Necip Torumtay - Vikipedi
İçeriğe atla
Ana menü
Gezinti
  • Anasayfa
  • Hakkımızda
  • İçindekiler
  • Rastgele madde
  • Seçkin içerik
  • Yakınımdakiler
Katılım
  • Deneme tahtası
  • Köy çeşmesi
  • Son değişiklikler
  • Dosya yükle
  • Topluluk portalı
  • Wikimedia dükkânı
  • Yardım
  • Özel sayfalar
Vikipedi Özgür Ansiklopedi
Ara
  • Bağış yapın
  • Hesap oluştur
  • Oturum aç
  • Bağış yapın
  • Hesap oluştur
  • Oturum aç

İçindekiler

  • Giriş
  • 1 Askerlik kariyeri
  • 2 Vefatı
  • 3 Kitapları
  • 4 Kaynakça

Necip Torumtay

  • مصرى
  • Deutsch
  • English
  • فارسی
Bağlantıları değiştir
  • Madde
  • Tartışma
  • Oku
  • Değiştir
  • Kaynağı değiştir
  • Geçmişi gör
Araçlar
Eylemler
  • Oku
  • Değiştir
  • Kaynağı değiştir
  • Geçmişi gör
Genel
  • Sayfaya bağlantılar
  • İlgili değişiklikler
  • Kalıcı bağlantı
  • Sayfa bilgisi
  • Bu sayfayı kaynak göster
  • Kısaltılmış URL'yi al
  • Karekodu indir
Yazdır/dışa aktar
  • Bir kitap oluştur
  • PDF olarak indir
  • Basılmaya uygun görünüm
Diğer projelerde
  • Vikiveri ögesi
Görünüm
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Necip Torumtay

TOP.1944-9

20. TSK Genelkurmay Başkanı
Görev süresi
2 Temmuz 1987 - 3 Aralık 1990
2-24 Temmuz 1987 arası vekil
Yerine geldiği Necdet Üruğ
Yerine gelen Doğan Güreş
Türk Kara Kuvvetleri Komutanı
Görev süresi
2 Temmuz 1987 - 24 Temmuz 1987
Yerine geldiği Necdet Öztorun
Yerine gelen Kemal Yamak
TSK Genelkurmay II. Başkanı
Görev süresi
6 Ağustos 1985 - 2 Temmuz 1987
Yerine geldiği Necdet Öztorun
Yerine gelen Kaya Yazgan
1. Ordu Komutanı
Görev süresi
24 Ağustos 1984 - 11 Ağustos 1985
Yerine geldiği Necdet Öztorun
Yerine gelen Recep Ergun
TSK Genelkurmay II. Başkanı
Görev süresi
31 Ağustos 1983 - 23 Ağustos 1984
Yerine geldiği Necdet Öztorun
Yerine gelen Necdet Öztorun
Millî Güvenlik Konseyi ve
Türkiye Cumhurbaşkanlığı
Genel Sekreteri
Görev süresi
1 Temmuz 1983 - 31 Ağustos 1983
Yerine geldiği Necdet Üruğ
Yerine gelen Sedat Güneral
Kişisel bilgiler
Doğum 15 Ağustos 1926
Vakfıkebir, Trabzon, Türkiye
Ölüm 28 Ağustos 2011 (85 yaşında)
Ankara, Türkiye
Ölüm nedeni Kalp spazmı
Defin yeri Cebeci Askerî Şehitliği, Ankara
Evlilik(ler) Türkan Torumtay
Çocuk(lar) 3
Bitirdiği okul
  • Kara Harp Okulu
  • Topçu Okulu
  • Kara Harp Akademisi
Mesleği Asker
Ödülleri
Askerî hizmeti
Bağlılığı  Türkiye
Branşı Türk Kara Kuvvetleri
Hizmet yılları 1944-1990
Rütbesi Orgeneral
Komutası
  • 2. Zırhlı Tugay, Genelkumay Plan Harekât Daire Başkanlığı, 4. Piyade Tümeni, Kıbrıs Türk Barış Kuvvetleri, Genelkurmay Genel Plan ve Prensipler Başkanlığı, 1. Ordu
  • Türk Kara Kuvvetleri
  • Türk Silahlı Kuvvetleri

Necip Torumtay (15 Ağustos 1926 – 28 Ağustos 2011) Türk asker. Türk Silahlı Kuvvetlerinin 20. Genelkurmay Başkanı.

Askerlik kariyeri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bilecik Ortaokulundan[1] 1944 yılında asteğmen rütbesi ile Harp Okulundan mezun oldu. 1946 yılında Topçu Sınıf Okulunu bitirdi. Muhtelif Topçu Birliklerinde Takım Komutanlığı ve Topçu Okulu'nda öğretmenlik yaptı. 1954 yılında Harp Akademisi'ni bitirerek Kurmay oldu. 1970 yılına kadar çeşitli karargâh ve birliklerde, Tokyo Kara Ataşe Muavinliği ve TMR Kara Plan Subaylığı görevlerinde bulundu.[2] 27 Mayıs Darbesi'nde Yassıada'nın Dolmabahçe'deki Milli İrtibat Bürosu'nun komutanıydı. Torumtay, 22 Şubat 1962 Ayaklanması'nda sonra Talat Aydemir'i evinden gözaltına almaya gelen kişiydi.[3]

1970 yılında Tuğgeneral, 1974 yılında Tümgeneral, 1978 yılında Korgeneral ve 1982 yılında Orgeneral rütbesine terfi etti. Tuğgeneral rütbesi ile 1. Zırhlı Tümen Komutan Yardımcılığı, 2. Zırhlı Tugay Komutanlığı ve SHAPE Harekât Plan Daire Başkanlığı, Tümgeneral rütbesi ile Genelkumay Plan Harekât Daire Başkanlığı ve 4. Piyade Tümen Komutanlığı, Korgeneral rütbesinde Kıbrıs Türk Barış Kuvvetleri Komutanlığı, Genelkurmay Harekât (J3) Başkanlığı ve Genelkurmay Genel Plan ve Prensipler (J5) Başkanlığı görevlerinde bulundu. 12 Eylül Darbesi'ni planlayan komuta heyeti içindedir. Haydar Saltık'ın emrindeki 'Bayrak Planı' olarak adlandırılan yönetime el koyma planı kendisine Genelkurmay Genel Plan ve Prensipler Başkanlığı dolayısıyla verilmiştir.[4] Orgeneral rütbesinde Devlet Başkanlığı ve Millî Güvenlik Konseyi Genel Sekreter Yardımcılığı, Cumhurbaşkanlığı ve Millî Güvenlik Konseyi Genel Sekreter Yardımcılığı ve Genel Sekreterliği, Genelkurmay 2. Başkanlığı ve 1. Ordu Komutanlığı yaptı.

2 Temmuz 1987 tarihinde Kara Kuvvetleri Komutanlığına ve Genelkurmay Başkan Vekilliğine, 24 Temmuz 1987 tarihinde Genelkurmay Başkanlığına atandı. Turgut Özal, Torumtay'ı Genelkurmay Başkanlığına atamak için 2 paşayı emekli etti. Olay Necdetler Operasyonu olarak kamuoyunda yer buldu.

Görev süresi sona ermeden 3 Aralık 1990 tarihinde kendi isteğiyle Genelkurmay Başkanlığı görevinden emekliye ayrıldı. Emekli olmadan önce Cumhurbaşkanı Turgut Özal, Körfez Savaşı'na Türkiye'nin de iştirakini sağlamak için Genelkurmay Başkanlığına yazılı bir emir göndererek Türkiye'ye dışarıdan asker gelmesi ve yurt dışına asker gönderilmesi için gerekli hazırlıkların yapılmasını istedi. Torumtay ise Türk Silahlı Kuvvetlerinin bu savaşa hazır olmadığı kanaatindeydi. Türkiye Musul'u işgal etseydi; Irak'ın Kuveyt İşgali durumuna düşecekti. Ayrıca böyle bir hazırlık yapılabilmesi için sadece cumhurbaşkanın imzası yeterli değildi, bütün bakanların da imzaları gerekiyordu. Özal'ın bu emrivakisi karşısında Torumtay, hiç kimseye haber vermeden sadece Genelkurmay II. Başkanı olan Mehmet Önder ile konuştu. Emeklilik dilekçesini yazdı ve ilgili kurumlara gönderdi. Özal emeklilikten vazgeçirmeye çalışsa da kabul etmeyerek emekli oldu.[5]

Vefatı

[değiştir | kaynağı değiştir]

24 Haziran 2011 tarihinde kalp spazmı nedeniyle Muğla'nın Marmaris ilçesinde hastaneye kaldırılan Torumtay sonra da helikopterle GATA'ya götürüldü. 28 Ağustos 2011 tarihinde tedavi gördüğü Ankara Gülhane Askeri Tıp Akademisi hastanesinde öldü.[6]

Kitapları

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Orgeneral Torumtay'ın Anıları (Milliyet Yayınları, İstanbul, Ocak 1994, İSBN: 975-506-136-3, 159 s.)
  • Değişen Stratejilerin Odağında Türkiye (Milliyet Egmont Yayıncılık, İstanbul, Ekim 1996, ISBN 975-325-228-5, 272 s.)
  • Çağdaş Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin Kurucusu Lider Atatürk (Doğan Kitapçılık, İstanbul, Mart 2001, ISBN 975-6719-94-X, 264 s.)

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ https://begl.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/11/01/972804/dosyalar/2020_10/15131102_Tarihce.pdf?CHK=9f849508eba755f141f4f238d1ddb0af [yalın URL]
  2. ^ Necip Torumtay kimdir? (30 Haziran 1987). Milliyet. s. 1
  3. ^ Odatv (23 Mayıs 2015). "Ordu gaflet ve delaletten çıkıyor mu". Odatv. 27 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2024. 
  4. ^ Mehmet Ali Birand, 12 Eylül Saat:04:00 Karacan Yayınları,Temmuz 1985, 12.Baskı,s.259
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2022. 
  6. ^ "Necip Torumtay hayatını kaybetti". Radikal. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2011. 
  • g
  • t
  • d
Türk Silahlı Kuvvetleri genelkurmay başkanları
  • İsmet Paşa
  • Fevzi Çakmak
  • Kâzım Orbay
  • Salih Omurtak
  • Nafiz Gürman
  • Nuri Yamut
  • Nurettin Baransel
  • Hakkı Tunaboylu
  • Feyzi Mengüç
  • Rüştü Erdelhun
  • Ragıp Gümüşpala
  • Cevdet Sunay
  • Cemal Tural
  • Memduh Tağmaç
  • Faruk Gürler
  • Semih Sancar
  • Kenan Evren
  • Nurettin Ersin
  • Necdet Üruğ
  • Necip Torumtay
  • Doğan Güreş
  • İsmail Hakkı Karadayı
  • Hüseyin Kıvrıkoğlu
  • Hilmi Özkök
  • Yaşar Büyükanıt
  • İlker Başbuğ
  • Işık Koşaner
  • Necdet Özel
  • Hulusi Akar
  • Yaşar Güler
  • Metin Gürak
  • Selçuk Bayraktaroğlu
  • g
  • t
  • d
Türk Kara Kuvvetleri komutanları
  • Nuri Yamut
  • Kurtcebe Noyan
  • Şükrü Kanatlı
  • Nurettin Baransel
  • Abdülkadir Seven
  • Hakkı Tunaboylu
  • Nurettin Aknoz
  • Necati Tacan
  • Rüştü Erdelhun
  • Cemal Gürsel
  • Cevdet Sunay
  • Muzaffer Alankuş
  • Celal Alkoç
  • Muhittin Önür
  • Ali Keskiner
  • Cemal Tural
  • Refik Yılmaz
  • Memduh Tağmaç
  • Fikret Esen
  • Nazmi Karakoç
  • Faruk Gürler
  • Semih Sancar
  • Eşref Akıncı
  • Namık Kemal Ersun
  • Kenan Evren
  • Nurettin Ersin
  • Necdet Üruğ
  • Haydar Saltık
  • Necdet Öztorun
  • Necip Torumtay
  • Kemal Yamak
  • Doğan Güreş
  • Muhittin Fisunoğlu
  • İsmail Hakkı Karadayı
  • Hikmet Bayar
  • Hikmet Köksal
  • Hüseyin Kıvrıkoğlu
  • Atilla Ateş
  • Hilmi Özkök
  • Aytaç Yalman
  • Yaşar Büyükanıt
  • İlker Başbuğ
  • Işık Koşaner
  • Erdal Ceylanoğlu
  • Necdet Özel
  • Hayri Kıvrıkoğlu
  • Hulusi Akar
  • Salih Zeki Çolak
  • Yaşar Güler
  • Ümit Dündar
  • Musa Avsever
  • Selçuk Bayraktaroğlu
  • Metin Tokel
  • g
  • t
  • d
1. Ordu komutanları
  • Ali İhsan Paşa
  • Sakallı Nureddin Paşa
  • Musa Kâzım Paşa
  • Ali Said Paşa
  • Fahrettin Altay
  • Cemil Cahit Toydemir
  • Salih Omurtak
  • Nuri Yamut
  • Asım Tınaztepe
  • Şükrü Kanatlı
  • Zekâi Okan
  • Nurettin Baransel
  • Hakkı Tunaboylu
  • Vedat Garan
  • Nurettin Aknoz
  • Nazmi Ataç
  • Fazıl Bilge
  • Fahri Özdilek
  • Muzaffer Alankuş
  • Cemal Tural
  • Refik Yılmaz
  • Memduh Tağmaç
  • Haydar Sükan
  • Kemal Atalay
  • Faik Türün
  • Doğan Özgöçmen
  • Adnan Ersöz
  • Nurettin Ersin
  • Necdet Üruğ
  • Haydar Saltık
  • Necdet Öztorun
  • Necip Torumtay
  • Recep Ergun
  • Doğan Güreş
  • Muhittin Fisunoğlu
  • İsmail Hakkı Karadayı
  • Hikmet Bayar
  • Hikmet Köksal
  • Hüseyin Kıvrıkoğlu
  • Atilla Ateş
  • Çevik Bir
  • Hilmi Özkök
  • Necdet Timur
  • Çetin Doğan
  • Yaşar Büyükanıt
  • Hurşit Tolon
  • İlker Başbuğ
  • Fethi Tuncel
  • İsmail Koçman
  • Ergin Saygun
  • Hasan Iğsız
  • Erdal Ceylanoğlu
  • Hayri Kıvrıkoğlu
  • Yalçın Ataman
  • Ahmet Turmuş
  • Salih Zeki Çolak
  • Ümit Dündar
  • Musa Avsever
  • Kemal Yeni
  • Ali Sivri
  • Metin Tokel
  • Bahtiyar Ersay
  • g
  • t
  • d
Türk Silahlı Kuvvetleri genelkurmay II. başkanları
  • Salih Omurtak
  • Asım Gündüz
  • Kâzım Orbay
  • Asım Gündüz
  • Kâzım Orbay
  • Salih Omurtak
  • Muzaffer Tuğsavul
  • İzzettin Aksalur
  • Zekâi Okan
  • Şahap Gürler
  • Zekâi Okan
  • Rüştü Erdelhun
  • Salih Coşkun
  • Cevdet Sunay
  • Seyfi Turagay
  • Şefik İlter
  • Muhittin Önür
  • Memduh Tağmaç
  • Refik Tulga
  • Fikret Esen
  • Faruk Gürler
  • Haydar Sükan
  • Nihat Tulunay
  • Turgut Sunalp
  • Adnan Ersöz
  • Kenan Evren
  • Vecihi Akın
  • Sedat Celasun
  • Haydar Saltık
  • Necdet Öztorun
  • Necip Torumtay
  • Necdet Öztorun
  • Necip Torumtay
  • Kaya Yazgan
  • Mehmet Önder
  • Fikret Küpeli
  • Ahmet Çörekçi
  • Çevik Bir
  • Hilmi Özkök
  • Edip Başer
  • Yaşar Büyükanıt
  • İlker Başbuğ
  • Işık Koşaner
  • Ergin Saygun
  • Hasan Iğsız
  • Aslan Güner
  • Hulusi Akar
  • Yaşar Güler
  • Ümit Dündar
  • Metin Gürak
  • Selçuk Bayraktaroğlu
  • İrfan Özsert
  • Kemal Yeni
  • Levent Ergün
  • g
  • t
  • d
Türkiye Cumhurbaşkanlığı genel sekreterleri
  • Ercüment Ekrem Talû
  • Tevfik Bıyıklıoğlu
  • Yusuf Hikmet Bayur
  • Tevfik Bıyıklıoğlu
  • Yusuf Hikmet Bayur
  • Ruşen Eşref Ünaydın
  • Hasan Rıza Soyak
  • Hasan Kemaleddin Gedeleç
  • Cemal Yeşil
  • Nurullah İhsan Tolon
  • Ali Haydar Görk
  • Ömer Fikret Belbez
  • Munis Faik Ozansoy
  • Osman Köksal
  • Ali Nasır Zeytinoğlu
  • Cihat Alpan
  • Fuat Bayramoğlu
  • Haluk Bayülken
  • Haydar Saltık
  • Necdet Üruğ
  • Necip Torumtay
  • Sedat Güneral
  • Kemal Yamak
  • Necdet Seçkinöz
  • Kemal Nehrozoğlu
  • Mustafa İsen
  • Fahri Kasırga
  • Hakkı Susmaz
Otorite kontrolü Bunu Vikiveri'de düzenleyin
  • GND: 119191385
  • ISNI: 0000 0000 5528 9260
  • LCCN: n97907029
  • VIAF: 62352915
  • WorldCat (LCCN): n97-907029
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Necip_Torumtay&oldid=35687225" sayfasından alınmıştır
Kategoriler:
  • Türk Silahlı Kuvvetleri genelkurmay başkanları
  • Türk Kara Kuvvetleri komutanları
  • 1. Ordu (Türkiye) komutanları
  • Türk Silahlı Kuvvetleri genelkurmay II. başkanları
  • Türkiye Cumhurbaşkanlığı genel sekreterleri
  • 1926 doğumlular
  • Vakfıkebir doğumlular
  • 2011'de ölenler
  • Ankara ilinde ölenler
  • Cebeci Askerî Şehitliği'ne defnedilenler
  • Türkiye Cumhurbaşkanlığı genel sekreter yardımcıları
  • Trabzon ili doğumlu askerler
  • Kara Harp Okulunda öğrenim görenler
  • Topçu subaylar
  • Kenan Evren
Gizli kategoriler:
  • Yalın URL kaynaklı tüm maddeler
  • Yalın URL kaynaklı maddeler Ekim 2023
  • GND tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri
  • ISNI tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri
  • LCCN tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri
  • VIAF tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri
  • WorldCat-LCCN tanımlayıcısı içeren Vikipedi maddeleri
  • ISBN sihirli bağlantısını kullanan sayfalar
  • Sayfa en son 23.06, 14 Temmuz 2025 tarihinde değiştirildi.
  • Metin Creative Commons Atıf-AynıLisanslaPaylaş Lisansı altındadır ve ek koşullar uygulanabilir. Bu siteyi kullanarak Kullanım Şartlarını ve Gizlilik Politikasını kabul etmiş olursunuz.
    Vikipedi® (ve Wikipedia®) kâr amacı gütmeyen kuruluş olan Wikimedia Foundation, Inc. tescilli markasıdır.
  • Gizlilik politikası
  • Vikipedi hakkında
  • Sorumluluk reddi
  • Davranış Kuralları
  • Geliştiriciler
  • İstatistikler
  • Çerez politikası
  • Mobil görünüm
  • Wikimedia Foundation
  • Powered by MediaWiki
Necip Torumtay
Konu ekle