Trento Konsili
| Hristiyanlık |
|---|
| dizisinin bir parçası |
 |
 |
| Makale serisinden |
| Katolik Kilisesi Ekümenik konsilleri |
|---|
 |
| 4 ve 5. yüzyıllar |
| 6 ve 9. yüzyıllar arası |
| 12 ve 14. yüzyıllar arası |
| 15 ve 16. yüzyıl |
| 19 ve 20. yüzyıl |
Trento Konsili (Latince: Concilium Tridentinum), 16. yüzyılda toplanmış yalnızca Katolik Kilisesi'nin kabul ettiği Ekümenik Konsil'dir ve Katolik Kilisesi'nin en önemli konsillerinden biri olarak kabul edilir.[1] Konsil, Trento (sonradan Trento Prensliği-Piskoposluğu yönetim merkezi olmuştur, Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu içindeydi, şimdi modern İtalya'dadır) şehrinde 13 Aralık 1545 ile 4 Aralık 1563 tarihleri arasında üç dönemde 25 oturumda toplanmıştır. Üyeler, ilk sekiz oturum için Trento'da (1545-1547), 9 ilâ 11. oturumlar arası Papa III. Paulus başkanlığında 1547'de Bologna'da,[2] 12 ile 16. oturumlar 1551-1552'de Trento'da Papa III. Julius başkanlığında, 17 ile 25. oturumlar yine aynı yerde 1559-1563 arasında Papa IV. Pius başkanlığında bir araya gelmişlerdir.
Trento Konsili, politik ve dînî anlaşmazlıklar nedeniyle birçok kez gecikmiş ya da kesilmiştir. Kararlarıyla Martin Luther'in kurduğu Protestanlık'la aldığı tenkitlere reaksiyon olarak görülmüştür.
Arkaplan
[değiştir | kaynağı değiştir]Konsil öncesi engeller ve yaşananlar
[değiştir | kaynağı değiştir]15 Mart 1517 tarihinde Beşinci Lateran Konsili, piskoposların seçimi, vergiler, sansür ve vaaz gibi bazı reform önerileriyle sona erdi; ancak Almanya ve Avrupa'nın diğer bölgelerini ilgilendiren temel sorunlara değinilmedi. Bunun ardından, birkaç ay sonra, 31 Ekim 1517'de Martin Luther, Wittenberg’de 95 Tezini yayımladı.
Almanya'da genel ve özgür bir konsil
[değiştir | kaynağı değiştir]Luther'in ekümenik konsillere ilişkin görüşleri zamanla değişiklik göstermiştir.[3] Ancak 1520 yılında, gerekirse Almanya’da Papalık otoritesinden bağımsız ve özgür bir konsilin toplanmasını savunmuş[3] ve bu doğrultuda Alman prenslerine başvurmuştur. Papa, Exsurge Domine adlı bildirge ile Luther’in tezlerinden elli ikisini sapkınlık olarak kınadıktan sonra, Almanlar arasındaki hâkim kanaat farklılıkların giderilmesinin en uygun yolunun bir konsil olacağı yönündeydi. Sayıları giderek azalan Alman Katolikler ise sorunların çözüme kavuşması için bir konsilin toplanmasını ümit etmiştir.[4]
Konsilin somutlaşması bir nesil boyunca ertelenmiştir. Bu durum, kısmen Papalığın konsiliarizm aracılığıyla yeni bir bölünmenin tekrarlanmasından duyduğu kaygıdan, kısmen de Luthercilerin konsilde papalığın yer almamasını talep etmesinden kaynaklanmaktaydı. Ayrıca Fransa ile Kutsal Roma İmparatorluğu arasındaki süregelen politik rekabet ile Akdeniz’deki Osmanlı tehlikesi de bu gecikmede etkili olmuştur.[4][5] Papa VII. Klemens döneminde, çoğunluğu Katolik olan Kutsal Roma İmparatoru V. Karl’ın ordusundaki Lutherci askerler 1527 yılında Papalık Roma’sını işgal etmiş ve “Vandallardan beri görülmemiş ölçüde tecavüz eden, öldüren, yakıp yıkan ve yağmalayan” bir saldırı gerçekleştirmiştir. Bu süreçte Aziz Petrus Bazilikası ile Sistine Şapeli ahır olarak kullanılmıştır.[6] Daha büyük bir şiddet tehlikesinden çekinen Papa Klemens, konsil çağrısını ertelemiştir.[7]
V. Karl, güçlü bir konsilin toplanmasından yanaydı; ancak kendisine askerî saldırılarda bulunan Fransa Kralı I. François'nın desteğine ihtiyaç duyuyordu. I. François ise Fransa'daki kısmi Protestan desteği nedeniyle genel bir konsile karşı bir tutum sergilemekteydi. Karl'ın küçük kardeşi ve Orta Avrupa'da geniş bir bölgeyi yöneten Avusturyalı Ferdinand, 1532 yılında Nürnberg Dini Barışı'nı kabul ederek Protestanlara din özgürlüğü tanımış, 1533 yılında ise iki farklı teolojik sistem arasında bir uzlaşma zemini bulmak amacıyla Avrupa'daki hem Katolik hem de Protestan liderlere genel bir konsil yapılmasını önermiştir. Bu öneri, Protestanların fiilen tanınması ve Kilise içi konularda ruhban sınıfının üzerinde Avrupa prenslerinin söz sahibi olması anlamına geldiğinden, Papalığın tepkisine yol açmıştır. Türk saldırılarıyla karşı karşıya kalan V. Karl ise, Trento Konsili'nin toplanmasını geciktiren Protestan Alman prenslerini desteklemiştir.[8]
Etkinlik, oturumlar ve katılım
[değiştir | kaynağı değiştir]Gel-gitli Ortaçağ politikasında Papa II. Pius, Execrabilis adlı Papalık fermanında ve Köln Üniversitesi'ne verdiği yanıtında, Konstanz Konsili tarafından ortaya konulan genel konsillerin üstünlüğü teorisini bir kenara bırakmıştır.[9] Bu teori, reform ve sapkınlıkların birikmiş sorunlarıyla başa çıkmak amacıyla her on yılda bir ekümenik konsillerin düzenlenmesini öngörmekteydi.[10]
Martin Luther, Papa X. Leo'nun Exsurge Domine adlı Papalık fermanına karşılık genel bir konsil talebinde bulunmuştur. 1522 yılında Alman diyet meclisleri bu talebi desteklemiş ve V. Karl, Kilise'yi yeniden birleştirmek ile Reformasyon tartışmalarını çözmek amacıyla bir konsil kurulmasını savunmuş ve ısrar etmiştir. Öte yandan Papa VII. Klemens, I. François ile iş birliği yaparak konsil fikrine şiddetle karşı çıkmıştır.
Oturumlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Konsilin tarihi üç ayrı kısma ayrılabilir: 1545–1549, 1551–1552 ve 1562–1563.
Üç kısmın katılımcı sayısı dikkate değer ölçüde değişkenlik göstermiştir.[9] Konsil başlangıçta yalnızca 30 piskoposla açılmıştır.[11] Kapanışa doğru sayılar artsa da, hiçbir dönem 325 yılında 318 üyeye sahip olan Birinci İznik Konsili[9] veya 1868 yılında 744 üyeye sahip Birinci Vatikan Konsili kadar katılımcıya ulaşamamıştır.[11] Kararnameler, 1563 yılında 255 üye tarafından imzalanmış ve bu, tüm konsil süresince en yüksek katılımcı sayısını temsil etmiştir. Katılımcılar arasında papalık elçileri, iki kardinal, üç patrik, yirmi beş başpiskopos ve 168 piskopos yer almıştır; bunların üçte ikisi İtalyandır. İtalyan ve İspanyol elçiler, hem güç hem de sayı bakımından baskın konumdaydı. En önemli kararnamelerin ele alındığı bölümde altmıştan fazla elçi bulunmamaktaydı.[9] Çoğu Protestan konsile katılmasa da, Brandenburg, Württemberg ve Strasbourg'dan gelen elçiler ve teologlar için geliştirilmiş güvenli geçiş imkânı sağlanmıştır.[12]
Konsil öncesi
[değiştir | kaynağı değiştir]
Papa III. Paulus (1534–1549), Protestan reformunun artık yalnızca bir avuç vaizle sınırlı olmadığını ve özellikle Almanya'da bazı prenslerin desteğini kazandığını görünce bir konsil toplanmasını talep etmiştir. Bu düşüncesini kardinallere ilettiğinde neredeyse oy birliğiyle karşı çıkılmışsa da, fikrini yaymak amacıyla Avrupa'nın çeşitli bölgelerine nuncio'lar göndermiştir. III. Paulus, İtalya'nın Mantova şehrinde 23 Mayıs 1537 tarihinde genel bir konsil yapılacağına dair bir kararname yayınlamıştır.[13] Smalcald Maddeleri, Luthercilerin hangi konularda uzlaşabileceğini ve hangi konularda anlaşmaya varamayacağını net biçimde ortaya koymak amacıyla hazırlanmıştır. Konsil, İmparator ve Papa III. Paulus'un emriyle 23 Mayıs 1537 tarihinde Mantova'da toplanacaktır.
Fransa ile V. Karl arasında yaşanan bir başka savaş nedeniyle Fransız elçilerinin konsile katılamaması, konsilin toplanmasının başarısız olmasına yol açmıştır. Protestanlar da benzer biçimde katılımı reddetmiştir. Mantova'daki finansal zorluklar, Papa'yı 1537 sonbaharında konsili, katılımın az olduğu Vicenza'ya taşımaya zorlamıştır. Konsil, 21 Mayıs 1539 tarihinde süresiz olarak ertelenmiştir.
İmparator V. Karl, farklılıkları gidermek amacıyla Regensburg Diyeti'nde Protestanlar ve Kardinal Gasparo Contarini ile bir araya gelirken, Papa III. Paulus da bazı kilise reformlarını başlattı. Belirli konularda arabuluculuk ve uzlaştırıcı formülasyonlar geliştirildi. Özellikle aklanma ile ilgili olarak, sonrasında Trento Konsili'nde reddedilecek iki bölümlü bir doktrin oluşturuldu.[14] Katolik ve Protestan temsilciler arasında birlik sağlama girişimi, "Kilise ve aklanma ile ilgili farklı kavramlar bulunduğu gerekçesiyle" başarısız oldu.[15]
Birinci kısım
[değiştir | kaynağı değiştir]Ancak konsil, 1545 yılına kadar ertelendi ve Luther'in ölümünden hemen önce toplandı. Papa, V. Karl'ın ısrarına dayanamayarak konsili, 13 Aralık 1545 tarihinde, o dönemde Kutsal Roma İmparatoru'na bağlı bir prens piskopos tarafından yönetilen[9] Trento'da gerçekleştirdi. Papa'nın, salgından uzak durmak amacıyla konsili Bologna'ya taşıma kararı uygulanamadı[16] ve konsil 17 Eylül 1549 tarihinde süresiz olarak ertelendi. Konsilin gerçekleştiği süreçte Papalık görevinde bulunan üç papa da konsile hiç katılmadı; bu, V. Karl'ın bir şartıydı. Papalık elçileri ise Papalık tarafından seçilerek konsile katılmaları ve Papalığı temsil etmeleri sağlandı.[17]
İkinci kısım
[değiştir | kaynağı değiştir]1 Mayıs 1551 tarihinde Trento'da, Papa III. Julius tarafından konsil yeniden açıldı; ancak 28 Nisan 1552 günü, Saksonya Elektörü Maurice'in İmparator V. Karl'a karşı kazandığı ani zafer ve Tirol eyaletine düzenlediği seferle konsil sona erdi.[18] Aşırı anti-Protestan tavırlarıyla bilinen Papa IV. Paulus döneminde, konsilin yeniden toplanması için hiçbir umut bulunmuyordu.[16]
İkinci dönemde orada bulunan Protestanlar, önceden belirlenmiş konular üzerinde yeniden tartışmak ve piskopoların Papa'ya bağlılık yemini etme zorunluluğunun kaldırılmasını talep ettiler.[16] Son dönem, özellikle Fransa'daki bazı grupların isteği doğrultusunda, Protestanları da kapsayan geniş bir konsilin oluşmasını önlemek amacıyla başlatıldı.
Üçüncü kısım
[değiştir | kaynağı değiştir]_-_National_Museum_of_Capodimonte.jpg)
Konsil, Papa IV. Pius tarafından son kez yeniden toplandı. 18 Ocak 1562 tarihinde Santa Maria Maggiore'de açılan konsil, 4 Aralık 1563 tarihindeki nihai ertelemeye kadar devam etti. Son oturumda, başta Papa olmak üzere konsili yöneten papalar, destekleyen imparatorlar ve krallar, papalık elçileri, kardinaler, orada bulunan elçiler ve piskoposlar onurlandırıldı; devamında konsilin iman ve kararlarının kabulü sağlandı ve tüm heretikler anathema ilan edildi.[19]
Fransa monarşisi, Lorraine Kardinali Charles de Guise liderliğindeki bir heyetin 1562 Kasım'ında son dakikada gelmelerine kadar konsili boykot etti. Fransız Din Savaşları, yılın başında başlamış olup, Fransız Kilisesi, Fransa'daki önemli ve güçlü Protestan azınlığa karşı bir ikonoklazm yaşamıştı. Bu tür sorunlar, İtalyan veya İspanyol kiliselerinde önemli ölçüde görülmüyordu.[20] Kutsal resimler üzerine son dakika kararnamesinin dahil edilmesi, bir Fransız girişimi olarak ortaya çıktı; konsilde hiç tartışılmamış ve konsil teologlarına havale edilmemiş olan bu taslak, bir Fransız taslağına dayanmaktaydı.[21]
Hedefler ve genel sonuçlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Konsil'in ana tartışma konuları ikiye ayrılıyordu:
- Protestanlığın ilkelerini ve doktrinlerini reddetmek ve Katolik Kilisesi'nin eleştirilmiş bulunduğu her konuda kendi öğretilerine açıklık getirmek amacıyla düzenlenmişti. Bu durum, 1530'daki Confutatio Augustana'dan bu yana resmî olarak gerçekleştirilmemişti. İmparatorun, Protestanların görüşlerini dile getirebileceği sıkı bir genel konsil ya da tam anlamıyla ekümenik bir toplantı istediği açıktı. Konsilin ikinci oturumunda, Protestanların katılımını sağlamak üzere 1551–1553 yıllarında iki kez davet gönderildi; onlara tartışma hakkı tanındı, ancak oy kullanma yetkisi verilmedi. Melanchthon ve Johannes Brenz, bazı Alman Lüteryenlerle birlikte 1552 yılında Trento'ya doğru yola çıktı. Brenz bir itiraf metni sunarken, Nüremberg'den ileri gidemeyen Melanchthon ise Confessio Saxonica’yı yanında taşıdı. Ancak Protestanlara oy hakkı verilmemesi ve Maurice’in V. Karl’a karşı düzenlediği saldırının başarılı olmasıyla doğan siyasi sarsıntı, taraflar arasında uzlaşmayı imkânsız hale getirdi.[9]
- Disiplin ve yönetim alanında Reformasyon’un etkilerini gidermek amacıyla düzenlenmişti. Bu hedef, reform konsillerinin toplanması için öne sürülen sebeplerden birini oluşturuyordu ve Papa II. Julius döneminde gerçekleştirilen Beşinci Lateran Konsili’nde yalnızca yüzeysel biçimde ele alınmıştı. Kilise yönetiminde açıkça gözlemlenen bozulma, Reformasyon’un ortaya çıkışındaki başlıca etkenlerden biri olarak görülmekteydi. Konsil süresince yirmi beş halka açık oturum düzenlendi, ancak bunların neredeyse yarısı yalnızca resmî formalitelere ayrıldı. Esas çalışmalar komiteler ve cemaatler aracılığıyla yürütüldü. Bütün idari yetki papalık elçilerinin elinde bulunuyordu. Liberal eğilimler ise tartışma ve oylamalar sırasında etkisiz hale geldi. Konsil, bazı kötü şöhretli uygulamalara son verdi; endüljans satışları, manastırların ahlaki durumu, ruhban sınıfının eğitimi, görev yeri bulunmayan piskoposlar ve aşırı denetimler gibi alanlarda disiplin reformlarını önerdi veya uygulamaya koydu. Ayrıca düello yasaklandı. Protestan kaynaklara göre, Kutsal Yazıların nihai otoritesi ile iman yoluyla kurtuluşa ilişkin evanjelik görüşler gündeme getirilmiş olsa da Protestanlığa hiçbir ayrıcalık tanınmadı.[9]
Tartışılan spesifik konular arasında şunlar vardı:
- Kilise, Kutsal Yazılar’ın nihai yorumlayıcısı olarak kabul edilmektedir.[22] Aynı zamanda Kutsal Kitap ile kilise geleneği, eşit derecede ve birbirinden bağımsız biçimde otorite taşımaktadır.
- Martin Luther’in tartışmalı “yalnızca imanla kurtuluş” doktrininin yol açtığı teolojik karmaşaya rağmen, kurtuluş sürecinde iman ile amellerin (iyi işler) ilişkisi açıklığa kavuşturulmuştur.
- Endüljanslar, hac ziyaretleri, azizlere ve kutsal emanetlere gösterilen saygı ile Meryem Ana’ya duyulan hürmet gibi Katolik uygulamalar, Kilise içinde reformcuların tepkisini artırmıştır. Her ne kadar bu uygulamalar güçlü biçimde onaylanmış olsa da, zamanla ortaya çıkan suistimaller açıkça kınanmıştır.
- Kutsal müzik ve dinî sanatla ilgili kararnameler, her ne kadar açıkça belirtilmemiş olsa da, daha sonraki dönemlerde teologlar ve yazarlar tarafından yorumlanarak birçok Rönesans ve Orta Çağ üslubu ile ikonografisini eleştirmek amacıyla genişletilmiştir. Bu yorumlar, söz konusu sanat formlarının gelişimini önemli ölçüde etkilemiştir.
Konseyin doktrinsel kararları, iki ana bölüme ayrılmıştır: İlki, konsey dogmalarının olumlu biçimde ifade edildiği bölümler (capita); ikincisi ise genellikle aşırı biçimde dile getirilen Protestan görüşlerine karşı yazılmış ve “anathema sit” (yani “lanetlensin”, inananlar topluluğundan dışlansın) ifadesiyle sonlanan kısa kanonlar (canones) içeren kararnamelerdir (decreta). Bu canones, yanlış görüşleri açıkça kınamak amacıyla düzenlenmiş ve Katolik öğretiyi koruma işlevi görmüştür.[9]
Konsilin sonuçları, Kilise'nin litürjisi ve uygulamaları açısından da büyük önem taşımıştır. Kararnamelerinde Konsil, Latince Vulgata'yı Roma Kilisesi için resmî İncil metni olarak ilan etmiştir. Bu karar, orijinal İbranice ve Antik Yunanca metinlere ya da Kilise'nin geleneksel çevirilerine karşı bir önyargı taşımamakla birlikte, Tyndale Kutsal Kitabı gibi tartışmalı yerel dil çevirilerine karşı Latin dilinin tercih edilmesini tavsiye etmek amacıyla alınmıştır.[23]
Her ne kadar bu kararın uygulanması 1590 yılına kadar mümkün olmasa da, Vulgata'nın eleştirel metinler ışığında revize edilmiş standart bir versiyonunun hazırlanmasına yönelik çalışmalar başlatılmıştır. Konsil ayrıca, 382 yılında Papa Damasus tarafından Roma Konsili'nde yayımlanan geleneksel Katolik İncil Kanonu'nu da resmen onaylamıştır.[24] Bu onay, Protestanların deuterokanonik kitapları reddetmesine karşı bir yanıt niteliği taşımaktadır.[16]
Kanonik Kitapları onaylayan önceki resmî dogmatik karar, 1441 yılında Floransa Konsili’nde yayımlanan papalık fermanı Cantate Domino idi. Konsil, çalışmalarını tamamlamadan bir yıl önce, 1565 yılında, Papa IV. Pius tarafından Tridentine İman İkrarı (Trento’nun Latince adı olan Tridentum’dan türetilmiştir) yayımlanmıştır. Ardından Papa V. Pius, Roma Kateşizmi ile Breviary ve Roma Missali’nin revize edilmiş versiyonlarını yayımlamıştır. Bu metinler, Kilise’nin önümüzdeki dört yüzyıl boyunca kullanacağı Tridentine ayininin temel yapı taşlarını oluşturmuştur.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]Özel
- ^ Wetterau, Bruce. World history. New York: Henry Holt and company. 1994.
- ^ Hubert Jedin, Konciliengeschichte, Herder Freiburg, 138
- ^ a b Jedin 1959, s. 80.
- ^ a b Jedin 1959, s. 81.
- ^ "Clemente VII". Treccani.it (İtalyanca). Erişim tarihi: 12 Temmuz 2021.
Ma l'ostilità del papa alla convocazione di un concilio era grandissima e già allora ben conosciuta, tanto che l'ambasciatore di Carlo V, il duca di Sessa, non ebbe il coraggio di affrontare direttamente l'argomento. Concorrevano ad alimentare tale ostilità da un lato le ombre ancora vicine del conciliarismo e l'esperienza del contrasto coi "gallicani", dall'altro il timore che il concilio potesse trovare nella sua nascita illegittima un buon pretesto per deporlo (ancora durante il conclave di Adriano VI, Soderini lo aveva trattato pubblicamente da bastardo).
- ^ Hans Kühner Papstgeschichte, Fischer, Frankfurt 1960, 118
- ^ "Clemente VII". Treccani.it (İtalyanca). 26 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2021.
Ma l'ostilità del papa alla convocazione di un concilio era grandissima e già allora ben conosciuta, tanto che l'ambasciatore di Carlo V, il duca di Sessa, non ebbe il coraggio di affrontare direttamente l'argomento. Concorrevano ad alimentare tale ostilità da un lato le ombre ancora vicine del conciliarismo e l'esperienza del contrasto coi "gallicani", dall'altro il timore che il concilio potesse trovare nella sua nascita illegittima un buon pretesto per deporlo (ancora durante il conclave di Adriano VI, Soderini lo aveva trattato pubblicamente da bastardo).
- ^ Jedin 1959, ss. 79–82.
- ^ a b c d e f g h
şu anda kamu malı 'nda bulunan bir yayından bir ya da daha fazla cümle içermektedir: Jackson, Samuel Macauley, (Ed.) (1914). "Trent, Council of". New Schaff–Herzog Encyclopedia of Religious Knowledge (third bas.). London and New York: Funk and Wagnalls.
- ^ Brookes, Andrew (15 Haziran 2013). "Councils of Faith: Constance (1414–18)". The Dominican Friars in Britain. 5 Eylül 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2025.
- ^ a b O'Malley, 29
- ^ Erwin L. Lueker, Luther Poellot, Paul Jackson eds. Trent, Council of 29 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Christian Cyclopedia, Concordia Publishing House: 2000
- ^ Joseph Francis Kelly, The Ecumenical Councils of the Catholic Church: A History, 133.
- ^ Catholic OR Protestant? The Story of Contarini and the Reformation 2 Eylül 2025 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., fn. 7.
- ^ Jedin 85
- ^ a b c d "Trent, Council of" in Cross, F. L. (ed.) The Oxford Dictionary of the Christian Church, Oxford University Press, 2005 (978-0-19-280290-3).
- ^ O'Malley, 29–30
- ^ Trenkle, Franz Sales (3 Mart 2003). "Council of Trent". 17 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2008.
- ^ "CT25". History Hanover. 29 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2025.
- ^ Lindberg, Carter. The European Reformations, 3rd Edition (İngilizce) (3rd bas.). Blackwell Publishing Ltd. s. 27. ISBN 9781119640745.
- ^ O'Malley, 32–36
- ^ Catechism of the Catholic Church Paragraph 85
- ^ Lindberg, Carter (March 15, 2021). The European Reformations. 3rd (İngilizce). Wiley-Blackwell. s. 305. ISBN 978-1119640813.
- ^ Cross, F. L.; Livingstone, E. A., (Ed.) (2005-01-01). "canon of Scripture". The Oxford Dictionary of the Christian Church. 3 (İngilizce). Oxford University Press. s. 282. doi:10.1093/acref/9780192802903.001.0001. ISBN 978-0-19-280290-3.
Genel
- Bühren, Ralf van: Kunst und Kirche im 20. Jahrhundert. Die Rezeption des Zweiten Vatikanischen Konzils (Konziliengeschichte, Reihe B: Untersuchungen), Paderborn 2008, 978-3-506-76388-4
- Jedin, Hubert (1959), Konziliengeschichte, Herder
- O'Malley, John W., in The Sensuous in the Counter-Reformation Church, Eds: Marcia B. Hall, Tracy E. Cooper, 2013, Cambridge University Press, 978-1-107-01323-0, google books
- James Waterworth (ed.), The Canons and Decrees of the Sacred and Oecumenical Council of Trent (1848)
Konuyla ilgili yayınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Dogmatic canons and decrees : authorized translations of the dogmatic decrees of the Council of Trent, the decree on the Immaculate Conception, the Syllabus of Pope Pius IX, and the decrees of the Vatican Council. New York: Devin-Adair Company. 1912. 6 October 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 October 2020. (with imprimatur of cardinal Farley)
- Paolo Sarpi, Historia del Concilio Tridentino, London: John Bill,1619 (History of the Council of Trent, English translation by Nathaniel Brent, London 1620, 1629 and 1676)
- Francesco Sforza Pallavicino, Istoria del concilio di Trento. In Roma, nella stamperia d'Angelo Bernabò dal Verme erede del Manelfi: per Giovanni Casoni libraro, 1656–57
- John W. O'Malley: Trent: What Happened at the Council, Cambridge (Massachusetts), The Belknap Press of Harvard University Press, 2013, 978-0-674-06697-7
- Hubert Jedin: Entstehung und Tragweite des Trienter Dekrets über die Bilderverehrung, in: Tübinger Theologische Quartalschrift 116, 1935, pp. 143–88, 404–429
- Hubert Jedin: Geschichte des Konzils von Trient, 4 vol., Freiburg im Breisgau 1949–1975 (A History of the Council of Trent, 2 vol., London 1957 and 1961)
- Hubert Jedin: Konziliengeschichte, Freiburg im Breisgau 1959
- Mullett, Michael A. "The Council of Trent and the Catholic Reformation", in his The Catholic Reformation (London: Routledge, 1999, 0-415-18915-2, pbk.), pp. 29–68. N.B.: The author also mentions the Council elsewhere in his book.
- Schroeder, H. J., ed. and trans. The Canons and Decrees of the Council of Trent: English Translation, trans. [and introduced] by H. J. Schroeder. Rockford, Ill.: TAN Books and Publishers, 1978. N.B.: "The original 1941 edition contained [both] the Latin text and the English translation. This edition contains only the English translation..."; comprises only the council's dogmatic decrees, excluding the purely disciplinary ones.
- Mathias Mütel: Mit den Kirchenvätern gegen Martin Luther? Die Debatten um Tradition und auctoritas patrum auf dem Konzil von Trient, Paderborn 2017 (= Konziliengeschichte. Reihe B., Untersuchungen)
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
Herbermann, Charles, (Ed.) (1913). "Council of Trent". Katolik Ansiklopedi (İngilizce). New York: Robert Appleton Company.- The text of the Council of Trent translated by J. Waterworth, 1848 (also on Intratext)
- Documents of the Council in Latin
- ZIP version of the documents of the Council of Trent (archived 9 October 2012)
