nadiren %60 konsantrasyonu geçer.
Kaynama noktası, üç yöntemden birinden verilen bir konsantrasyon ile benzer şekilde belirlenebilir. Glikol/su soğutucu karışımları için veri sayfaları genellikle kimyasal satıcılardan temin edilebilir.[5]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Notlar
- ^ Bosen, Sidney F.; Bowles, William A.; Ford, Emory A.; Perlson, Bruce D. (2000), Antifreezes, doi:10.1002/14356007.a03_023
- ^ Coolants Matrix 2003_5.xls. (PDF) . Retrieved on 2011-01-01. 16 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "Peak Antifreeze chart". 5 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2019.
- ^ a b c Engine Cooling Testing: Why use a refractometer? 25 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. posted 2/7/2001 by Michael Reimer
- ^ Şablon:Ulist
