Kitap
Kitap ya da betik, bir kenarından birleştirilerek dışına kapak takılmış, yani ciltlenmiş kâğıt, parşömen, vb. malzemeden üretilmiş üzeri baskılı sayfaların bir araya gelmesiyle oluşan okumalıktır.[1]
Bir "yapıta" ya da yapıtın bir bölümüne de kitap dendiği olur. Edebiyat, felsefe, bilimsel ve birçok alandaki yazıtların bir bütün halinde sunulduğu, genellikle kâğıttan yapılan ciltlenmiş nesnelere denir. Elektronik ortamda yayınlanan kitaplara ise e-kitap yani elektronik kitap denir. Kütüphanecilikte, dergi, bülten ya da gazete gibi süreli yayınlardan ayırt etmek için monograf olarak da adlandırılır.
Eskiden kâğıt yerine kil tablet, mum tablet, papirüs, palmiye yaprağı gibi şeyler kullanılmış. Böylece kitabın yaprakları da bunlardan olmuş. Ama bunlardan hiçbiri bugün kullandığımız kâğıt kadar dayanıklı olmamıştır.
Etimoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Kitap sözcüğü Arapça bir sözcüktür. Aslı ketebe'den (yazmak) gelen kitab'dır (yazılı olan, yazılan). Türkçesi ise 'bitig' diğer yazılışlarıyla 'bitik' ya da 'betik'tir. Kaşgarlı Mahmud'un Bağdat'ta 1072 - 1074 yılları arasında yazdığı Türkçe Arapça sözlük olan Divânu Lügati't-Türk adlı yapıtında kitap sözcüğünün karşılığı Türkçe bitig olarak geçmektedir. Göktürkler'den kalan Orhun Yazıtları'nda da kitap sözcüğü bitig olarak geçer.
Kitabın yapısı ve unsurları
[değiştir | kaynağı değiştir]Kitabın türü ya da amacına bağlı olarak (örn. bilgilik, sözlük, ders kitabı, vb.) yapısı değişse de kitabın genel unsurları şunlardır:
- Kapak (sert ya da karton cilt, tasarım)
- Biyografiler (Özgeçmişler)
- İç kapak sayfası (kitabın adını, yazarını, bazen ayrıca yayıncısı, yayın yeri ve tarihini içerir)
- Künye sayfası
- İthaf sayfası (bazen)
- İçindekiler
- Kısaltmalar
- Harita, resim vb. listesi
- Takdim
- Önsöz
- Giriş
- Ana içerik, kısımlar ve bölümler
- Sonuç
- Ekler
- Tablolar
- Notlar (dipnotları sayfalı değilse)
- Kaynakça
- Dizin daima sonda yer alır.
- Kronoloji
Kitapların korunma ve bakımı
[değiştir | kaynağı değiştir]19. yüzyıldan itibaren, Sanayi Devrimi'nin doğal sonucu olarak, selüloz esaslı endüstriyel kâğıt üretimi yaygınlaştı. Bu tür kâğıt, dokuma-lif esaslı kâğıttan çok daha ucuz olduğu için her türden kitabın genel okuyucuya büyük miktarlarda ve ucuz sunulmasını sağlamakla birlikte, asit içerdiği için zamanla bozulur.
Dolayısıyla, ancak 1950'lerde ortaya çıkan asitsiz (acid-free) ya da alkalin kağıda basılmamış kitaplar yok olma tehlikesi altındadır ve asitten arındırma işlemi gereksinirler. Kitaplar tercihen fazla ışık, özellikle de doğrudan güneş ışığı almamalıdır. Normalin üstünde ısı ve nem de kitaplara zararlıdır.
Kitap türleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Çocuk kitabı
- Aktivite kitabı
- İkinci el kitap
- Edebiyat kitabı
- Boyama kitabı
- Oyuncak kitap
- Alfabe kitabı
- Resimli kitap
- Açılır kitap
- Ciltli kitap
- Ciltsiz kitap
- Kurgu kitabı
- Bulmaca kitabı
- şarkı kitabı
- Sesli kitap
- E-kitap
- Etkileşimli e-kitap
- imza kitabı
- Bölüm kitabı
- koro kitabı
- Sıradan kitap
- boş kitap
- Festival kitabı
- çevirmeli kitap
- arkadaşlık kitabı
- Ziyaretçi defteri
- Heptaloji
- Herbal
- Etkileşimli kitap
- sınırlı sayıda kitap
- Liturjik kitap
- Minyatür kitap
- Monografi
- çevrimiçi kitap
- Orihon
- Kişiselleştirilmiş kitap
- Fotokitap
- Dini kitap
- Cep versiyonu
- Scrapbooking
- parşömen tomarı
- Yumuşak kitap
- Ders kitabı
- Dava kitapı
- Bilim kitabı
- Problem kitabı
- Çalışma kitabı
- Kaynak kitabı
- Okuma kitabı
- Test kitabı
- Sınav kitabı
- yıllık kitap
- değiştirilmiş kitap
- Kaligrafi
- El yazması kitap
- Bibliyografya
- Gezgin Kitap
- Beyaz kitap
- Yeşil Kitap
- Yemek kitabı
- Oyun kitabı
- Uçuş el kitabı
- El kitabı
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- Dünya çapında en çok satan kitaplar listesi
- Dünya Kitap Günü
- Dünya Kitap Başkenti
- Dünya Kitap Ödülleri
- Yasaklı kitaplar listesi
- Kitap kafesi
- Kitap kulübü
- Kitap tıraşlama
- Uluslararası Standart Kitap Numarası
- Kitap terimleri
- Gazetelerin kitap ekleri
- Matbaacılık
- Kitap kırımı
- Kitap illüstrasyonu
- Hattat
- Gazete
- Arşiv
- Belge
- Kitapçılık
- Yayımcılık
- Bukinist
- Kitap toplama
- Kitap tasarımı
- Kitap sanatı
|
Vikisözlük'te tanımlar |
|
Commons'ta dosyalar |
|
Vikisöz'de alıntılar |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "KİTAP". TDV İslâm Ansiklopedisi. 28 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2023.
- Labarre, Albert. "Kitabın Tarihi". İletişim Yayınları & Yeni Yüzyıl Kitaplığı. Çeviren: Galip Üstün.
| Formatlar |  | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Okuma |
| ||||
| Düzenleme | |||||
| Kaynaklar |
| ||||
| İlgili konular | |||||
