Carlos Saura
Carlos Saura | |
|---|---|
 Carlos Saura | |
| Doğum | Carlos Saura Atarés 4 Ocak 1932 Huesca, İspanya |
| Ölüm | 10 Şubat 2023 (91 yaşında) Collado Mediano, İspanya |
| Ödüller |
|
| Resmî site | clubcultura.com'da Saura Home |
Carlos Saura (4 Ocak 1932, Huesca - 10 Şubat 2023, Collado Mediano) ödüllü İspanyol sinema yönetmeni, senarist, aktör ve yapımcı. Filmlerine de yansıyan Franco karşıtı politik tavrı İspanyol sinemasına yeni bir soluk getirmiştir. 1960'lardan beri sinemada aktif olarak çalışmaktadır. En çok da 1980'lerde çektiği, kurmaca ile gerçek arasında gidip gelen, dansla yaşamın ustalıkla harmanlandığı filmlerle ile tanınır. Saura'nın "Flamenco Üçlemesi" adı da verilen bu filmler Kanlı Düğün (Bodas de Sangre) (1981), Carmen (1983) ve Büyülü Aşk'tır (El Amor Brujo) (1986).
Biyografisi
[değiştir | kaynağı değiştir]Carlos Saura 4 Ocak 1932 tarihinde İspanya'nın Aragón bölgesinde Huesca'da dünyaya geldi. Doğduğunda "Carlos Saura Atarés" ismi ile nüfusa kaydedilmişti. Avukat bir baba ve piyanist bir annenin 4 çocuğundan ikincisiydi. Kardeşlerinden Antonio Saura, dışavurumcu bir ressam ve aynı zamanda bir aktördür.
1936 yılında patlayan İspanya İç Savaşı Saura ailesini çok etkilemiştir. Özellikle de küçük Saura'nın ruhunda derin izler bıraktı, savaşla ilgili bölük pörçük dehşet anıları sonraki filmlerine de zaman zaman yansımıştır. Genç saura, kısa bir süre Endüstri Mühendisliği okuduktan sonra 18 yaşında okulunu terk ederek profesyonel olarak fotoğrafla ilgilenmeye başladı. Özellikle de dansçıların ve müzisyenlerin fotoğraflarını çekiyordu. Kardeşinin ısrarı ile Madrid'de sinema okuluna gitti. O zamanki adı "Instituto de Investigaciones y Experiencas Cinematográficas" olan okul şimdilerde "Escuela Oficial de Cinematografía" olarak anılmaktadır. Sinema okulundayken İtalyan Yeni Gerçekçiliği'nden büyük ölçüde etkilendi. 1957'de mezun olduğu okulda, öğretim üyesi olarak kaldı ve politik nedenlerden dolayı uzaklaştırıldığı 1963 yılına kadar burada dersler verdi.
Kısa metrajlı mezuniyet filminin adı "La Tarde del Domingo" (Pazar Öğleden Sonra) (1957) idi. 1958'de renkli bir belgesel olan "Cuenca"yı çekti. Aynı yıl çektiği ilk konulu filmi "Los golfos" (Tr: Sokak Çocukları) sansürlendi ve 1960'a kadar yasaklı kaldı. Film yoksulluktan kurtulmak için boğa güreşçisi olmaya karar veren sokak serserilerini konu alıyordu. Amatör oyuncuların rol aldığı film, aynı zamanda tamamı stüdyo dışında çekilmiş ilk İspanyol filmiydi. Üç yıl sonra ikinci konulu filmi geldi; "Llanto por un Bandido" (Tr: Bir Eşkıyaya Ağıt) (1964). Fransızlarla ortak çekilen film Endülüslü ünlü bir haydut hakkındaydı. Saura, filme toplumcu açıdan yaklaşıp haydutun yaşantısını derinlemesine irdelemek istiyordu, oysa yapımcılar da filmin bir serüven filmi olmasında ısrar ettiler, iki tarafın istediği de olmadığı gibi film yine de sansürlendi ve o haliyle de gişede başarısız oldu.
Saura'nın yeteneğinin ve vizyonunun ilk farkına varan yapımcı Elías Querejeta oldu. Saura'nın çektiği filmlerde onun sanatsal otoritesine müdahale edilmemesi gerektiğini kavramıştı ve "La caza" (Av) (1965)'dan başlayarak birçok filminin yapımcılığını üstlendi. La caza, Franco ideolojisinin toplum üzerine olan etkilerini irdeleyen psikolojik gerilim filmiydi. 1960'ların ortalarından itibaren uzun süre birlikte çalışacağı film ekibini oluşturmaya başladı. Bunların arasında kameraman Luis Caudrado, kurgucusu Pablo G. del Amo ve Amerikalı aktris Geraldine Chaplin de vardı. Geraldine Chaplin'le uzun süre birlikte yaşamış ve ondan bir oğlu da olmuştu. La Caza birçok festivalde ve yarışmada övgüler aldı, Berlin Film Festivali'nin prestijli ödülü olan Gümüş Ayı'yı kazandı. 1968 yılında "Peppermint Frappé" ile ikinci Gümüş Ayı'yı da kazanacaktı.
Saura'nın Franco rejimine karşı yaptığı eleştiriler başlarda oldukça hafif ve üstü örtülü iken zaman geçtikçe keskinleşmeye başlamıştı, buna karşılık sansür de Saura'nın eserlerini gittikçe daha çok makaslamaya başladı, bu da Saura'nın daha da sertleşmesine yol açtı. Bütün bunlara rağmen filmlerinin uluslararası platformlarda İspanya'yı ve İspanyol sinemasını çok iyi tanıtmasının bir sonucu olarak İspanyol Hükûmeti, Saura'nın film yapmasını hiçbir zaman yasaklamadı ve ona karşı olması gerektiğinden çok daha hoşgörülü oldu.
Francisco Franco'nun 1975 yılında ölümüyle İspanya'da ifade özgürlüğünün egemen olduğu yeni bir dönem açıldı. Buna rağmen isyankar ruhlu Saura, çocukken yaşadıklarını ve İspanya tarihinin bu kara sayfalarını kafasından söküp atamıyordu. Artık iki tür film yapmaya başladı, eskisi gibi sosyopolitik konuları işleyen filmler ve fazlaca polemik yaratmayan sanat filmleri. Ünlü İspanyol flamenco dansçıları ve aynı zamanda birer koreograf olan Antonio Gades ve Cristina Hoyos'la yaptığı işbirliği ile 1980'lere damgasını vuran üç dans filmi çekti. Saura'nın "Flamenco Üçlemesi" adı da verilen bu filmler bir Lorca uyarlaması olan Kanlı Düğün (Bodas de Sangre) (1981), Georges Bizet'nin de daha önce operaya uyarlamış olduğu Prosper Mérimée'nin eserinin flamenco uyarlaması Carmen (1983) ve yine bir İspanyol besteci Manuel de Falla'nın ünlü eserinden uyarlanan Büyülü Aşk'tır (El Amor Brujo) (1986).
1995'te Flamenco adlı iddialı belgeselle İspanya'nın ulusal dansının dünyasına tekrar bir dönüş yaptı. Bundan üç yıl sonra da bu kez Arjantin'in ulusal dansını anlatan bir dramatik belgesel olan "Tango" (1998)'yu çekti. Arjantin'in en pahalı filmi olarak ilan edilen Tango'nun çekimlerinde çok özel donanımlar kullanılmıştı ve Saura'nın erken dönem filmlerinden izler taşıyordu.
Filmografisi
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1956: El Pequeño río Manzanares kısa metrajlı
- 1957: La Tarde del domingo (Pazar Öğleden Sonra) kısa metrajlı
- 1958: Cuenca kısa metrajlı renkli belgesel.
- 1960: Los golfos (Sokak Çocukları)
- 1964: Llanto por un bandido
- 1966: La caza (Av) - İlk Gümüş Ayı ödülü
- 1967: Peppermint Frappé - İkinci Gümüş Ayı ödülü
- 1968: Stress es tres tres
- 1969: La Madriguera
- 1970: El jardín de las delicias
- 1973: Ana y los lobos
- 1973: La prima Angélica
- 1975: Cría cuervos
- 1977: Elisa, vida mía
- 1978: Los ojos vendados
- 1979: Mamá cumple cien años
- 1980: Deprisa, deprisa
- 1981: Kanlı Düğün (film, 1981) (Bodas de Sangre)
- 1982: Dulces horas
- 1982: Antonieta
- 1983: Carmen
- 1984: Los Zancos
- 1986: Büyülü Aşk (El Amor Brujo)
- 1988: El Dorado
- 1989: La Noche oscura
- 1990: Ay Carmela!
- 1992: El Sur
- 1992: Marathon
- 1992: Sevillanas
- 1993: ¡Dispara!
- 1995: Flamenco
- 1997: Taxi
- 1997: Pajarico
- 1998: Esa luz!
- 1998: Tango
- 1999: Goya en Burdeos
- 2001: Buñuel y la mesa del rey salomón
- 2002: Salomé
- 2004: El séptimo día
- 2005: Iberia
- 2007: Fados
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- almovie.com'da Carlos Saura26 Nisan 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Yeres, Artun (derleyen) (2004). "Göstermenin Sorumluluğu". İstanbul: Donkişot Yayınları. s. 399. ISBN 975-6511-25-7
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- IMDb'de Carlos Saura12 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- esflamenco.com'da Carlos Saura Biyografisi
- Resmi sitesi25 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- 1932 doğumlular
- 2023'te ölenler
- Huesca doğumlular
- İspanyol film yönetmenleri
- İspanyol film yapımcıları
- İspanyol senaristler
- İspanyol erkek sinema oyuncuları
- Gümüş Ayı Ödülü sahibi film yönetmenleri
- En İyi Yönetmen Goya Ödülü sahipleri
- Solunum yetmezliğinden ölenler
- Goya Onur Ödülü sahipleri
- Avrupa Film Akademisi Yaşam Boyu Başarı Ödülü sahipleri
- En İyi Uyarlama Senaryo Goya Ödülü sahipleri
- Madrid otonom bölgesinde ölenler