Pausanias (general)

Pausanias (Grekçe: Παυσανίας ) Spartalı naip ve generaldir. MÖ 479'da, Helen Birliği'nin birleşik kara kuvvetlerinin lideri olarak, Plataea Muharebesi'nde Ahameniş İmparatorluğu'na karşı önemli bir zafer kazanmıştır. Yunanistan'a ikinci Pers saldırısını sona erdirmedeki rolüne rağmen, Pausanias daha sonra Pers kralı I. Serhas ile komplo kurmasından şüphelenilmiştir. Tekrarlanan tutuklamalar ve suçu hakkındaki tartışmalardan sonra, Spartalı arkadaşları tarafından aç bırakılarak öldürülmüştür. Hayatı hakkında bilinenler büyük ölçüde Thukididis'in Peloponez Savaşı Tarihi, Diodoros'un Bibliotheca Historica ve bir avuç diğer klasik kaynağa dayanmaktadır.

Erken dönem

Pausanias, Agiad kraliyet ailesindendir. Her erkek Sparta vatandaşı, hayatını polisine ve yasalarına adayarak vatandaşlığını kazanmıştır.^[1] Pausanias, yedi yaşından itibaren yoğun bir askeri eğitimden geçmiş ve otuz yaşına kadar düzenli bir asker olması gerekiyordu.

Spartalı soyu

Naip Kleombrotos'un oğlu ve yakın zamanda ölen savaşçı kral I. Leonidas'ın yeğeni olan Pausanias, Sparta kraliyet ailesinden Agiadların soyundan gelmektedir, ancak Sparta krallarından herhangi birinin ilk doğan oğlu olmadığı için doğrudan varis değildi. Leonidas'ın ölümünden sonra, kralın oğlu Pleistarhos henüz reşit değilken, Pausanias Sparta naibi olarak görev yapmıştır. Pausanias ayrıca daha sonra kral olan Pleistoanax'ın da babasıdır. Pausanias'ın diğer oğulları Kleomenes ve Nasteria'ydı.

Savaş hizmeti

MÖ 479'da Sparta'nın Agiad kralı I. Leonidas'ın oğlu Pleistarhos komuta edemeyecek kadar genç olduğu için Pausanias, Sparta ordusunun komutanıdı. Pausanias, Pers istilasına direnmek için oluşturulan Yunan şehirleri birliğine yardım etmek için 5000 Spartalıyı yönetmiştir.^[2] Plataea'daki Yunan kampında, Asopos Nehri boyunca 110.000 adam toplandı. Nehrin aşağısında, Pers kuvvetlerinin komutanı Mardonius, 50.000 Yunan müttefikinin yanı sıra 300.000 Pers kuvveti konuşlandırdı.^[3]

On bir günlük çıkmazdan sonra, Mardonius Yunanlılar tarafından görmezden gelinen bir meydan okuması olmuştur.^[4] Bu meydan okumaya yanıt alamayan Mardonius, süvarilerine Yunanlıların su aldıkları Asopos'u kirletmelerini emretti, bu yüzden Atina kuvvetleri gece Plataea'ya doğru hareket etmeye karar verdi.^[5] Pausanias liderliğindeki kuvvetler Cithaeron'un sırtlarından ve eteklerinden ilerlerken Atina kuvvetleri ters yönde ovalara yöneldi.^[6] Bunu gören Mardonius, Atinalıların kaçtığını düşündü, bu yüzden Yunan müttefiklerini Atinalıların peşine düşmeleri için gönderirken; Pers kuvvetlerini Pausanias'ın ordusuna saldırmaya gönderdi.^[7]

Muharebe devam ederken Pausanias, Atina'dan yardım istemek için bir haberci gönderdi, ancak Atinalılar yardım gönderemedi. Bu yüzden Pausanias, 50.000 Lakedaimonlu ve 3.000 Tegealı ile Plataea'daki muharebeye hazırlandı.^[8] Sonraki Plataea Savaşı'nda Pausanias, Yunanlıları Persler ve müttefikleri karşısında büyük bir zafere taşıdı.^[9] Plataea Muharebesi bazen kaotik bir muharebe olarak görülse de^[10] diğerleri, Pausanias'ın Spartalıların silahları ve disiplininin maksimum etki gösterebileceği noktaya kadar Perslerle çatışmayı geciktirmedeki stratejik ve taktik becerilerinin kanıtlarını görüyor.^[11] Herodot, "Kleombrotus'un oğlu ve Anaksandridas'ın torunu Pausanias, bildiğimiz en görkemli zaferi kazandı" sonucuna varmıştır.^[12]

Plataea'daki zaferlerden ve ardından gelen Mykale Muharebesi'nden sonra Spartalılar, Atina'nın Sparta'nın yokluğunda Birliğe hakim olacağı netleşene kadar Küçük Asya'daki Yunan şehirlerini kurtarmaya olan odaklarını kaybettiler. Bunun üzerine Sparta, Pausanias'ı Yunan ordusunu komuta etmesi için geri yolladı.

Perslerle şüpheli anlaşma

MÖ 478'de Pausanias, Perslerle komplo kurmakla suçlandı ve Sparta'ya geri çağrıldı. İddialardan biri, Kıbrıs ve Bizantion'ı ele geçirdikten sonra (MÖ 478), Pausanias'ın Pers kralının arkadaşları ve akrabaları olan bazı savaş esirlerini serbest bıraktığı yönündeydi. Pausanias, esirlerin basitçe kaçtığını savundu. Bir diğer iddia ise, Pausanias'ın Eretrialı Gongylos aracılığıyla (Diodorus'un Frigya generali I. Artabazos'u arabulucu olarak vardı) Xerxes I'e bir mektup göndererek Serhas'a yardım etmek ve Sparta ile birlikte Yunanistan'ı da Pers kontrolü altına almak istediğini söylemesiydi. Karşılığında Pausanias, Serhas'ın kızıyla evlenmek istiyordu. Serhas planlarını kabul ettikten sonra Pausanias, Pers geleneklerini benimsemeye ve bir Pers aristokratı gibi giyinmeye başladı. Kanıt yetersizliğinden dolayı Pausanias beraat etti ve Hermione kasabasından bir trireme alarak kendi isteğiyle Sparta'yı terk etti.^[13]

Thukididis ve Plütark'a göre,^[14] Atinalılar ve birçok Helen Birliği müttefiki, Pausanias'ın kibri ve keyfiliği nedeniyle Pausanias'tan hoşnut değildi.

MÖ 477'de Spartalılar Pausanias'ı tekrar çağırdı. Pausanias, Sparta'ya dönmeden önce Troas'taki Kolonai'ye gitti. Sparta'ya vardığında, eforlar Pausanias'ı hapse attılar, ancak daha sonra Pausanias'ı sadakatsizlikten mahkûm edecek yeterli kanıt olmadığı için serbest bırakıldı. Bazı helotlar, Pausanias'ın helotların isyana katılması halinde serbest bırakılacağını bildirdi. Daha sonra, Pausanias'ın Perslerle iletişim kurmak için kullandığı elçilerden biri, Spartalı eforlara yazılı kanıt (Pausanias'ın niyetlerini belirten bir mektup) sundu.^[15]

Diodoros, Thukididis'in anlatımına daha fazla ayrıntı ekler. Eforlar, elçinin verdiği mektuba inanmak istemeyince, elçi Pausanias'ın onayını şahsen getirmeyi teklif eder. Mektupta Pausanias, Perslerden elçiyi öldürmelerini ister. Elçi ve eforlar Poseidon Tapınağı'na (Tainaron) giderler. Eforlar tapınaktaki bir çadıra saklanırken, elçi Pausanias'ı bekler. Pausanias vardığında, elçi Pausanias'a mektubun neden mektubu getiren kişiyi öldürmesini söylediğini sorar. Pausanias üzgün olduğunu söyler ve elçiden hatasını affetmesini ister. Pausanias elçiye hediyeler sunar. Eforlar konuşmayı çadırdan duyarlar.^[16]

Herodot, Atinalıların Pausanias'a düşmanca davrandığını ve Pausanias'ın Yunan komutanlığından alınmasını istediklerini,^[17] Atinalı mevkidaşı Themistokles'in ise onu demokrasiye bir tehdit olarak açıkça dışladığını belirtir. Tarihçi A. R. Burn, Spartalıların Pausanias'ın Helotları serbest bırakma konusundaki ilerici görüşlerinden endişe duyduklarını ileri sürer.^[18]

Ölümü

Thukididis, Diodoros ve Polyaenus'a göre, eforlar tarafından takip edilen Pausanias, "Burnal Ev" (Χαλκίοικος, Chalkioikos) (Sparta'nın akropolünde bulunur) Athena tapınağına sığındı. Pausanias'ın annesi Theano (Grekçe: Θεανώ) hemen tapınağa gitti ve kapıya bir tuğla koyarak şöyle dedi: "Spartalı olmaya layık değilsin, sen benim oğlum değilsin" (Diodorus'a göre). Annesinin örneğini izleyen Spartalılar, kapıyı tuğlalarla kapattılar ve Pausanias'ı açlıktan ölmeye zorladılar. Pausanias'ın naaşı gömülmek üzere akrabalarına teslim edildikten sonra, Delphi Kahini aracılığıyla ilahiyat, yalvaranların kutsallığının ihlal edilmesinden hoşnutsuzluk gösterdi. Kahin, Athena'nın yalvaranın geri dönmesini talep ettiğini söyledi. Tanrıçanın emrini yerine getiremeyen Spartalılar, Athena tapınağına Pausanias'ın iki bronz heykelini diktiler.^[19]^[20]^[21]

Miras

Pausanias, Richard Norton ve Thomas Southerne'in "Majestelerinin hizmetkarları tarafından Kraliyet Tiyatrosu'nda canlandırılan, ülkesine ihanet eden Pausanias trajedisi" isimli oynunda merkezi bir figürdür.^[22]

Kaynakça

^ "Xenophon, Constitution of the Lacedaimonians, chapter 4, section 6". www.perseus.tufts.edu. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2021.
^ Herodotus. The Histories 9.10.
^ Herodotus. The Histories 9.29-9.32.
^ Herodotus. The Histories 9.40-9.48.
^ Herodotus. The Histories 9.49-9.51.
^ Herodotus. The Histories 9.56.
^ Herodotus. The Histories 9.58-9.59.
^ Herodotus. The Histories 9.60-9.61.
^ Herodotus, Historia 9
^ J Boardman ed., The Oxford History of the Classical World (Oxford 1991) p. 48
^ A R Burn, Persia and the Greeks (Stanford 1984) pp. 533–39
^ R Waterfield trans, Herodotus: The Histories (Oxford 2008) p. 567
^ Thukididis, History of the Peloponesian War 1.128–130
^ Plutarch, Cimon 6 and Aristeides 23
^ Thucydides I.133 s:History of the Peloponnesian War/Book 1#Second Congress at Lacedaemon - Preparations for War and Diplomatic Skirmishes - Cylon - Pausanias - Themistocles
^ Diodorus XI. 45
^ R Waterfield trans, Herodotus: The Histories (Oxford 2008) p. 731
^ A R Burn, Persia and the Greeks (Stanford 1984) pp. 543, 565
^ Thucydides, History of the Peloponesian War 1.134
^ Diodorus XI. 45
^ Polyaenus, Strategems, § 8.51.1
^ "Pausanias, the betrayer of his country a tragedy, acted at the Theatre Royal by His Majesties servants"^{[ölü/kırık bağlantı]}

Konuyla ilgili yayınlar

Fornara, Charles W (1966). "Some aspects of the career of Pausanias of Sparta". Historia: Zeitschrift für Alte Geschichte. 15 (3). ss. 257-271. ISSN 0018-2311. JSTOR 4434933.
Lang, Mabel L (1967). "Scapegoat Pausanias". Classical Journal. 63 (2). ss. 79-85. ISSN 0009-8353. JSTOR 3295650.
Rhodes, P J (1970). "Thucydides on Pausanias and Themistocles". Historia: Zeitschrift für Alte Geschichte. 19 (4). ss. 387-400. ISSN 0018-2311. JSTOR 4435149.
Lazenby, J F (1975). "Pausanias, son of Kleombrotos". Hermes. 103 (2). ss. 235-251. ISSN 0018-0777. JSTOR 4475907.

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Pausanias (general) ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

Chisholm, Hugh, (Ed.) (1911). "Pausanias (Spartan commander)". Encyclopædia Britannica (11. bas.). Cambridge University Press.
Livius, Pausanias 12 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. by Jona Lendering

[1] "Xenophon, Constitution of the Lacedaimonians, chapter 4, section 6". www.perseus.tufts.edu. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2021.

[2] Herodotus. The Histories 9.10.

[3] Herodotus. The Histories 9.29-9.32.

[4] Herodotus. The Histories 9.40-9.48.

[5] Herodotus. The Histories 9.49-9.51.

[6] Herodotus. The Histories 9.56.

[7] Herodotus. The Histories 9.58-9.59.

[8] Herodotus. The Histories 9.60-9.61.

[9] Herodotus, Historia 9

[10] J Boardman ed., The Oxford History of the Classical World (Oxford 1991) p. 48

[11] A R Burn, Persia and the Greeks (Stanford 1984) pp. 533–39

[12] R Waterfield trans, Herodotus: The Histories (Oxford 2008) p. 567

[13] Thukididis, History of the Peloponesian War 1.128–130

[14] Plutarch, Cimon 6 and Aristeides 23

[15] Thucydides I.133 s:History of the Peloponnesian War/Book 1#Second Congress at Lacedaemon - Preparations for War and Diplomatic Skirmishes - Cylon - Pausanias - Themistocles

[16] Diodorus XI. 45

[17] R Waterfield trans, Herodotus: The Histories (Oxford 2008) p. 731

[18] A R Burn, Persia and the Greeks (Stanford 1984) pp. 543, 565

[19] Thucydides, History of the Peloponesian War 1.134

[20] Diodorus XI. 45

[21] Polyaenus, Strategems, § 8.51.1

[22] "Pausanias, the betrayer of his country a tragedy, acted at the Theatre Royal by His Majesties servants"^{[ölü/kırık bağlantı]}

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]