Cavidan Hanım Çeşmesi
 | |
| Diğer ad(lar) | Sinan Ağa Çeşmesi, Sinan Ağa Hatun Çeşmesi |
|---|---|
| Genel bilgiler | |
| Tür | Sokak çeşmesi |
| Mimari tarz | Osmanlı |
| Konum | Merkez, Edirne, Türkiye |
| Koordinatlar | 41°41′19″K 26°32′30″D / 41.68861°K 26.54167°D |
| Yaptıran | Sinan Ağa veya Sinan Ağa'nın kızı |
| Tamamlanma | 1599 |
| Yenileme | Bilinmiyor |
| Yenileyen | Hacı Mustafa Efendi |
| Teknik ayrıntılar | |
| Malzeme | Kesme taş |
| Tür | Anıtsal |
| Kriter | Korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı (1.grup) |
| Belirleme | 04 Temmuz 2003 |
| Referans no. | 7697 |
| Ülke |  Türkiye |
| Tescil eden kurum | Edirne Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu |
Cavidan Hanım Çeşmesi, Sinan Ağa Çeşmesi veya Sinan Ağa Hatun Çeşmesi, Edirne ili Merkez ilçesi sınırları içerisinde bulunan ve Sinan Ağa'nın kızı Cavidan Hanım için veya doğrudan Sinan Ağa'nın kızı tarafından 1599 yılında yaptırıldığı düşünülen bir Osmanlı dönemi çeşmesidir.
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]Çeşme üzerindeki inşa kitabesinden anlaşıldığ üzere Hicri 1008 (Miladi 1599) yılında Sinan Ağa'nın kızı Cavidan Hanım için[1] veya doğrudan Sinan Ağa'nın kızı tarafından inşa ettirildiği düşünülmektedir.[2] Kitabede ismi geçen Sinan Ağa'nın Edirne Bostancıbaşılarından olduğu düşünülmektedir. Ahmed Badî'nin aktardığına göre daha sonra suyu kesilen bu çeşmeye Edirne yakınlarındaki Buğdaycı Çeşmesi'nden kurşun borularla su getirilerek Hicri 1312 (Miladi 1894) tarihinde suyu yeniden akıtılmıştır.[3] Zamanla bitişiğine inşa edilen konutların çatısı altında kalmıştır.[2]
Edirne Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu'nun 04.07.2003 tarih ve 7697 sayılı kararıyla korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı (1. grup) olarak tescil edilmiştir.[4]
Mimarisi
[değiştir | kaynağı değiştir]Kare planlı, piramidal çatılı ve tek cepheli olan çeşme kesme taş malzeme ile inşa edilmiştir. Güney cephesinde sağır yuvarlak kemerli bir niş bulunmaktadır. Aynı cephede bulunan iki kitabeden üstte olanı inşa, alttaki ise tamir kitabesidir. Piramidal çatılı hazne örtüsü üzerinde üçgen şekilli taş bir kaide bulunmaktadır.[1]
Kitabesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Çeşmenin güney cephesinde iki adet kitabe yer almaktadır. Üstte olan inşa kitabesi bozuk bir hat ile 3 satır ve 2 sütun şeklinde yazılmıştır. Hemen altına yerleştirilen 2 satırlık tamir kitabesinden ise çeşmenin Hacı Mustafa Efendi tarafından onartıldığı anlaşılmaktadır.[2]
Çeşmenin inşa kitabesinin kaynaklarda iki farklı transkripsiyonu bulunmaktadır.
İnşa kitabesi transkripsiyonu
[değiştir | kaynağı değiştir]Fokke Theodoor Dijkema tarafından yayınlanan ve Murat Karademir tarafından aktarılan inşa kitabesi transkripsiyonu:[2]
Hani kadın bint-i Sinan Ağa / Hak Teala el-hayratın ede makbul
Her kim ede ki dua ruhu içün / Hak duası ola katında makbul
Fi-Sebilillah bu çeşme bitdi / Kodu tarihini hayr fi-sebil
Sene 1008
Oral Onur tarafından aktarılan inşa kitabesi transkripsiyonu:[3]
Hatun bint-i Sinan Ağa anı / Hak Teâlâ makbul ede el-hayrı
Kimki dua ede rû nehun / Duası kabul ola hak katında
Kodu tarihi hayrat fi-sebil-illâh / Bu çeşmeyi yaptı fi-sebil-illâh
1008
Tamir kitabesi transkripsiyonu[2]
[değiştir | kaynağı değiştir]Edirne eşrafından el-hac Mustafa beğin pederleri el-hac Muhammed
Efendi ve validesi Atiyye hanımın ruhlarıçün El-Fatiha
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "CAVİDAN HANIM ÇEŞMESİ - Edirne". Türkiye Kültür Portalı. Erişim tarihi: 15 Aralık 2025.
- ^ a b c d e Karademir, Murat (2008). Edirne Çeşmeleri. Edirne Valiliği Yayınları. ss. 30-34.
- ^ a b Onur, Oral (1972). Türk Tarih Vesikalarında Edirne Kitabeleri. Yenilik Basımevi. s. 28.
- ^ Edirne Taşınmaz Kültür Varlıkları Envanteri Cilt I. Edirne Valiliği Yayınları. 2013. ss. 354-355.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
OpenStreetMap'te Cavidan Hanım Çeşmesi ile ilgili coğrafi veriler 
Wikimedia Commons'ta Cavidan Hanım Çeşmesi ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
| Otorite kontrolü |
|
|---|