Filotheos Kokkinos

Filotheos Kokkinos (Yunanca Φιλόθεος Κόκκινος, d. 1300 civarı Selanik; ö. 1377/1378) Eylül 1353'ten 1354'e ve daha sonra 8 Ekim 1364'ten 1376 tarihine kadar Konstantinopolis Patriği olarak görev yapmıştır. Patrik Philotheos Kokkinos aynı zamanda vaaz ve tarihi bilgiler içeren eserlerin yazarı ve Palamizm teolojisinin (İsihazm) önemli savunucularından biridir.

Patriklik öncesi yaşamı

Philotheos Kokkinos yaklaşık 1300 yıllarda Selanik'te yoksul bir ailede dünyaya geldi. Aşçı olarak bilgin Thomas Magistros'un yanında çalıştı ve bu şekilde eğitim alabildi. Önce keşiş, daha sonra Aynaroz'da rahip keşiş oldu. 1340/1341 yıllarında Selanik'e geri döndü ve Philokalou Manastırına rahipliğini sürdürdü. 1344 yılında yeniden Aynaroz'a döndü ve oradaki en önemli manastırlardan biri olan Megisti Lavra'nın(Megisti Lavra [de]) başına geçti. 1347'de toplanan sinod onu Liman şehri Herakleia'nın Metropolit'i seçti. Metropolit olduğu dönemde Herakleia bölgesi 1351 Kasımında Cenevizliler tarafından feth ve harap edildi. Filotheos Kokkinos esir alınan şehrin yerlilerinin serbest bırakılması konusunda mücadele gösterdi ve bırakılmalarında katkısı oldu.

İlk Patriklik Dönemi

Patrik I. Kallistos'un VI. İoannis'in oğlu Matthaios Kantakuzinos'u kayser naibi olarak kutsamaması üzerine, Kayser Kantakuzinos 1353 yılında Philotheos Kokkinos'ı patriklik makamı adayı yaptı. Böylece Bizans İç Savaşı'ndan beri naip olan V. İoannis arka plana itilmiş oldu. Patrik I. Kallistos sürgüne gönderildi ve Philotheos Kokkinos Patrik koltuğuna oturdu. Ancak V. İoannis yeniden patlak veren iç savaşta Kantakuzinos'a karşı mücadele etti. VI. İoannis 1354 yılında tahttan çekildi ve keşiş oldu. Bu durum üzerine doğal olarak onun seçtiği patrik olan Filotheos Kokkinos'da patriklik makamından indirilip aforoz edildi. Patrik I. Kallistos patriklik makamına geri döndü.

İkinci Patriklik Dönemi

1357/1358 yılları arasında Philotheos Kokkinos yeniden Herakleia metropoliti oldu. Patrik I. Kallistos öldüğünde 1364 ekiminde yeniden Konstantinopolis Patriği seçildi. Patrik olarak 1347 ve 1351 sinodlarında da görüşülen isihazm uygulamalarını kati bir biçimde kabul ettirdi. Bu uygulamalar 1368 yılında aziz ilan edilen Gregori Palamas'ın düşüncelerine dayanıyordu. Aynı yıl içerisinde Palamizm karşıtı Aynaroz keşişlerinden olan Prochoros Kydones Filotheos'un yönettiği sinod tarafından cezalandırıldı. Ancak Patrik Kayser V. İoannis'un 1369 yılında İtalya'ya yaptığı ve Roma'da kişisel olarak Papalığın otoritesini tanıdığını da kabul etmeliydi. Roma Katolik ve Bizans Ortodoks birliği için, aralarında doğuda yükselen güç olan Osmanlılara karşı koymak üzere Bizans'a batı Avrupa'dan alınacak olası bir desteğin de konu olduğu görüşmeler başarısızlıkla sonuçlandı. Bu destek arayışı sonuç vermeyince Philotheos Kokkinos bu kez balkanlarda bugünkü Makedonya bölgesinde hüküm süren Sırp despot Jovan Uglješa (de) ile bir anlaşma yürürlüğe koymaya çalıştı. Bu doğrultuda Çar Stefan Dušan döneminde Konstantinopolis'ten ayrılan kiliseler yeniden Konstantinopolis bölgesine bağlandı.

Ölümü

Bizans İmparatorluğu içindeki çalkantılı siyasi durum Philotheos için de bir son hazırladı. 1376 yılında IV. Andronikos babası V. İoannis'u tahttan indirdi. Bunun üzerine Patrik Philotheos Kokkinos da patriklik makamından alındı ve Konstantinopolis'te bulunan bir manastıra atandı. Yaklaşık bir yıl sonra yine bu manastırda öldü.

Kaynakça

Alexander Kazhdan, (Ed.) (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium (İngilizce). Oxford ve New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-504652-8.
Prosopographisches Lexikon der Palaiologenzeit, hrsg. von Erich Trapp u. a. Wien 1976-1996 (CD-ROM Version Wien 2001), Nr. 11917.

g t d Rum Ortodoks patrikleri
Bizantion piskoposları (MS 330'a kadar)	Andreas Havari Stahis Onesimos I. Polikarpos Plutarhos Sedekion Diogenes Eleftherios Feliks II. Polikarpos Atinodoros Efzoios Lavrentios Alipios Pertinaks Olimpianos I. Markos Filadelfos I. Kiriakos Kastinos I. Evgenios Titos Dometios I. Rufinos Probos I. Mitrofanis Aleksandros
Konstantinopolis başpiskoposları (MS 330–451)	Aleksandros I. Paulus Eusebius I. Makedonios Antakyalı Evdoksios Evagrios Demofilos I. Gregorios I. Maksimos Konstantinopolisli Nektarios İoannis Hrisostomos Arsakios Attikos Sisinios Nestorius Maksimianos Proklos Flavianos Anatolios
Konstantinopolis patrikleri Bizans dönemi (MS 451–1453)	Anatolios I. Gennadios Akakios Fravitas Effimios II. Makedonios I. Timoteos II. Yannis Epifanios I. Anthimos Minas Eftikios III. Yannis IV. Yannis II. Kiriakos I. Thomas I. Sergios Pirros II. Pavlos Petros II. Tomas V. Yannis I. Konstantios I. Teodoros I. Georgios III. Pavlos I. Kallinikos Kiros VI. Yannis I. Germanos Anastasios II. Konstantinos I. Nikitas IV. Pavlos Tarasios I. Nikiforos I. Theodotos I. Antonios VII. Yannis I. Methodios I. İgnatius I. Fotios I. Stefanos II. Antonios Nikolaos Mistikos I. Efthimios II. Stefanos Trifon Teofilaktos Poliefktos I. Basileios Skamandrinos III. Antonios II. Nikolaos II. Sisinios II. Sergios Efstathios Aleksios Studitos I. Mihail Kirularios Konstantinos Leyhudis VIII. Yannis Zifilinos I. Kosmas Efstratios Garidas III. Nikolaos IX. Yannis Leon Stippis II. Mihail Kurkuas II. Kosmas IV. Nikolaos II. Theodotos I. Neofitos IV. Konstantinos Lukas Krisovergis III. Mihail Khariton II. Theodosius II. Basileios II. Nikitas Leontios Dositeos II. Georgios X. Yannis IV. Mihail II. Teodoros II. Maksimos I. Manuil II. Germanos II. Methodios II. Manuil Arsenios Aftoreianos Nikeforos III. Germanos I. Yosif XI. Yannis II. Gregorios I. Athanasios XII. Yannis I. Nifon XIII. Yannis I. Gerasimos İsaias XIV. İoannis I. İsidoros I. Kallistos Filotheos Kokkinos Makarios Neilos IV. Antonios II. Kallistos Zantopulos I. Mattaios II. Eftimios II. Yosif II. Mitrofanis III. Gregorios II. Atanasios
Konstantinopolis patrikleri Osmanlı dönemi (1453–1923)	II. Gennadios II. İsidoros I. Yoasaf I. Sofronios II. Markos I. Simeon I. Dionisios I. Rafael III. Maksimos II. Nifon IV. Maksimos I. Yoakim I. Pakomios I. Theoleptos I. Yeremias I. Yoannakios II. Dionisios II. Yoasaf III. Mitrofanis II. Yeremias II. Pakomios II. Teoleptos II. Mattaios I. Gavril I. Teofanis I. Meletios II. Neofitos II. Rafael I. Kirillos II. Timoteos IV. Gregorios II. Antimos II. Kirillos III. Atanasios III. Neofitos I. Parthenios II. Partenios II. Yoannakios III. Kirillos I. Paisios III. Parthenios II. Gavril IV. Parthenios III. Dionisios Klimis III. Metodios IV. Dionisios II. Gerasimos IV. Atanasios Yakovos II. Kallinikos IV. Neofitos III. Gavril V. Neofitos Kiprianos V. Athanasios IV. Kirillos III. Kosmas III. Yeremias (III. Kallinikos) II. Paisios I. Serafim VI. Neofitos V. Kirillos (IV. Kallinikos (III)) II. Serafim III. İoannakios Samuil II. Meletios II. Teodosius II. Sofranios IV. Gavril Prokopius VII. Neofitos III. Gerasimos V. Gregorios V. Kallinikos (IV) IV. Yeremias VI. Kirillos II. Evgenios III. Anthimos Krisantos Agathangelos I. Konstantios II. Konstantios VI. Gregorios IV. Antimos V. Antimos IV. Germanos III. Meletios VI. Anthimos VII. Kirillos II. Yoakim III. Sofranios III. İoakim IV. Yoakim V. Dionisios VIII. Neofitos VII. Anthimos V. Konstantinos V. Germanos IV. Meletios
İstanbul patrikleri Türkiye dönemi (1923'ten bu yana)	VII. Gregorios VI. Konstantinos III. Basileios II. Fotios Venyamin V. Maksimos I. Atenagoras I. Demetrios I. Bartolomeos