Ekinoks

Dünya'daki ekinoksların ve gündönümlerinin Eşgüdümlü Evrensel Zamana göre tarih ve saati^[1]^[2]
olay	ekinoks		gündönümü		ekinoks		gündönümü
ay	Mart^[3]		Haziran^[4]		Eylül^[5]		Aralık^[6]
yıl	gün	saat	gün	saat	gün	saat	gün	saat
2020	20	03:50	20	21:43	22	13:31	21	10:03
2021	20	09:37	21	03:32	22	19:21	21	15:59
2022	20	15:33	21	09:14	23	01:04	21	21:48
2023	20	21:25	21	14:58	23	06:50	22	03:28
2024	20	03:07	20	20:51	22	12:44	21	09:20
2025	20	09:02	21	02:42	22	18:20	21	15:03
2026	20	14:46	21	08:25	23	00:06	21	20:50
2027	20	20:25	21	14:11	23	06:02	22	02:43
2028	20	02:17	20	20:02	22	11:45	21	08:20
2029	20	08:01	21	01:48	22	17:37	21	14:14
2030	20	13:51	21	07:31	22	23:27	21	20:09

Ekinoks (gün tün eşitliği, gece gündüz eşitliği veya ılım), Güneş ışınlarının Ekvator'a dik vurması sonucunda aydınlanma çemberinin kutuplardan geçtiği an. Gündüz ile gecenin eşit olması durumudur. İlkbahar ve sonbaharda olmak üzere yılda iki kez tekrarlanır.

Ekinoks sözcüğünün kökeni Latince aequus (eşit) ve nox (gece) sözcüklerinin birleşimi olan aequinoctium sözcüğüne dayanır.

23 Eylül durumu: Kuzey ve Güney Yarım Küre, Güneş ışınları öğle vakti Ekvator'a 90°'lik açı ile düşer. Gölge boyu Ekvator'da sıfırdır. Güneş ışınları bu tarihten itibaren Güney Yarım Küre'ye dik düşmeye başlar. Bu tarihten itibaren Güney Yarım Küre'de gündüzler, gecelerden uzun olmaya başlar. Kuzey Yarım Küre'de ise tam tersi olur. Bu tarih Güney Yarım Küre'de İlkbahar, Kuzey Yarım Küre'de Sonbahar başlangıcıdır. Aydınlanma çemberi kutup noktalarına teğet geçer. Bu tarihte Güneş her iki kutup noktasında da görülür. Dünya'da gece ve gündüz birbirine eşit olur. Bu tarih Kuzey Kutup Noktası'nda altı aylık gecenin, Güney Kutup Noktası'nda ise altı aylık gündüzün başlangıcıdır.
21 Mart durumu: Kuzey ve Güney Yarım Küre, Güneş ışınları öğle vakti Ekvator'a 90°'lik açı ile düşer. Gölge boyu Ekvator'da sıfırdır. Güneş ışınları bu tarihten itibaren Kuzey Yarım Küre'ye dik düşmeye başlar. Bu tarihten itibaren Güney Yarım Küre'de geceler, gündüzlerden uzun olmaya başlar. Kuzey Yarım Küre'de ise tam tersi olur. Bu tarih Güney Yarım Küre'de Sonbahar, Kuzey Yarım Küre'de İlkbahar başlangıcıdır. Aydınlanma çemberi kutup noktalarına teğet geçer. Bu tarihte Güneş her iki kutup noktasında da görülür. Dünya'da gece ve gündüz süreleri birbirine eşit olur. Bu tarih Güney Kutup Noktası'nda altı aylık gecenin, Kuzey Kutup Noktası'nda ise altı aylık gündüzün başlangıcıdır.
Kuzey Yarım Küre'de yaklaşık olarak 21 Mart İlkbahar Ekinoksu - 23 Eylül Sonbahar Ekinoksu'dur.
Güney Yarım Küre'de yaklaşık olarak 21 Mart Sonbahar Ekinoksu - 23 Eylül İlkbahar Ekinoksu'dur.
Ekinokslar, sadece gökbilimsel bir olay olmakla kalmaz, aynı zamanda tarih boyunca birçok antik uygarlık tarafından gözlemlenmiş ve mimari yapılara entegre edilmiştir. Örneğin, Meksika'daki Chichén Itzá antik kenti içinde yer alan El Castillo (Kukulkan Piramidi), ekinoks günlerinde oldukça dikkat çekici bir gölge oyunu sunar. 21 Mart ve 23 Eylül tarihlerinde Güneş'in konumu sayesinde piramidin basamaklarına yansıyan ışık, aşağıya doğru süzülen bir yılan figürü oluşturur. Bu olay, antik Maya medeniyetinin astronomi bilgisi ve mimari dehasını yansıtır. Benzer şekilde, İngiltere'deki Stonehenge gibi yapılar da ekinoks ve gündönümü günleriyle hizalanacak şekilde inşa edilmiştir. Bu da, insanların binlerce yıl öncesinden beri Güneş'in hareketlerini izlediğini ve bu özel tarihleri tarım, ritüel ve zaman ölçümü gibi amaçlarla kullandığını gösterir.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

^ "Earth's Seasons". Astronomical Applications Department of the U.S. Naval Observatory (İngilizce). 21 Eylül 2015. 8 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2015.
^ "Solstices and Equinoxes: 2001 to 2100". Astropixels (İngilizce). 20 Şubat 2018. 13 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2021.
^ Équinoxe de printemps entre 1583 et 2999
^ Solstice d’été de 1583 à 2999
^ Équinoxe d’automne de 1583 à 2999
^ Solstice d’hiver

Coğrafya ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[1] "Earth's Seasons". Astronomical Applications Department of the U.S. Naval Observatory (İngilizce). 21 Eylül 2015. 8 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2015.

[2] "Solstices and Equinoxes: 2001 to 2100". Astropixels (İngilizce). 20 Şubat 2018. 13 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2021.

[3] Équinoxe de printemps entre 1583 et 2999

[4] Solstice d’été de 1583 à 2999

[5] Équinoxe d’automne de 1583 à 2999

[6] Solstice d’hiver

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

g t d Zaman ölçümü ve standartları
Zaman Kronometri Büyüklük sıralaması Metroloji
Uluslararası standartlar	UTC UTC farkı Evrensel Zaman ΔT DUT1 IERS ISO 31-1 ISO 8601 Uluslararası Atomik Zaman 12 saatlik zaman 24 saatlik zaman Barisentrik koordinat zamanı Sivil zamanı Yaz saati uygulaması Yermerkezli Koordinat Zamanı Tarih değiştirme çizgisi Artık saniye Güneş zamanı Karasal Zaman Zaman dilimi
Eski standartlar	Barisentrik Dinamik Zaman Efemeris zamanı Greenwich Ortalama Zamanı Baş meridyen
Fizikte zaman	Mutlak zaman ve mekan Uzayzaman Kuantum zamanı Zaman koordinatı Kozmolojik onyıl Ayrık zaman Planck devri Planck zamanı Doğru zamanı Görelilik kuramı Zaman genişlemesi Yerçekimsel zaman genişlemesi Zaman etki alanı T-simetri
Zaman ölçme bilimi	Saat Astraryum Atom saati Komplikasyon Zaman denklemi Zaman kaydetme cihazların tarihçesi Kum saati Deniz kronometresi Deniz kum saati Elektronik saat Güneş saati Kol saati Su saati
Takvim	Astronomik Pazar harfleri Epakt Ekinoks Miladi İbrani Arakatkı Hicri Jülyen Artık yıl Ay Ay-güneş Yedi günlük hafta Güneş Gündönümü Tropikal yıl Haftanın günü Haftanın günleri
Arkeoloji ve jeoloji	Kronolojik tarihleme Jeolojik zaman cetveli Uluslararası Stratigrafi Komisyonu
Astronomik kronoloji	Galaktik yıl Nükleer zaman ölçeği Devinme Yıldız günü
Zaman birimleri	An Ay Lustrum Dakika Gelgit Gün Hafta İki hafta Milenyum Onyıl Saat Saeculum Saniye Sarsma Sinodik ay Sotik döngü Yıl Yüzyıl
İlgili konular	Kronoloji Süre Ruhsal kronometri Metrik zaman Sistem saati Paranın zaman değeri Kronometre