Kano polo

Birlik	Uluslararası Kano Federasyonu
Özellikleri
Ekipman	Su topu, can yeleği, kask ve yüz koruması, kale, kano polo kayık, kürek, su geçirmez etek

2013 Avrupa Kano Polo Şampiyonası'nda İtalya millî takımının ısınma anı

Kano polo, oyuncular ve taraftarlar arasında bilinen adıyla kayak polo veya sadece polo, kürek sporunun rekabetçi disiplinlerinden biridir. Top kontrolü becerilerini temaslı bir takım oyununa entegre eder; bu oyunda grup taktikleri ve pozisyon oyunu, bireysel hız ve kondisyon kadar önemlidir.

Her takım, sahada beş oyuncu (ve en fazla üç yedek) bulundurur ve rakip kaleye gol atmaya çalışır. Kaleler suyun iki metre üzerinde asılıdır. Top, oyuncular arasında elle atılabilir veya kürekle fırlatılarak pas verilebilir ve kaleye şut çekilebilir. Oyun sahası, 35 metreye 23 metre ölçülerinde olacak şekilde yüzme havuzlarında veya düz su alanlarında kurulabilir.

Kanolar, polo için özel olarak tasarlanmış olup, tipik kanolardan daha hızlı ve hafiftir. Kürekler de daha hafif olup çekiş gücü ve top kontrolü amacıyla yuvarlatılmış bıçaklara sahiptir. Güvenlik için burun ve kıç tamponları, vücut koruması, kask ve yüz koruması zorunludur.

Tarihçe

Kano polo, 19. yüzyılın sonlarında Büyük Britanya'da ortaya çıktı. Punch dergisi 1875 yılında "Denizde Polo" başlıklı bir resim yayımladı. Modern spor ise 1970 yılında Londra'daki Crystal Palace Ulusal Spor Merkezi'nde düzenlenen Ulusal Kano Sergisi'ndeki gösteri müsabakasında doğdu.

Crystal Palace etkinliğinde oluşan ilgi üzerine, Britanya Kano Birliği bünyesinde ilk Ulusal Kano Polo alt komitesi kuruldu. Bu komite, oyunun modern çerçevesini geliştirdi. Ulusal Şampiyonalar her yıl Ulusal Kano Sergisi'nde düzenlendi ve bu faaliyet, Kano Polo'nun 1987 yılında Duisburg, Almanya’daki gösteri oyunlarına dahil edilmesine yol açtı.

Hindistan’da Kano polo, Keşmir Üniversitesi tarafından 2008 yılında Srinagar’da başlatıldı. Üniversitenin su sporları antrenörü Muhammed Yusuf, Nigeen Gölü üzerinde Keşmir Üniversitesi ile İslamia Koleji arasında tanıtım amaçlı bir maç düzenledi.

Özellikler

Oyun günümüzde, üzerinde yerleşim bulunan tüm kıtalarda, pek çok ülkede hem eğlence amaçlı hem de ciddi bir spor olarak oynanmaktadır. Dünya Şampiyonası her iki yılda bir düzenlenir; Avrupa, Asya, Afrika ve Pan Amerika kıtasal şampiyonaları ise Dünya Şampiyonası'nın yapılmadığı yıllarda her yıl gerçekleştirilir. Uluslararası düzeyde spor, kano sporunun disiplinlerinden biri olarak Uluslararası Kano Federasyonu’nun Kano Polo komitesi tarafından organize edilir.

2010 yılında Lahti, Finlandiya’da düzenlenen Finlandiya Kano Polo Şampiyonası

2004 yılında River Cam, İngiltere’de antrenman

2022 yılında Belfast’ta düzenlenen Gençler Dünya Şampiyonası

Oyun genellikle su topu, basketbol ve kano sporlarının bir kombinasyonu olarak tanımlanır. Oyunun taktikleri ve oynanışı, basketbol veya su topuna benzer, ancak buna ek olarak botların getirdiği karmaşıklık vardır; botlar, topu elinde bulunduran rakip oyuncuya müdahale etmek veya kale önünde 6 metrelik alan içinde pozisyon mücadelesi yapmak için kullanılabilir.

Hakemler

İki hakem bulunur (her yan çizgide birer tane) ve bunlar teknede değil, karada görev yapar. Skor, sayı hakemi tarafından tutulur; zaman hakemi ise oyun süresini ve oyuncu oyundan çıkarma sürelerini takip eder. Kale çizgileri iki çizgi hakemi tarafından kontrol edilir. Oyun başlamadan önce, denetçiler tüm ekipmanların yönetmeliklere uygunluğunu kontrol eder.

Saha

Kano polo, ya kapalı alanlarda yüzme havuzlarında ya da açık havada, 35 metreye 23 metre ölçülerinde olması gereken bir sahada oynanır. Saha sınırları ideal olarak yüzer halatlarla (yüzme kulvarlarındaki şeritlere benzer) belirlenir; ancak daha küçük alanlarda havuz kenarları sıklıkla sınır olarak kullanılır.

Her kalenin önünde yaklaşık 6 metrelik bir alan "Bölge" olarak tanımlanabilir. Bu alan, savunma oyuncularının hücum oyuncularına karşı kale savunması oluşturduğu yerdir.

Süre

Oyun, resmi olarak iki 7 ila 10 dakikalık devreden oluşan, toplam 14 ila 20 dakika süren bir maç şeklinde oynanır. Devre arası 1 ila 3 dakika sürer ve bu sürede takımlar saha değiştirir. Her devre, hakemin topu sahanın ortasına atmasıyla başlar; her takım kendi kale çizgisi üzerinde sıralanır ve birer oyuncu topu kapmak için hızla öne çıkar.

Şut saati

Oyunu hızlandırmak için şut saati kullanılabilir. Hücum eden takım, kaleye şut çekmek için 60 saniyeye sahiptir; aksi hâlde topun kontrolü rakip takıma geçer. Şut saati, top rakip takım tarafından kapıldığında veya hücum eden takım topu kaybettiğinde sıfırlanır. Şut saati kuralı yakın zamanda eklenmiş olup, ekipmanın pahalı ve karmaşık olması nedeniyle her yerde kullanılmamaktadır.

Taktikler

Birbirinden farklı varyasyonlara sahip çeşitli hücum ve savunma taktikleri vardır.

Hücum

• Aşırı yükleme (Overload): 1 veya 2 oyuncu, bölgenin bir tarafına hücum ederek savunma oyuncularını birbirine yaklaştırır ve böylece 3. bir oyuncunun yeni oluşan boşluğa hızla girip, 4. oyuncudan pas alarak doğrudan kaleye şut çekmesi için alan yaratır.
• Kutu oyuncu (Box player): Bir oyuncu kendisini doğrudan kalenin altına, kalecinin yanına konumlandırır. Amaç, bu pozisyonda kalarak hızlı bir pas almak ve kısa, doğrudan bir şut çekmek ya da savunmayı yarma fırsatı bulan başka bir oyuncuya pas vermektir.
• Yıldız (Star): Oyuncular, bölgenin çevresine dizilir ve sırayla hızla içeri girerler. Savunma oyuncuları, hızla giren her oyuncuyu engellemeye çalışırken hücum eden takım topu sürekli dolaştırır. Doğru yapıldığında 5. oyuncu bölgeye boş şekilde girer, 4. oyuncudan pası alır ve doğrudan şut çeker.

Savunma

• 3–1: Üç oyuncu, kalecinin önünde bir sıra oluşturur; biri ortada, diğer ikisi yanlarda durur. Bu diziliş, hem kenarları hem de ortayı koruyarak sağlam bir savunma hattı oluşturur. Kalan bir oyuncu, topu baskılamak ve savunma hattındaki boşluklara koşu yapan oyuncuları engellemek için bölgenin üst kısmında devriye gezer.
• 2–2: İki oyuncu, kalecinin önünde ve yanlarında konumlanarak kenardan gelen hücumları engeller. Diğer iki oyuncu daha ileride, ortalara doğru yerleşerek bölgeye koşu yapan oyuncuları durdurmaya ve hücum edenleri baskı altına almaya çalışır. Yukarıdan bakıldığında, bu diziliş bir yılbaşı ağacı formasyonuna benzer. Amaç, hücum eden takımı uzun şutlara zorlamak ve hataya sürükleyerek topu kazanmaktır.
• Beş dışarıda (Five out): Kaleci dahil tüm oyuncular, bir rakip oyuncuyu marke eder ve top ile her pası baskılar, hata yapmaya zorlar ya da topu kapmaya çalışır.

Fauller

Kuralların çoğu, oyuncuların güvenliğini sağlamak veya oyunu hızlı ve izlenebilir tutmak amacıyla hazırlanmıştır.

• Yasadışı oyuncu değişikliği ve oyun alanına giriş: Aynı anda oyun alanında yalnızca 5 oyuncu bulunabilir. Oyuncu değişikliği sırasında, oyuna girecek oyuncu tamamen (ekipman dahil) saha dışına çıkmadan diğer oyuncu sahaya giremez.
• Yasadışı top tutma: Bir oyuncu, topu kazandıktan sonra en fazla 5 saniye içinde ya başka bir oyuncuya pas atmalı ya da topu en az 1 metre (yatay ölçüm) uzağa gönderecek şekilde atış yapmalıdır.
• Yasadışı elle müdahale: Topa sahip olmayan veya topu başka bir oyuncu ile paylaşan bir oyuncuya elle müdahale; açık el dışında vücut teması (rakibin sırtına, üst koluna veya yanına) veya rakibi tehlikeye sokacak herhangi bir elle müdahale.
• Yasadışı kano müdahalesi: Müdahale eden oyuncunun kayığı ile rakibin başı veya vücudu arasında ciddi temas oluşturmak, oyuncuyu tehlikeye atmak, toptan 3 metreden fazla uzakta olan ya da topa mücadele etmeyen oyuncuya müdahale.
• Yasadışı kürek kullanımı: Top, rakibin kol mesafesinde iken kürekle oynamak ya da oynamaya çalışmak, rakibin vücuduna temas etmek veya oyuncuyu tehlikeye sokacak şekilde kürek kullanmak.
• Yasadışı itişme: Sabit duran ya da pozisyonunu korumaya çalışan bir oyuncunun, rakip kayığı tarafından yarım metreden fazla hareket ettirilmesi veya kale çizgisinin arkasında itişme.
• Yasadışı perdeleme/engelleme: Topa 3 metreden fazla uzaklıkta olan bir oyuncunun, topa mücadele etmeyen bir rakibin ilerlemesini kasıtlı olarak engellemesi.
• Yasadışı tutma: Bir oyuncunun rakip kayığına veya oyuncuya eli, kolu, vücudu ya da küreği ile tutunarak destek veya itme gücü kazanması; rakip oyuncuyu veya ekipmanını tutması; kale, yan çizgi veya havuz duvarı gibi saha ekipmanlarını kullanarak*

Ekipman

Su topu topları: eski (solda) ve yeni tasarımlar.

Kano polosu oynamak için özel ekipmanlar gereklidir. Gerekli malzemeler şunlardır:

• Top: Su topu, suda yüzmesini sağlamak için yüzdürme özelliğine sahip malzemeden üretilir. Dış yüzeyi, oyunculara ekstra kavrama sağlamak için dokuludur. Topun boyutu, erkekler, kadınlar ve gençler kategorilerine göre farklılık gösterir.
• Can yeleği: Oyuncuların gövdesini darbelere karşı korumak için kullanılan can yeleği, ön, yan ve arka kısımlarında yaklaşık 2,5 cm (1 inç) kalınlığında köpük içerir. Tüm can yelekleri numaralandırılmıştır, böylece oyuncular diğer oyuncular, hakemler ve izleyiciler tarafından tanınabilir. Can yelekleri çift taraflıdır ve her iki yüzünde de takımın birincil ve ikincil renkleri bulunur. Bu sayede, rakip takımın birincil rengi aynı veya benzer olduğunda, oyuncular can yeleklerini ters çevirerek deplasman renklerinde oynayabilir.
• Kask ve yüz koruması: Kask ve yüz koruma maskesi, kürekler veya diğer kanolarla kazara temas sonucu oluşabilecek kafa ve yüz yaralanmalarını önlemek için zorunludur.
• Kale: Kaleler (1 metre yüksekliğinde ve 1,5 metre genişliğinde), suyun 2 metre üzerinde asılı duran ağlı çerçevelerdir. Kaleci pozisyonundaki oyuncu, küreğini dikey olarak yukarı kaldırarak kaleyi savunur. Kalecilerle ilgili özel kurallar vardır; örneğin, hücum eden takım kaleciye müdahale edemez veya onu itişemez. Kalecilerin kullandığı kürekler, diğer oyuncuların kullandığından genellikle daha uzundur.

  

  Kano polosu kanosu

• Kano: Özel bir kano kullanılır. Karbon-Kevlar veya benzeri hafif malzemelerden üretilirler. Bu sayede diğer kanolara göre daha hızlı ve manevra kabiliyeti yüksektir. Her iki ucunda da yaklaşık 2,5 cm (1 inç) koruyucu köpük bulunur, bu da yüksek hızlarda yaralanma ve hasar riskini azaltır.
• Kürek: Oyuncuların oyunda hareket etmesini sağlayan kürektir. Kürek ayrıca topa dokunmak ve topu yönlendirmek için de kullanılabilir. Ancak, sakatlanma riskini azaltmak amacıyla, küreğin rakip oyuncunun kol mesafesi içinde topa müdahale etmesi kesinlikle yasaktır.
• Kapak (spray deck): Kapak, kanonun kokpitini kapatarak oyunda içine su dolmasını önlemek için kullanılır.

Dış bağlantılar

• 2016 Dünya Şampiyonası resmî sitesi
• CanoePolo.com 20 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. — kano polo forumu
• PoloPage.com – Kano polo videoları
• Teknik bilgi ve kurallar 6 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. — Uluslararası Kano Federasyonu'ndan