Dijital sanat

Melissa. Bilgisayar virüsleri serisinden, Stepan Ryabçenko, 2011

Dijital sanat veya sayısal sanat, genel anlamda üretilişinde bilgisayarın rol aldığı, fiziksel olmayan nesnelerin üretilmesiyle gerçekleşen sanat biçimine denir. Bu süreçte bilgisayar geleneksel anlamda bir yardımcı araçtan, vazgeçilmez bir ortak yaratıcı konumuna kadar uzanan tayfın herhangi bir yerinde bulunabillir. Sürecinde bilgisayarın sadece alışılageldik kullanımının rol aldığı işler genelde bu sınıflandırmaya alınmazlar. 1990'lardaki dijital devrim sonrası sayıları artan dijital ressamlar ve baskıcılar sanat çevreleri ve müzeleri tarafından fazla kabul görmeseler de internet sanatı ve yazılım sanatı gibi dallar sanat müzelerine girmiştir. Yeni medya sanatı da denmektedir.

Dijital tekniklerin sağladığı imkânların çeşitliliği, sanatçılara bunları araç, ortam veya konu olarak kullanabilme seçimi yaratmıştır. Dijital sanata temelde bu seçimler doğrultusunda bakabiliriz:

Dijital teknolojilerin araç olarak kullanılması

Irrasyonel Gemoemtri dijital sanat enstalasyonu, Pascal Dombis, 2008

Üretimin bütünü veya bir kademesinde dijital teknolojiler kullanımı.

Linguistics River, 2012 MoMa educational net art project

• Fotoğraf manipülasyonu, Photoshop ile rötuşlamak,
• Video montaj, post-prodüksiyon, video efekt yapmak,
• Ses manipülasyonu, DJ dijital miksaj teknikleri,
• Dijital baskı, yazıcı, plotter, vb ile yapılan üretimler,
• Web tasarımı için üretim teknikleri,
• Programlama, programlama dilleri.

Dijital teknolojilerin ortam olarak kullanılması

Birth Of the viractual, tuval üzerine bilgisayar robotik destekli akrilik, Joseph Nechvatal, 2001

Üretilmesinden sunumuna kadar dijital teknolojileri kullanıp olanaklarının irdelenmesi:

• Yerleştirme (Enstalasyon)
• Dijital Performans
• Film, video ve animasyon
• Internet ve ağ sanatı
• Yazılım sanatı ('Software art')
• Sanal gerçeklik (VR), artırılmış gerçeklik (AR) ve genişletilmiş gerçeklik (XR)

Dijital teknolojilerle bağlantılı konuların kullanılması

En etkili şekilde dijital teknolojiler tarafından ifade edilebileceği düşünülen konuların kullanılması:

• Yapay Yaşam
• Sanal Gerçeklik
• Veritabanları ve veri görsellemesi
• Metin ve anlatı ortamları
• Oyunlar
• Aktivizm ve hacktivism
• Elektronik müzik

Dijital sanat eseri

Dijital sanat eseri, dijital olarak kaydedilmiş bir resim verisi, bir hiper-metin (hypertext), bir veritabanı veya bir program olabilir. Geleneksel sanat eserinin aksine, insan tarafından algılanan biçimiyle sanat objesi aynı şey değildir. Temel biçim, teknik bir ortam yoluyla insan tarafından görülür/duyulur/hissedilir hale getirilir. Bu "yeniden sunum"un biçimi sanat eseriyle değil, onu insana ileten teknik ortamla bağlantılıdır. Bu bakımdan dijital sanat ile gösteri sanatları arasında bir benzerlik vardır; bir tiyatro oyunu için yazılan senaryo ile salonda oynanan oyun arasındaki farklılığa benzer bir durum örnek olarak gösterilebilir.

Tarih

1960'ların başında, John Whitney matematiksel işlemler kullanarak ilk bilgisayar tarafından üretilen sanatı geliştirdi. 1963'te, Ivan Sutherland Sketchpad olarak bilinen ilk kullanıcı etkileşimli bilgisayar grafik arayüzünü icat etti.

Alt türler

• ASCII sanatı
• bilgisayar sanatı
• bilgisayar müziği
• çip sanat
• Dijital illüstrasyon
• Dijital görüntüleme
• Dijital edebiyat
• Dijital boyama
• Dijital Fotoğrafçılık
• Dijital şiir
• Dijital heykel
• Dijital mimari
• Dinamik Boyama
• Elektronik müzik
• Evrimsel sanat
• Fraktal sanat
• GIF sanatı
• interaktif sanat
• internet sanatı
• Hareket grafikleri
• kripto sanat (NFT)
• Müzik görselleştirme
• fotomanipülasyon
• Piksel sanatı
• Render
• Siber sanatlar
• Sistem sanatı
• Tradijital sanat
• üretken sanat
• üretken müzik
• yazılım sanatı

Kaynakça

• Paul, Christiane (2003): Digital Art: Thames & Hudson Ltd, London
• Manovich, Lev. (2001): The Language of New Media. Cambridge: The MIT Press.