Birinci Enternasyonal
| Uluslararası İşçi Birliği | |
|---|---|
 | |
| Öncül | Komünist Birlik |
| Ardıl | İkinci Enternasyonal |
| Kuruluş | 28 Eylül 1864) |
| Kurucular | |
| Kuruluş yeri | Londra |
| Kapanış | Temmuz 1876 |
| Tür | İşçi partileri örgütü |
| Amaç |
|
| Merkez | West End, Londra |
| Konum | |
| Hizmet bölgesi | Dünya çapında |
| Üyeler | |
| Üyelik | 5-8 milyon |
| Makale serilerinden |
 |
Uluslararası Emekçiler Birliği veya bilinen ismiyle Birinci Enternasyonal, işçi sınıfına ve sınıf çatışmasına dayanan, sosyalist ve komünist çizgideki siyasi partilerin ve sendikaların oluşturduğu, dünya işçileri arasındaki dayanışmayı temsil eden ilk büyük uluslararası sosyalist örgüt.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Şiddetli reaksiyoner dönemin takip edeceği 1848 devrimleri sosyalist hareket açısından önemli bir aşamaydı. Devrimci hareketin ikinci en önemli aşaması yaklaşık yirmi yıl sonra Uluslararası Emekçiler Birliği’nin kurulması ile başladı. Enternasyonal 1864 yılında işçilerin Londra’da Saint Martin Salonu’nda gerçekleştirdiği toplantıda kuruldu. Temel amacı, ülke sınırları ile parçalanmış, ortak çıkara sahip işçi sınıfının karşı karşıya olduğu sorunların tartışıldığı bir platform olmak, farklı ülkelerden sosyalist hareketler arasındaki eşgüdümü sağlamaktı. Bu amaç doğrultusunda; "uluslararası işçi dayanışması", "sendikal hareket", "grev", "siyasal eylem", "üretim araçlarının özel mülkiyetinin ve sürekli orduların kaldırılması" gibi başlıklar çeşitli tarihlerde düzenlenen kongrelerde ele alındı.
İlk kongresi 1866 yılında Cenevre'de düzenlenen örgüt, başlangıçta İngiliz sendikalistler, anarşist ve sosyalist fransızlar ile cumhuriyetçi italyanlar gibi farklı akımları barındırıyordu. Ancak marksistler ve anarşistler arasında geçen şiddetli tartışmalar sonunda, Marx'ın girişimleri ile, Bakunin ve anti-otoriter çevreler 1872 yılında gerçekleştirilen Lahey Kongresi'nde Enternasyonal'den ihrac edildiler ve yönetim merkezi New York'a taşındı. Diğer taraftan Enternasyonal'den ayrılan anarşistler 1872 yılında St. Imier Kongresi'nde Anarşist Enternasyonal'i kurdu.
1871 Paris Komünü'nün kurulmasına giden süreçte önemli bir faktör olarak gösterilen örgüt 1876 yılında kendini feshetti. Birliğin en güçlü döneminde 1.2 milyon üyeye sahip olduğu kabul edilmektedir.
Birinci Enternasyonal'de ele alınan temel konular şunlardır:
- İşçi sınıfının ortak eylem ve ortak bir örgüte olan acil ihtiyacı
- Ekonomik özgürlüğün gerçekleştirilmesi ve sınıflı toplumun ortadan kaldırılması
- Uluslararası işçi dayanışması
- Sendikal hareket
- Grev
- Siyasal eylem
- Üretim araçlarının özel mülkiyetinin ve sürekli orduların kaldırılması.
Birinci Enternasyonal Kongreleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Saint Martin's Hall Buluşması, Londra, 1864
- Cenevre Kongresi, 1866
- Lozan Kongresi, 1867
- Brüksel Kongresi, 1868
- Basel Kongresi, 1869
- Lahey Kongresi, 1872
