Demetre Gurieli
Demetre Gurieli (Gürcüce: დემეტრე გურიელი, ö. 1668[1]), 1658-1668 yılları arasında Guria'nın, 1663-1664 yılları arasında İmereti'nin yöneticiliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Batı Gürcistan'daki kaotik iç savaşın sebep olduğu darbelerle Guria tahtına oturmuştur. Demetre'nin İmereti'deki saltanatı, tahttan indirilmesi ve körleştirilmesiyle son bulmuştur.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Demetre'nin ailesi, günümüze ulaşan kayıtlarda ve belgelerde doğrudan tasdik edilmemiştir; Demetre'nin 1626'da tahttan indirilen ve babasını öldürmesiyle bilinen kör I. Simon Gurieli'nin[1] oğlu olduğu düşünülmektedir. Demetre'nin 1658'de İmereti Kralı III. Alexander tarafından tahttan indirilip İstanbul'a sürgüne gönderilen I. Kaihosro Gurieli'nin yerine atandığı bilinmektedir. Demetre, Guria tahtına çıkmadan önce Ortodoks bir rahipti.[2] 1660'ta Kaihosro Osmanlı desteğiyle geri dönmüş ve Demetre İmereti'ye kaçırmıştır. Demetre, Prens Maçutadze'nin Kaihosro'yu öldürmesiyle beraber yeniden Guria tahtına çıkmıştır.
Demetre, Kaihosro ile olan çatışmasında, Megrelya'nın hırslı prensi III. Vamek Dadiani'ye güvenmiştir. Vamek Dadiani sonrasında Demetre'ye ihanet etmiş ve 1661'de İmereti'de patlak veren kaotik iç savaşa müdahale eden Kartli Kralı V. Vahtang'ın destekçisi olmuştur. Bu çatışmalar yaşanırken, İmeretili soylularının bir kısmı, V. Vahtang'ın oğlu Arçil'in 1663'te tahttan çekilmesinden sonra Demetre'yi İmereti kralı olarak atamıştır. Kısa süreliğine İmereti krallığı yapan Demetre, İmeretiler tarafından yakalanmış, kör edilmiş ve kovulmuştur. Demetre'nin yerine yeniden V. Bagrat getirilmiştir.[2][3] 18. yüzyıl Gürcü tarihçisi Prens Vahuşti'ye göre, Demetre 1668'de Guria tahtından indirilmiş ve bir daha tarihi kaynaklarda yer almamıştır. Onun yerine eski düşmanı Kaihosro Gurieli'nin sürgündeki oğlu III. Giorgi Gurieli geçmiştir. Vahuşti'nin iddiaları, özellikle Demetre'nin Guria'daki yönetiminin en geç 1664'te sona ermesi gerektiğini savunan Davit Hahutaişvili tarafından eleştirilmektedir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Noble families of the Russian Empire. Vol. 4: Princes of the Kingdom of Georgia (Rusça). Vesti. 1993. ss. 37-38.
- ^ a b "ნარკვევები გურიის სამთავროს ისტორიიდან (XV-XVIII სს.)" [Studies in the history of the Principality of Guria (15th–18th centuries)]. Works in three volumes, Vol. 2 (Gürcüce). Batumi: Shota Rustaveli State University. 2009. ss. 48-50. ISBN 978-9941-409-60-8.
- ^ Edge of Empires: A History of Georgia. Londra: Reaktion Books. 2012. ss. 214, 216-217. ISBN 1780230303.
