Moğol soyluları

Bir Khalkha Moğol soylu kadını. (y. 1908)

Moğol soyluları (Moğolca: ᠢᠵᠠᠭᠤᠷᠲᠠᠨ; yazgurtan; ᠰᠤᠷᠪᠤᠯᠵᠢᠲᠠᠨ survaljtan) 10. ve 12. yüzyıllar arasında ortaya çıkmış, 13. yüzyılda öne çıkmış ve 20. yüzyılın başlarına kadar Moğolistan'ı esasen yönetmiştir.

Moğolca asalet kelimesi olan Yazgurtan, "kök" anlamına gelen Moğolca yazgur kelimesinden türemiştir.

Moğol İmparatorluğu (1206-1368) ve Yuan Hanedanlığı (1271-1368)

İmparatorluk yolunda ilerleyen bir Moğol hükümdarı. Reşidüddin'in Camiü't-tevarih'inin illüstrasyonu.

Soyluluk unvanları

Kaan (Kağan, ᠬᠠᠭᠠᠨ), Moğol İmparatorluğu'nun en büyük hükümdarı.^[1]
Noyan (ᠨᠣᠶᠠᠨ), "Bir Devletin Kralı" anlamına gelen, Moğol İmparatorluğu'na bağlı bir vasal/kul devletinin yöneticisi.
Jinong (ᠵᠢᠨᠤᠩ), "Veliaht Prens" anlamına gelir, Büyük Kağan'ın veliahtıdır. Yuan Hanedanlığı döneminde Jinong, Karakurum'da ikamet eder ve törensel etkinlikleri yönetirdi.
Khan Khuu (ᠬᠠᠨ ᠬᠦᠦ), "Prens" anlamına gelir.
Mirza, "Prens" anlamına gelen Farsça bir terim.

Askerî Rütbeler

Boyan, Han'ın askeri generali, komuta etmesi için bir Ordu verilirdi.
Orlok, 30.000 veya daha fazla askerden oluşan bir Ordu birliğinin komutanı.
Tumetu-iin Noyan, "Tümen Komutanı" anlamına gelmektedir. Tümen, 10.000 askerden oluşan bir askerî birlikti. Moğol İmparatorluğu'nda 1206'da sadece dokuz tümen varken 1368'de 40 Moğol tümeni ve 4 Oyrat tümeni vardı.^[1]
Mingghan-u Noyan, "Mingghan Komutanı" anlamına gelir. Bir mingghan 1,000 askerden oluşan bir askerî birlikti.^[1]
Jagutu-iin Darga, "Zuut Komutanı" anlamına gelir. Bir zuut 100 askerden oluşan bir askerî birlikti.^[1]
Arban-u Darga, "Aravt Komutanı" anlamına gelir. Bir aravt 10 askerden oluşan bir askerî birlikti.^[1]
Nokud, Moğol ordusunun temel birlik birimi olan Moğol savaşçılarının kendileri de nokud olarak kabul edilirdi.
Kheshig, soylular ve nokudlardan oluşan bir imparatorluk muhafız birliği.
Cherbi, bir Kheshig komutanı için bir unvan.
Bahadur, soylu Moğol savaşçıları ki bunların Kheshig'e askere alınmaları muhtemeldi.
Yurtchi, bir Ordu'nun levazım subayı. Bir Yurtçi, Ordu'nun sorunsuz çalışmasını sağlamak için ekipmanı yönetmeli, organize etmeli ve diğer görevleri yerine getirmelidir.
Beg, "Reis" anlamına gelen Türkçe bir terimdir.

Kadın unvanları

Khatun (ᠬᠠᠲᠤᠨ; 可敦), "İmparatoriçe" veya "Kraliçe" anlamına gelir.^[1]
Begüm ya da Behi (别姬), soylu bir hanımefendiye atıfta bulunan, bir bey eşi ya da kızına atıfta bulunmak için kullanılan Türkçe bir terimdir.
Gonji (ᠭᠦᠩᠵᠦ; 公主), bir prenses veya asil bayana atıfta bulunur.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f May, Timothy Michael, (Ed.) (2017). The Mongol empire: a historical encyclopedia. Empires of the world. I. Santa Barbara, California: ABC-CLIO, an imprint of ABC-CLIO, LLC. ss. 46-48. ISBN 978-1-61069-339-4.

[:0-1] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f May, Timothy Michael, (Ed.) (2017). The Mongol empire: a historical encyclopedia. Empires of the world. I. Santa Barbara, California: ABC-CLIO, an imprint of ABC-CLIO, LLC. ss. 46-48. ISBN 978-1-61069-339-4.

[1]