Andrzej Wajda

Andrzej Wajda
Andrzej Wajda
	2012 yılında çekilmiş fotografı
Doğum	Andrzej Witold Wajda; Suwałki, İkinci Polonya Cumhuriyeti
Ölüm	9 Ekim 2016 (90 yaşında); Varşova, Polonya
Meslek	Yönetmen, senarist ve yapımcı
Etkin yıllar	1951-2016
Evlilik	Gabriela Obremba; Zofia Żuchowska; Beata Tyszkiewicz (1967–1969; boşanma); Krystyna Zachwatowicz;
Ödüller	; ; ; ; ; ; ; Altın Palmiye (1981) Czlowiek z zelaza filmi; César Ödülleri En İyi Yönetmen (1983); Altın Ayı Onur Ödülü (2006);
İmza

Andrzej Witold Wajda (d. 6 Mart 1926, Suwalki - ö. 9 Ekim 2016, Varşova), Polonyalı sinema yönetmeni.

Hayatı

16 yaşından itibaren Polonya Direnişi ile birlikte savaştı. Savaştan sonra, Kraków Güzel Sanatlar Akademisi'nde (1945-48) resim öğrenimi, Lodz Ulusal Sinema Okulu'nda (1950-52) yönetmenlik eğitimi gördü. Daha sonra Barska Sokağında Beş Çocuk filminde Alexander Ford'un asistanı olarak çalıştı.

Çalışmaları ve sinemaya bakışı

Sinema alanında hem Polonya hem de Avrupa'nın önemli yönetmenleri arasında sayılır. Kanal (1957) filminde Polonya'nın kaderini ve 1944 Varşova Ayaklanması'ndaki kahramanlığını yansıtır.

Wajda'nın fimleri, batıda yaygın bir şekilde izlenen savaş sonrası Polonya filmleri arasında yer aldı. Daha sonra, sinema ve TV için gerçekleştirdiği filmler tema ve içerik açısından büyük çeşitlilik gösterdi.

1972'de genç sinemacıları yüreklendirmek amacıyla Film Polski'nin bir dalı olarak kurulan Film Unit X'in başkanlığına, Polonya Sinemacılar Sendikası Başkanlığına seçilen Wajda, Polonya'daki politik durum nedeniyle 1981'de her iki görevinden de istifa etti. Daha sonra, çalışmalarını tiyatro ve yabancı stüdyolarla ortak film yapımları üzerinde yoğunlaştırdı. Kısa süre sonra Paris'e yerleşti. Polonya dışında birkaç film yönettikten sonra, 1986'da ülkesine döndü. 1989'un başında, yeni Polonya Halk Cumhuriyeti'nde senatörlüğe seçildi.

Andrzej Wajda, çağımızın en çok ödül alan yönetmenlerinden biridir. İlk dönem filmlerinden Wajda'nın, duygusal bir tarih yaklaşımı ve romantik bir insan yazgısı kavramından oluşan kendi sanatçı damgasının yaratma yönteminin temellerinin atıldığını görürüz.

Wajda'nın eserleri çağımızın birçok biçimini ve katmanını ortaya koyar. Tarih filmlerini çağdaş konulu filmler; geniş bir toplumsal yelpazeyi tarayan filmleri de insanların en mahrem deneyimleri üzerinde yoğunlaşan filmler izler. Wajda'nın tüm eserlerinin diğer bir birleştirici ögesi de, onun edebiyat ve sanat kaynaklarına bağlı kalışıdır. Filmlerinin hatırı sayılır bir bölümü edebiyattan gelirken; resimsel yönü de romantik sanat geleneğinden esin bulur. Filmlerinin ortak noktasını, onun büyük tarihsel sentezleri, mecazları ve sembolleri betimlemesini sağlayan tema seçimi tayin eder. Bireylerin ve toplumların kaderlerinde, trajik biçimde sonuçlanan olayların kesişme noktasını oluşturan anlar, hep onu çekmiştir. Filmlerinde, insan varoluşunun ana motifleri iç içe geçmiştir: Ölüm ve hayat, aşk, yenilgi, seçim yapmak zorunda kalmanın trajik ikilemi ve büyük hayalleri gerçekleştirmenin olanaksızlığı. Tüm bu motifler, hatta aşk gibi son derece öznel bir duygu bile, Wajda filmlerinde tarih bağlamında ele alınmıştır. Ünlü Polonyalı yönetmen 9 Ekim 2016 günü solunum yetmezliği nedeniyle Varşova'da öldü.

Kişisel Yaşamı

Wajda dört kez evlendi. Üçüncü eşi aktris Beata Tyszkiewicz dir. Ondan 1967 yılında Karolina adında bir kızı olmuştur. Dördüncü eşi tiyatro kostümü tasarımcısı ve aktris Krystyna Zachwatowicz dir.

Filmografi

1955 Pokolenie / Bir Kuşak^[1]
1955 Ide do slonca / Güneşe Doğru Yürüyorum
1957 Kanał
1958 Popiół i Diament / Küller ve Elmaslar
1959 Lotna1960 Niewini Czarodeieje / Masum Büyücüler
1961 Samson
1962 Pawiatowa lady Makbet / Sibiryalı Lady Macbeth
1962 L'amour à vingt ans / Milosc dwudziestolatkow / Yirmi Yaşında Aşk "Warsaw"(Varşova) adlı bölümü çekti
1965 Popioly / Küller
1967 Gates to Paradise / Cennetin Kapıları
1969 Wszystko na sprzedaz / Her şey Satılık
1969 Polowanie na muchy / Sinek Avı
1970 Krajobraz po bitwie / Savaştan Sonraki Görünüm
1971 Brzezina / Kayıp Orman
1972 Wesele / Düğün
1972 Pilatus und andere / Pilatus ve Diğerleri
1974 Ziemia Obiecana / Vaatler Ülkesi
1977 Czlowiek z marmuru / Mermer Adam
1978 Bez znieczulenia / Uyuşturmadan
1979 Panny z Wilka / Wiko'lu Genç KIzlar
1980 Dyrygent / Orkestra Şefi
1981 Czlowiek z zelaza / Demir Adam
1982 Danton
1983 Liebe in Deutschland, Eine / Almanya'da Bir Aşk
1985 Kronika wypadków milosnych / Aşk Olayları Günlüğü
1987 Possédés, Les / Ecinnliler
1990 Korczak
1992 Schuld und Sühne
1995 Wielki tydzien / Holy Week
2002 Zemsta
2002 Lekcja polskiego kina
2005 Solidarnosc, Solidarnosc ...
2007 Katyn

Kaynakça

Özel

^ Filim 70 (dergi) Sinematek Derneği Yayın Organı, Sayı:2 s. 4

Genel

SIDAL, S . (2015). İkinci Dünya Savaşı Sonrası Polonya Sinemasında Milliyetçi Muhafazakâr Bir Yönetmen: Andrzej Wajda 12 Ağustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. İnsan ve İnsan, 2 (4).
Yeres, Artun (derleyen) (2004). "Göstermenin Sorumluluğu". İstanbul: Donkişot Yayınları. s. 489. ISBN 975-6511-25-7

Dış bağlantılar

IMDb'de Andrzej Wajda

[1] Filim 70 (dergi) Sinematek Derneği Yayın Organı, Sayı:2 s. 4

[1]

g t d Avrupa Film Akademisi Yaşam Boyu Başarı Ödülü
Ingmar Bergman (1988) Marcello Mastroianni (1988) Federico Fellini (1989) Andrzej Wajda (1990) Alexandre Trauner (1991) Billy Wilder (1992) Michelangelo Antonioni (1993) Robert Bresson (1994) Marcel Carné (1995) Alec Guinness (1996) Jeanne Moreau (1997) Ennio Morricone (1999) Richard Harris (2000) Monty Python (2001) Tonino Guerra (2002) Claude Chabrol (2003) Carlos Saura (2004) Sean Connery (2005) Roman Polanski (2006) Jean-Luc Godard (2007) Judi Dench (2008) Ken Loach (2009) Bruno Ganz (2010) Stephen Frears (2011) Bernardo Bertolucci (2012) Catherine Deneuve (2013) Agnès Varda (2014) Charlotte Rampling (2015) Jean-Claude Carrière (2016) Alexander Sokurov (2017) Carmen Maura (2018) Werner Herzog (2019) Márta Mészáros (2021) Margarethe von Trotta (2022) Vanessa Redgrave (2023) Wim Wenders (2024)
Özel Başarı Ödülü	Richard Attenborough (1988) Jeremy Irons (1998)
Onur Ödülü	Manoel de Oliveira (2007) Michel Piccoli (2011) Michael Caine (2015) Andrzej Wajda (2016) Costa-Gavras (2018)

g t d Akademi Onur Ödülü
1928-1950	Warner Bros. / Charlie Chaplin (1928) Walt Disney (1932) Shirley Temple (1934) D. W. Griffith (1935) The March of Time / W. Howard Greene ve Harold Rosson (1936) Edgar Bergen / W. Howard Greene / Museum of Modern Art Film Library / Mack Sennett (1937) J. Arthur Ball / Walt Disney / Deanna Durbin and Mickey Rooney / Gordon Jennings, Jan Domela, Devereaux Jennings, Irmin Roberts, Art Smith, Farciot Edouart, Loyal Griggs, Loren L. Ryder, Harry D. Mills, Louis Mesenkop, Walter Oberst / Oliver T. Marsh and Allen Davey / Harry Warner (1938) Douglas Fairbanks / Judy Garland / William Cameron Menzies / Motion Picture Relief Fund (Jean Hersholt, Ralph Morgan, Ralph Block, Conrad Nagel)/ Technicolor Company (1939) Bob Hope / Nathan Levinson (1940) Walt Disney, William Garity, John N. A. Hawkins ve RCA Manufacturing Company / Leopold Stokowski / Rey Scott / British Ministry of Information (1941) Charles Boyer / Noël Coward / Metro-Goldwyn-Mayer (1942) George Pal (1943) Bob Hope / Margaret O'Brien (1944) Republic Studio, Daniel J. Bloomberg ve Republic Studio Sound Department / Walter Wanger / The House I Live In / Peggy Ann Garner (1945) Harold Russell / Laurence Olivier / Ernst Lubitsch / Claude Jarman Jr. (1946) James Baskett / Thomas Armat, William Nicholas Selig, Albert E. Smith, and George Kirke Spoor / Bill and Coo / Shoeshine (1947) Walter Wanger / Monsieur Vincent / Sid Grauman / Adolph Zukor (1948) Jean Hersholt / Fred Astaire / Cecil B. DeMille / Bisiklet Hırsızları (1949) Louis B. Mayer / George Murphy / The Walls of Malapaga (1950)
1951-1975	Gene Kelly / Rashomon (1951) Merian C. Cooper / Bob Hope / Harold Lloyd / George Mitchell / Joseph M. Schenck / Jeux interdits (1952) 20th Century-Fox Film Corporation / Bell & Howell Company / Joseph Breen / Pete Smith (1953) Bausch & Lomb Optical Company / Danny Kaye / Kemp Niver / Greta Garbo / Jon Whiteley / Vincent Winter / Gate of Hell (1954) Samurai I: Musashi Miyamoto (1955) Eddie Cantor (1956) Society of Motion Picture and Television Engineers / Gilbert M. "Broncho Billy" Anderson / Charles Brackett / B. B. Kahane (1957) Maurice Chevalier (1958) Buster Keaton / Lee de Forest (1959) Gary Cooper / Stan Laurel / Hayley Mills (1960) William L. Hendricks / Fred L. Metzler / Jerome Robbins (1961) William J. Tuttle (1964) Bob Hope (1965) Yakima Canutt / Y. Frank Freeman (1966) Arthur Freed (1967) John Chambers / Onna White (1968) Cary Grant (1969) Lillian Gish / Orson Welles (1970) Charlie Chaplin (1971) Charles S. Boren / Edward G. Robinson (1972) Henri Langlois / Groucho Marx (1973) Howard Hawks / Jean Renoir (1974) Mary Pickford (1975)
1976-2000	Margaret Booth (1977) Walter Lantz / Laurence Olivier / King Vidor / Museum of Modern Art Department of Film (1978) Hal Elias / Alec Guinness (1979) Henry Fonda (1980) Barbara Stanwyck (1981) Mickey Rooney (1982) Hal Roach (1983) James Stewart / National Endowment for the Arts (1984) Paul Newman / Alex North (1985) Ralph Bellamy (1986) Eastman Kodak Company / National Film Board of Canada (1988) Akira Kurosava (1989) Sophia Loren / Myrna Loy (1990) Satyajit Ray (1991) Federico Fellini (1992) Deborah Kerr (1993) Michelangelo Antonioni (1994) Kirk Douglas / Chuck Jones (1995) Michael Kidd (1996) Stanley Donen (1997) Elia Kazan (1998) Andrzej Wajda (1999) Jack Cardiff / Ernest Lehman (2000)
2001-günümüz	Sidney Poitier / Robert Redford (2001) Peter O'Toole (2002) Blake Edwards (2003) Sidney Lumet (2004) Robert Altman (2005) Ennio Morricone (2006) Robert F. Boyle (2007) Lauren Bacall / Roger Corman / Gordon Willis (2009) Kevin Brownlow / Jean-Luc Godard / Eli Wallach (2010) James Earl Jones / Dick Smith (2011) D. A. Pennebaker / Hal Needham / George Stevens Jr. (2012) Angela Lansbury / Steve Martin / Piero Tosi (2013) Jean-Claude Carrière / Hayao Miyazaki / Maureen O'Hara (2014) Spike Lee / Gena Rowlands (2015) Jackie Chan / Lynn Stalmaster / Anne V. Coates / Frederick Wiseman (2016) Charles Burnett / Owen Roizman / Donald Sutherland / Agnès Varda (2017) Marvin Levy / Lalo Schifrin / Cicely Tyson (2018) David Lynch / Wes Studi / Lina Wertmüller (2019) Samuel L. Jackson / Elaine May / Liv Ullmann (2021) Euzhan Palcy / Diane Warren / Peter Weir (2022) Angela Bassett / Mel Brooks / Carol Littleton (2023) Quincy Jones / Juliet Taylor (2024) Debbie Allen / Tom Cruise / Wynn Thomas (2025)