Bilincin zor problemi
Bilincin zor problemi, zihin felsefesinde, insanların ve diğer organizmaların neden ve nasıl niteliklere, fenomenal bilince veya qualia'ya sahip olduğunu açıklamaktır.[1] Bu problem, fiziksel sistemlerin sağlıklı bir insana ayırt etme, bilgiyi bütünleştirme, izleme, dinleme ve konuşma gibi davranışsal işlevleri neden ve nasıl yerine getirme yeteneği verdiğini açıklayan 'kolay problemlerle' tezat oluşturmaktadır.[1] Her bir fiziksel sistem, sadece fenomenin temelini oluşturan "yapı ve dinamiklere" bakılarak açıklanabildiğinden, kolay problemler fonksiyonel açıklamalara, yani mekanizmaya dayalı ya da davranışsal açıklamalara elverişlidir.[1]
Zor problemin temsilcileri, bunun kolay problemlerden kategorik olarak farklı bir durum olduğunu, zira hiçbir mekanik ya da davranışsal açıklamanın bir deneyimin karakterini prensipte bile açıklayamayacağını savunmaktadır. Tüm ilgili işlevsel gerçekler açıklandıktan sonra bile, "Bu işlevlerin yerine getirilmesine neden deneyim eşlik etmektedir?"[1] sorusu kalacaktır. Zor problemin savunucuları, görüşlerini desteklemek için sıklıkla çeşitli felsefi düşünce deneylerine başvururlar. Bu deneyler arasında felsefi zombiler, tersine çevrilmiş qualia, renk deneyimlerinin tarif edilemezliği ve yarasa olma deneyimi gibi yabancı bilinç durumlarının bilinemezliği yer almaktadır.
"Zor problem" ve "kolay problem" terimleri filozof David Chalmers tarafından 1994 yılında Tucson, Arizona'da düzenlenen The Science of Consciousness konferansında yapılan bir konuşmada ortaya çıkmıştır.[2] Ertesi yıl Chalmers'ın konuşmasının ana konuları The Journal of Consciousness Studies'de yayınlanmıştır. Yayın bilinç araştırmacılarının büyük ilgisini çekerek derginin özel bir cildinin konusu olmuştur [3][4] ve bu daha sonra kitap olarak yayınlanmıştır.[5] Chalmers 1996 yılında, temel argümanlarını detaylandırdığı ve karşı argümanlara yanıt verdiği, zor problemi ele alan kitap uzunluğundaki The Conscious Mind'ı yayınlamıştır. Chalmers'ın "kolay" sözcüğünü kullanmasının sebebi iğneleme amaçlıdır.[6] Bilişsel psikolog Steven Pinker'ın da belirttiği gibi, bu problemi çözmek Mars'a gitmek veya kanseri iyileştirmek seviyesinde bir kolaylığa sahiptir. "Yani, bilim insanları ne aramaları gerektiğini az çok biliyorlar ve yeterli beyin gücü ve finansmanla muhtemelen bu yüzyıl içinde bunu çözebilirler." [7]
Zor problemin varlığı tartışmalıdır. Joseph Levine,[8] Colin McGinn[9] ve Ned Block[10] gibi bazı zihin felsefecileri ve Francisco Varela,[11] Giulio Tononi[12][13] ve Christof Koch[12][13] gibi bilişsel nörobilimciler tarafından kabul edilmiştir. Öte yandan, bu problemin varlığı Daniel Dennett, Massimo Pigliucci,[14] Thomas Metzinger, Patricia Churchland [15] ve Keith Frankish[16] gibi diğer zihin felsefecileri ve Stanislas Dehaene, Bernard Baars,[17] Anil Seth[18] ve Antonio Damasio[19] gibi bilişsel nörobilimciler tarafından reddedilmektedir. Klinik nörolog Steven Novella bunu "zor olmayan problem" olarak değerlendirmiştir.[20] 2020 PhilPapers anketine göre, ankete katılan filozofların çoğunluğu (%62,42) zor problemin gerçekten var olduğuna inanmaktayken, %29,72'si böyle bir problemin var olmadığını belirtmiştir.[21]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- Hayvan bilinci
- Yapay bilinç
- Körgörüş
- Çince odası
- Cogito, ergo sum
- Kriyonik
- Özgür irade
- İdeastezi
- İçgözlem
- Zihin-beden problemi
- Fenomenizm
- Benlik Felsefesi
- Zihinsel nedensellik sorunu
- Diğer zihinler problemi
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d Chalmers, David (1995). "Facing up to the problem of consciousness". Journal of Consciousness Studies. 2 (3): 200-219.
- ^ Problem of Consciousness (Tuscan 1994)
- ^ JCS vol. 4, pp. 3-46, 1997
- ^ Chalmers, David (1997). "Moving forward on the problem of consciousness". Journal of Consciousness Studies. 4 (1): 3-46.
- ^ Shear, Jonathan (1997). Explaining Consciousness: The Hard Problem. MIT Press. ISBN 978-0262692212.
- ^ "Episode 83, The David Chalmers Interview (Part I - Consciousness)". The Panpsycast Philosophy Podcast (İngilizce). 19 Temmuz 2020. Erişim tarihi: 5 Eylül 2020.
- ^ Pinker, Steven (29 Ocak 2007). "The Brain: The Mystery of Consciousness". Time. 17 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi19 Aralık 2018.
- ^ Levine, Joseph (15 Ocak 2009). "The Explanatory Gap". The Oxford Handbook of Philosophy of Mind: 281-291. doi:10.1093/oxfordhb/9780199262618.003.0017. ISBN 978-0199262618. 29 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi19 Mayıs 2024.
- ^ McGinn, Colin (20 Şubat 2012). "All machine and no ghost?". New Statesman. 29 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2012.
- ^ Block, Ned (2002). "The Harder Problem of Consciousness". The Journal of Philosophy. 99 (8): 391-425. doi:10.2307/3655621.
- ^ Varela, F.J. (1 Nisan 1996). "Neurophenomenology: a methodological remedy for the hard problem". Journal of Consciousness Studies. 3 (4): 330-349. 29 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi19 Mayıs 2024.
- ^ a b Tononi, Giulio; Boly, Melanie; Massimini, Marcello; Koch, Christof (July 2016). "Integrated information theory: from consciousness to its physical substrate". Nature Reviews Neuroscience. 17 (7): 450-461. doi:10.1038/nrn.2016.44. PMID 27225071.
- ^ a b Tononi, Giulio; Koch, Christof (March 2015). "Consciousness: here, there and everywhere?". Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences. 370 (1668): 20140167. doi:10.1098/rstb.2014.0167. PMC 4387509
. PMID 25823865.
- ^ Massimo Pigliucci (2013). "What hard problem?" (PDF). Philosophy Now (99). 2 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF)19 Mayıs 2024.
- ^ Churchland, Patricia (1996). "The Hornswoggle Problem" (PDF). Journal of Consciousness Studies. 3 (5–6): 402-40810 Ocak 2021.
- ^ Frankish, Keith (2016). "Illusionism as a Theory of Consciousness" (PDF). Journal of Consciousness Studies. 23 (11–12): 11-39. 5 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF)20 Aralık 2018.
- ^ Edelman, Gerald; Gally, Joseph; Baars, Bernard (2011). "Biology of Consciousness". Frontiers in Psychology. 2 (4): 4. doi:10.3389/fpsyg.2011.00004. PMC 3111444 . PMID 21713129.
- ^ Seth, Anil (November 2016). "The real problem". Aeon. 29 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2018.
- ^ Sean Carroll (29 Nisan 2019). "Sean Carroll's Mindscape". Preposterousuniverse.com (Podcast). Sean Carroll. Etkinlik zamanı: 1:04.46.
I’m just saying that the idea of a hard problem that you cannot transpose, I think is wrong.
- ^ "Psychological Scales. The Hard Problem of Consciousness". arabpsychology.com. 29 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2023.
- ^ "PhilPapers Survey 2020". survey2020.philpeople.org. 1 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2022.
