Sonderaktion 1005
 Sonderaktion 1005 operasyonu, Schutzstaffel (SS) denetiminde gerçekleştirildi | |
 Sonderkommando 1005 ünitesinden hayatta kalanlar, Janowska toplama kampı'nın, kurtarılmasının ardından kemikleri kırmak için kullanılan bir değirmenin yanında duruyor, 1944 | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Kuruluş tarihi | 1942 |
| Sonraki kurum | |
| Bağlılığı | Schutzstaffel |
| Adres | Alman işgali altındaki Avrupa |
| Yönetici(ler) | |
Sonderaktion 1005 (Özel Eylem 1005), Haziran 1942'den 1944'ün sonlarına kadar yürütülen çok gizli bir Nazi operasyonuydu. Projenin amacı, Polonya'nın Genel Hükümetin işgal ettiği bölgedeki tüm Yahudilerin yok edilmeye çalışıldığı [1] Reinhard Operasyonu kapsamında gerçekleştirilen toplu katliama ilişkin tüm kanıtları gizlemek veya yok etmekti. Resmi olarak Leichenkommandos (ceset birimleri) olarak adlandırılan Sonderkommando mahkum grupları, toplu mezarları açmaya ve cesetleri yakmaya zorlandı. Mahkumlar kaçmalarını önlemek için sıklıkla zincirlendi.[2]
Operasyon, Düzen Polisi taburları ve 1 milyondan fazla Yahudi, Roman ve Slav da dahil olmak üzere milyonlarca kişiyi katleden Alman ölüm mangaları Einsatzgruppen tarafından gerçekleştirilen soykırımın kanıtlarını yok etmek için uygulamaya konuldu. Operasyon, Sicherheitsdienst'in (SD) seçilmiş ekipleri ve üniformalı Düzen Polisi tarafından denetleniyordu.
Mart 1942'de, Reich Güvenlik Ana Ofisi başkanı Reinhard Heydrich, yüksek rütbeli SS görevlisi Paul Blobel'i Aktion 1005'in başına atadı, ancak Heydrich'in Haziran 1942'nin başlarında bir suikast girişiminde aldığı yaralardan ölmesinin ardından başlaması ertelendi. Gestapo başkanı Heinrich Müller nihayet Haziran ayının sonunda Blobel'e emirlerini verdi. Temel amaç Yahudi katliamlarına ilişkin kanıtları silmek olsa da, Operasyonaynı zamanda Nazi zulmünün Yahudi olmayan kurbanlarını da kapsayacaktı.[3]
Blobel çalışmalarına Chełmno imha kampında deneyler yaparak başladı. Mezardan çıkarılan cesetleri yok etmek için yangın bombası kullanma girişimleri, silahlar yakındaki ormanları ateşe verdiği için başarısız oldu. Sonunda en etkili yolun demir ızgaralar üzerinde devasa odun yığınları olduğu anlaşıldı. Yöntem, demiryolu rayları üzerine dönüşümlü ceset ve yakacak odun katmanları inşa etmeyi içeriyordu. Odun yakıldıktan sonra kalan kemik parçaları ağır dübellerle dövülerek veya taşlama makinesinde ezilip çukurlara yeniden gömülebiliyordu.[3] Operasyon resmi olarak Sobibór imha kampında başladı. Leichenkommando, cesetleri kampın etrafındaki toplu mezarlardan çıkardı ve ardından yaktı, işleri bittikten sonra kendileri idam edildi. Süreç daha sonra Kasım 1942'de Bełżec'e taşındı [4] Auschwitz ve Majdanek kamplarında cesetlerin imhası için fırın odaları bulunan krematoryumlar vardı ve bu nedenle orada Aktion 1005 komandolarına ihtiyaç yoktu.[3] Fazlalık cesetler kendi mahkûmları tarafından yakıldı.[5]
Cesetlerin Treblinka imha kampında yarı endüstriyel olarak yakılması, daha önceki cenaze törenleriyle bağlantılı siyasi tehlikenin farkına varıldığı anda başladı. 1943'te Sovyet Katyn katliamının 22.000 Polonyalı kurbanı Smolensk yakınlarında keşfedildi ve Adolf Hitler'e bildirildi.[6] Kalıntıları yeraltında iyi korunmuştu ve Sovyet toplu katliamını kanıtlıyordu. Nisan 1943'ten itibaren Nazi propagandası uluslararası toplumun dikkatini bu savaş suçuna çekmeye başladı.[6] Müttefiklerin arasını açmak amacıyla detaylı incelemeler yapmak üzere Katyn Komisyonu oluşturuldu.[7][8] Bu arada, toplu mezarların açılması ve bunun yerine yüzbinlerce kurbanın yakılması yönündeki gizli emirler, Nisan ayında doğrudan Nazi liderliğinden geldi.[9][10] Treblinka'da paletli ekskavatör kullanılarak gömülen cesetler, Mart 1943'te kampı ziyaret eden Heinrich Himmler'in emriyle kazılarak yakıldı. Rayların ızgara olarak kullanılması talimatı kampın ölü yakma uzmanı Herbert Floss'tan geldi. Cesetler, yüksekliği 30 metre kadar olan ölü yakma ateşlerinin üzerine yerleştirildi. Odunların üzerine benzin döküldü ve odun yığınlarını yöneten yaklaşık 300 mahkûmun katıldığı büyük bir yangında yakıldı.[3][11] Bełżec'te 24 saat süren operasyon Mart 1943'e kadar sürdü [4] Treblinka'da temmuz ayı sonuna kadar tüm hızıyla devam etti.[12]
Operasyon aynı zamanda Babi Yar, Ponary, Dokuzuncu Kale [3] ve Bronna Góra gibi daha önceki toplu katliamların yaşandığı alanlarda faaliyet aynı faaliyet yapıldı.[13] 1944'e gelindiğinde, Sovyet orduları ilerlerken, Reichsgau Wartheland'ın başkanı Wilhelm Koppe, Genel Hükümet bölgesinin beş bölgesinin her birinin toplu mezarları temizlemeye başlamak için kendi Aktion 1005 komandolarını kurmasını emretti. İlerleyen Sovyet birlikleri bazı bölgelere temizlenemeden ulaştığı için operasyonlar tam olarak başarılı olmadı.[3]
Operasyonun yöneticisi Blobel, Einsatzgruppen Davası'nda ABD Nürnberg Askeri Mahkemesi tarafından ölüm cezasına çarptırıldı. 7 Haziran 1951'de Landsberg Hapishanesinde asıldı. Yaklaşık 60.000 kişinin ölümünden sorumlu Blobel, ancak Nürnberg'deki ifadesinde yalnızca 10.000 ila 15.000 kişiyi öldürdüğünü iddia etti.[14]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Out of the inferno : Poles remember the Holocaust. Richard C. Lukas. Lexington: University Press of Kentucky. 1989. ISBN 978-0-8131-4331-6. OCLC 828424679.
- ^ "Aktion 1005". jewishvirtuallibrary.org. 27 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2021.
- ^ a b c d e f "Operation Reinhard: Extermination Camps of Belzec, Sobibor and Treblinka" (PDF), Yad Vashem Studies XVI, 1984, ss. 205-239, 18 Mart 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi,
The Attempt to Remove Traces.
Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım);|ad=ve|soyadı=eksik (yardım) - ^ a b Operation Reinhard: "The attempt to remove traces" Webarşiv şablonunda hata:
|url=value. Boş. (reprint) Nizkor.org 2012. Retrieved 5 June 2014. - ^ Yisrael Gutman, Michael Berenbaum (1998). Anatomy of the Auschwitz Death Camp. Indiana University Press. ss. 161-163. ISBN 025320884X. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2015.
- ^ a b Europe: A History (also at Google Books preview), HarperCollins, 1998, ISBN 0-06-097468-0 Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım);
|ad=ve|soyadı=eksik (yardım) - ^ International Katyn Commission (30 Nisan 1943). "Commission Findings". Transcript, Smolensk 30 April 1943. Warsaw Uprising by Project InPosterum. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2014.
- ^ Kużniar-Plota, Małgorzata (30 Kasım 2004). "Decision to commence investigation into Katyn Massacre". Departmental Commission for the Prosecution of Crimes against the Polish Nation. 30 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2014.
- ^ Sturdy Colls, Caroline (22 Ocak 2012). "Treblinka: Revealing the hidden graves of the Holocaust". BBC News Magazine. 21 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2014.
- ^ The Third Reich at War, Penguin Books, 2008, s. 292, ISBN 978-0-14-311671-4 Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım);
|ad=ve|soyadı=eksik (yardım) also at Google Books preview 20 Kasım 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - ^ Wiernik, Jankiel (1945). A Year in Treblinka (Fourteen chapters; digitized by Zchor.org). American Representation of the General Jewish Workers' Union of Poland. 21 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2014.
The first ever published eye-witness report by an escaped prisoner of the camp.
- ^ "Treblinka". Holocaust Encyclopedia (10 June 2013). United States Holocaust Memorial Museum. Retrieved 5 June 2014.
- ^ AŻIH, Bronna Góra (Bronnaja Gora). 7 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Sites of Martyrdom. Museum of the History of Polish Jews Virtual Shtetl 2014.
- ^ "Case Closed". Time. 18 Haziran 1951. 13 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
SS organizasyonları | ||
|---|---|---|
| SS Bölümleri | | |
| Liderlik | ||
| Liderler | ||
| Ana Bölümler |
| |
| İdeolojik Kurumlar | ||
| Polis ve güvenlik birimleri | ||
| Führer Koruması | ||
| Paramiliter Birimler | ||
| Waffen-SS tümenleri | ||
| Yabancı SS birimleri | ||
| SS kontrollü işletmeler | ||
| SS ödülleri | ||
| Rütbe, üniforma ve işaretler | ||