Themistokles

Themistokles
	Themistokles'in herması (1875 illüstrasyon)
Doğum	MÖ 524; Phrearrhii
Ölüm	MÖ 459 (64-65 yaşında); Magnesia ve Maeander; (günümüzde Tekin, Türkiye)
Bağlılığı	Atina (MÖ 471'e kadar)
Branşı	Arkhon ve Strategos
Hizmet yılları	MÖ 493–471
Rütbesi	Strategos
Birimi	Atina ordusu ve Atina donanması
Çatışma/savaşları	Birinci Pers İstilası Maraton Muharebesi; ; İkinci Pers İstilası Artemision Muharebesi; Salamis Muharebesi; ;

Themistokles (Grekçe: Θεμιστοκλῆς, romanizasyon: Themistoklēs; MÖ 524–459), Atinalı politikacı ve general.^[1]^[2] Atina demokrasisinin ilk yıllarında öne çıkan, aristokrat olmayan yeni nesil politikacılardan biriydi. Bir politikacı olarak popülistti, alt sınıf Atinalıların desteğini almış ve genellikle Atina aristokratlarıyla ters düşmüştü. MÖ 493'te arkhon seçilen Themistokles, Atina'nın deniz gücünü artırması için polisi ikna etmiş ve bu hareketi siyasi kariyeri boyunca sıkça ön planda olmuştur. Birinci Pers İstilası sırasında, MÖ 490'daki Maraton Muharebesi'nde savaşmış^[3] ve bu savaşta on Atinalı strategos'tan (general) biri olmuş olabilir.

Maraton'dan sonraki yıllarda ve MÖ 480–479'daki ikinci Pers istilasına hazırlık sürecinde, Themistokles Atina'nın en önde gelen politikacısı oldu. Atina donanmasının güçlendirilmesini savunmaya devam etti ve MÖ 483'te Atinalıları 200 triremden oluşan bir filo inşa etmeye ikna etti; bu filo, Perslerle yaklaşan çatışmada kritik bir rol oynadı. İkinci istila sırasında, MÖ 480'de Artemision ve Salamis muharebelerinde Yunan müttefik donanmasına komuta etti. Onun kurnazlığı sayesinde, müttefikler Pers filosunu Salamis Boğazı'na çekmeyi başardı ve burada kazanılan kesin Yunan zaferi, savaşın dönüm noktası oldu. İstila, ertesi yıl Perslerin Plataia'daki kara savaşında yenilgiye uğramasıyla tamamen geri püskürtüldü.

Çatışma sona erdikten sonra, Themistokles Atina siyasetçileri arasında öncülüğünü sürdürdü. Ancak, Atina'nın yeniden tahkim edilmesini emrederek Sparta'nın düşmanlığını kazandı ve algılanan kibirli tavırları Atinalıları kendisinden uzaklaştırmaya başladı. MÖ 472 veya 471'de ostrakismosa tâbî tutuldu ve Argos'a sürgün edildi. Spartalılar, Themistokles'i yok etmek için bir fırsat gördü ve onu, kendi generalleri Pausanias'ın MÖ 478'deki sözde hain planıyla suçladı. Themistokles böylece güney Yunanistan'dan kaçtı. Makedonya kralı I. Aleksandros (h. MÖ 498 - 454) ona geçici olarak Pydna'da sığınak sağladı, ardından Küçük Asya'ya giderek Pers kralı I. Artaserhas'ın (h. MÖ 465–424) hizmetine girdi. Magnesia valisi yapıldı ve hayatının geri kalanını orada geçirdi.

Themistokles MÖ 459'da, muhtemelen doğal nedenlerden öldü.^[1]^[4]. Ölümünden sonra itibarı restore edildi ve hem Atina'nın hem de Yunanistan'ın kahramanı olarak yeniden kabul edildi. Themistokles, Plutarkhos'un yazdığı gibi,^[5] "Yunanistan'ın Pers tehdidinden kurtuluşunda en büyük rolü oynayan adam" şeklinde kabul edilebilir. Denizcilik politikaları, Atina İmparatorluğu'nun ve altın çağının temel taşı olan deniz gücünün önemini vurgulayarak, Atina üzerinde kalıcı bir etki bıraktı. Thukydides, Themistokles'i "O ana kadar hiçbir Hellen Themistokles kadar Pers sarayında etki yaratmamıştı. Bunun nedeni Themistokles'in Hellenler'i Pers egemenliğine katmak için yaptığı çalışmaların ne kadar zeki bir insan olduğunu göstermesiydi." şeklinde değerlendirmiştir.^[6]

Kaynakça

^ ^a ^b Hornblower, Simon; Spawforth, Antony; Eidinow, Esther (2014). The Oxford Companion to Classical Civilization (İngilizce). OUP Oxford. s. 1506. ISBN 978-0-19-101676-9.
^ Brice, Lee L. (2012). Greek Warfare: From the Battle of Marathon to the Conquests of Alexander the Great (İngilizce). ABC-CLIO. s. 176. ISBN 978-1-61069-070-6.
^ Plutarkhos, Aristides, 5.3
^ "Efsaneye göre, Themistokles, Büyük Kral'ın Atina'ya savaş açma emrine uymaktansa kendini zehirlemiştir. Ancak muhtemelen doğal nedenlerden ölmüştür." Strauss, Barry (2005). The Battle of Salamis: The Naval Encounter That Saved Greece – and Western Civilization. Simon & Schuster. s. 249. ISBN 978-0-7432-7453-1
^ Plutarkhos, Themistokles, 7
^ Thukydides, Peloponnesos Savaşları, I.CXXXVIII (1.138)

[OC-1] Hornblower, Simon; Spawforth, Antony; Eidinow, Esther (2014). The Oxford Companion to Classical Civilization (İngilizce). OUP Oxford. s. 1506. ISBN 978-0-19-101676-9.

[GW176-2] Brice, Lee L. (2012). Greek Warfare: From the Battle of Marathon to the Conquests of Alexander the Great (İngilizce). ABC-CLIO. s. 176. ISBN 978-1-61069-070-6.

[3] Plutarkhos, Aristides, 5.3

[4] "Efsaneye göre, Themistokles, Büyük Kral'ın Atina'ya savaş açma emrine uymaktansa kendini zehirlemiştir. Ancak muhtemelen doğal nedenlerden ölmüştür." Strauss, Barry (2005). The Battle of Salamis: The Naval Encounter That Saved Greece – and Western Civilization. Simon & Schuster. s. 249. ISBN 978-0-7432-7453-1

[5] Plutarkhos, Themistokles, 7

[6] Thukydides, Peloponnesos Savaşları, I.CXXXVIII (1.138)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

g t d Ahameniş hükümdarlar
Soy ağacı - Ahameniş Krallığı
Ahameniş İmparatorluğu Kralların kralı	Ahameniş Ariaramnes Arsames Teispes I. Kiros I. Kambises II. Kiros II. Kambises Smerdis Gaumata I. Darius I. Serhas I. Artaserhas II. Serhas Sogdianus II. Darius II. Artaserhas III. Artaserhas IV. Artaserhas Arses III. Darius V. Artaserhas Bessus
Lidya satrapları	Tabalus Mazaris Harpagos Oroetus Bagaeus Otanes Artaphernes I Artaphernes II Pissuthnes Tissaphernes Genç Kiros Tissaphernes Tithraustes Tiribazus Struthas Autophradates Spithridates
Hellespont Frigyası satrapları	Mitrobatis Megabazos Megabatis II. Oebares I. Artabazos I. Farnabazos II. Farnakis II. Farnabazos Ariobarzanis II. Artabazos III. Farnabazos Arsites
Kapadokya satrapları	Datames I. Ariamnis Mithrobuzanes I. Ariarathis
Küçük Asya şehirlerinin Yunan valileri	Miltiades Demaratus Gongylos Eurysthenes Prokles Histiaeus Aristagoras Themistokles Archeptolis Aridolis Amyntas II Philiscus
Likya hanedanları	Kheziga Kybernis Kuprlli Harpagus Teththiweibi Kheriga Kherei Arbinas Artembares Artumpara Mithrapata Perikle
Karya hükümdarları	I. Ligdamis Artemisia Pisindelis II. Ligdamis Adusius (satrap) Ekatomnos Mausolos II. Artemisia Idrieus Ada Piksodaros Orontobates
Makedonya kralları	I. Amintas I. Aleksandros
Sur kralları	Mattan IV Boulomenus Abdemon Evagoras Azemilcus
Sayda kralları	Eshmunazar I Tabnit Queen Amoashtart (regent) Eshmunazar II Bodashtart Yatonmilk Anysos Tetramnestos Baalshillem I Baana Baalshillem II Abdashtart I Tennes Evagoras II Abdashtart II Abdashtart III
Ermenistan satrapları	Artasyrus I. Orontes III. Darius II. Orontes
Mısır satrapları	Aryandes Pherendates Ahameniş Arsames Pherendates II Sabaces Mazaces
Baktriya satrapları	İstaspis Dadarsi Masistes Bessus
Medya satrapları	Hydarnes II. Hydarnes Atropat
Kilikya satrapları	Syennesis III II. Farnabazos Camisares Mazaeus Arsames
Diğer bilinen satraplar	Megabizos, Abrocomas, Belesys (Suriye) Ochus (Hyrcania) Satibarzanes (Aria) Atizyes (Frigya Magna) Phrataphernes (Parthia) Ariobarzanes (Persis) Abulitis (Susiana) Mazaeus (Babil)
Çoğu bölgede Ahameniş hükümdarlarının yerini MÖ 330 civarında Helenistik satraplar ve Helenistik hükümdarlar almıştır.