Hızlı Geçiş Sistemi

Otoyollarda kullanılan HGS levhası

15 Temmuz Şehitler Köprüsü'nde kullanılan plaka okuyucu sistem

Hızlı Geçiş Sistemi (HGS), Boğaz Köprüleri ve Otoyol geçişlerinde ödemenin pasif RFID (Radyo Frekansı ile Tanımlama) teknolojisi kullanılarak gerçekleştirildiği Türkiye'de 17 Eylül 2012 tarihinde kullanılmaya başlanan bir ücretlendirme sistemidir. Ücret toplama işlevi gişelerde yer alan antenler aracılığı ile araç üzerindeki etiketin algılanması ve bu etiket ile ilişkilendirilmiş hesaptan tahsil edilmesi esasına dayanır. Böylelikle gişelerde ödeme yapmak için duraksamadan hızlı bir geçiş sağlanır. Sistemde ek olarak gişelerden geçen aracın dört farklı açıdan görüntüsünü çekerek sınıf ve plakasını tespit eden akıllı kameralar kullanılmaktadır. Tüm bu artı özelliklerine rağmen, Hızlı Geçiş Sisteminin yatırım maliyeti, mevcut sisteme göre çok daha düşüktür.

Köprü ve otoyol gişelerinde ücret toplama işlemleri, ilk zamanlarda nakit para ile gerçekleştirilirken, OGS sisteminin devreye alınmasıyla nakit para ile tahsilatın sonlandırılması düşünülmüştü. Fakat OGS cihaz ücretinin yüksek olması ve cihaz alım işlemlerindeki prosedür fazlalığı sebebiyle hedeflenen kullanıcı kitlesine ulaşılamadı. Daha sonra kart bedeli düşük ve kolay alınabilen KGS sistemi devreye alınarak, karayollarında nakit para tahsilatı sonlandırıldı. KGS sisteminin, nakit para tahsilatına benzerliği sebebiyle araçlarda dur-kalk nedeniyle zaman aşımı ve kontör bitmesi gibi sorunlarla karşılaşıldı. Yeni teknolojiler kullanılarak, kullanılan her iki sistemin iyi yönleri bir araya toplanarak hızlı geçiş sistemi geliştirildi. HGS sisteminde kullanılan yazılımlar büyük oranda Türkiye'de üretilmiştir. HGS sisteminin devreye girmesi ve 1 Şubat 2013 itibarı ile Türkiye'de kullanılan KGS sistemi kullanımdan kaldırılmıştır.

HGS kartları

HGS sisteminde kullanılan kartların etiket tipi ve kart tipi olmak üzere iki farklı versiyonu mevcuttur. Sistemde kullanılan teknoloji pasif RFID(Radyo Frekansı ile Tanımlama) teknolojisidir. Pilsiz, çipli ve çok ince bir etikettir, aracın ön camına yapıştırılmaktadır. Etiket üzerine uygulanan koruma teknolojisi sayesinde yapıştırıldığı araçtan söküldüğünde kullanılmaz hale gelmektedir.

Edinme

HGS etiket veya kartları ülke çapında PTT şubelerinden ve anlaşmalı bankalardan temin edilebilmektedir. HGS alım işleminde araç ruhsatı ve ruhsat sahibinin kimliği ile bizzat başvurması gerekiyor. Ruhsat başkasının adına ise yapılacak uygulama kesinliğe sahip değildir ve kurumdan kuruma farklılık gösterebilir.

Türkiye'de köprü ve otoyollarda araçlar beş sınıf üzerinden ücretlendirilmektedir. HGS etiket ücreti 15, kart ücreti ise 30 TL'dir. Sistem uygulanmaya başladığında kart alımında belirli bir miktar ön yükleme yapma şartı koşulmuştur ancak gelen yoğun tepki üzerine bu uygulama kaldırılmıştır. Müşteriler istedikleri miktarda ön yükleme yaparak sistemi kullanabilmektedirler.

Ücret tarifesi yol ve araç sınıfına göre değişiklik göstermektedir. Mevcut 5 araç sınıfı aşağıda tabloda listelenmiştir.

25 Ekim 2015 tarihinde yürürlüğe giren yönetmelikle, motosikletler 6. sınıf olarak ilave edilmiştir. 6. sınıfa giren motosikletlerde 1.sınıf tarifesinin %50'si uygulanacaktır.

Araç Sınıfı	Sınıfa Dahil Olan Araçlar
I. Sınıf Araçlar	Dingil mesafesi 3,20 metre altındaki araçların dahil olduğu kategori
II. Sınıf Araçlar	Dingil mesafesi 3,20 metre üzerindeki her türlü iki akslı araçların dahil olduğu kategori
III. Sınıf Araçlar	Dingil sayısı üç olan her türdeki araçların dahil olduğu kategori
IV. Sınıf Araçlar	Dingil sayısı dört ve beş olan her türdeki araçların dahil olduğu kategori
V. Sınıf Araçlar	Dingil sayısı altı ve daha fazla olan her türdeki araçların dahil olduğu kategori

Akıllı sınıflandırma sayesinde maksimum aks sayısına göre sınıflandırılan araçlar geçiş esnasında devre dışı bulunan aksları mevcut ise sistem bunu algılayarak geçiş yapan aktif aks sayına uygun sınıf üzerinden ücretlendirecektir.

Ücret tahsilatı

HGS geçiş sisteminde ön ödemeli sistem kullanılmaktadır. Geçiş sistemiyle ilişkilendirilen hesaba ödemeler farklı yollardan yapılabilmektedir. Başlıca ödeme şekilleri olarak kredi kartı otomatik ödeme talimatı, posta çeki hesabı ödeme talimatı ve PTT veznelerinden nakit ödeme olarak gösterilebilir. HGS hesabında geçiş ücretini karşılayacak ücretin bulundurulması zorunludur. HGS hesabında geçiş için yeterli bakiye bulunmadığı durumda hesaplar on beş gün içerisinde yeterli tutar hesaba yatırılmadığı takdirde hesap kapatılır ve yasal işleme tabi tutulur. Yeterli bakiye olmadan yapılacak geçişler, on beş gün içerisinde hesaba yükleme yapılmaması durumunda geçişin yapıldığı mesafe ücretinin dört katı cezalı olarak tahsil edilmektedir.

Ayrıca bakınız

• OGS (Otomatik Geçiş Sistemi)
• KGS (Kartlı Geçiş Sistemi)
• Otomatik tanıma ve veri toplama

Kaynakça

Özel

Genel

• haberturk.com Sürücülere müjde 30 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• ptt.gov.tr Otoyol ve Köprü Geçişlerinde HGS Devri Başlıyor
• sabah.com.tr HGS dönemi başlıyor 16 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• milliyet.com.tr Yerli HGS 195 km hızla giden kızgın boğa testini geçti
• cyclops.com.tr TETAŞ Grup Şirketi Cyclops Teknoloji A.Ş`den, Hız Kazandıran Teknoloji (Üretici Firma) 9 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• hurriyet.com.tr Köprü ve otoyollarda 'hızlı' çözüm (10 Ağustos 2011 arşivi)
• turkiyegazetesi.com.tr HGS, Meclis gündeminde 7 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• kgm.gov.tr Araç sınıflandırmaları8 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• HGS 30 lira zorunluluğu kaldırıldı