Zeki Faik İzer
| Zeki Faik İzer | |
|---|---|
 | |
| Genel bilgiler | |
| Doğum | 15 Nisan 1905 Sultan Ahmet, İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 12 Aralık 1988 (83 yaşında) İstanbul, Türkiye |
| Defin yeri | Aşiyan Mezarlığı |
| Alanı | Resim |
| Etkin yıllar | 1928-1970 |
| Sanat eğitimi | Sanâyi-i Nefîse Mektebi |
| Katıldığı akımlar | Soyut dışavurumculuk, taşizm |
| Etkilendikleri | Hikmet Onat, İbrahim Çallı |
| Etkiledikleri | Özdemir Altan |
Zeki Faik İzer (15 Nisan 1905 İstanbul - 12 Aralık 1988, İstanbul), Türk ressam, öğretmen ve yönetici.
İlk yılları ve eğitimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Zeki Faik İzer, 15 Nisan 1905'te İstanbul'un Fatih ilçesinin Sultan Ahmet semtinde doğdu.[1] İlköğretimini Beykoz Ahmet Mithat Efendi Mektebi'nde tamamladı. İlk resim eğitimini ilkokul sıralarında Agah Efendi'den aldı. 13 yaşında şiir yazmaya başladı. Şiirleri İnsan ve Akbaba dergilerinde yayımlandı. Ortaöğrenimini Vefa Sultanisi'nde tamamladıktan sonra 1923 yılında Sanayi-i Nefise Mektebine (bugünkü Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi) girdi.[2] Önce Hikmet Onat ve ardından İbrahim Çallı’nın öğrencisi oldu.[3] 1928 yılında okulu birincilikle bitirerek gittiği Paris'te Andre Lhote ve Othon Friesz’in atölyelerinde gördüğü eğitimin yanı sıra, genel sanat ortamı, müzeler, sergiler ve sanat içerikli yayınları takip ederek kendini geliştirdi.[4]
Kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Paris'te geçen üç yılın ardından 1932’de Türkiye'ye dönen sanatçı, Ankara Gazi Muallim Mektebi ve Terbiye Enstitüsü'ne resim öğretmeni olarak atandı.[4] Bu dönemde kendisi gibi yurt dışından eğitimlerini bitirip dönen genç sanatçı arkadaşlarıyla sanatlarını toplumla paylaşmak dürtüsüyle İstanbul Cihangir'deki o zaman adı Yavuz Apartmanı olan binanın beşinci katındaki evinde Nurullah Berk, Elif Naci, Cemal Tollu, Abidin Dino ve heykeltıraş Zühtü Müridoğlu ile D Grubu'nun temelini attı.[5][6]
Türk resim sanatı açısından hâlen tartışılmakta olan bu sanatçı birliği 8 Ekim 1933'te İstanbul Beyoğlu'nun Narmanlı Yurdu'ndaki boş bir mağazada "Resmin Alfabesi" olarak niteledikleri karakalem desenlerinden oluşan ilk sergisini açtı. Hem D Grubu'nun içinde çalışmalarını sürdürmekte hem de Cumhuriyet'in onuncu yılı olan 1933'e denk gelen İnkılâp Yolunda için Cumhuriyet İlke ve İnkılapları'nı ifade eden bir çalışmaya yoğunlaşan İzer,[7] 1934 yılında ikinci kez gittiği Paris'te Tiziano Vecellio, Paolo Veronese ve Pous-sin gibi önemli ressamlardan kopyalar yaparken bir taraftan da yeni sanat akımlarını inceleme olanağını buldu.[8][9]
Türkiye'ye döndükten sonra 1937'de İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisinde fotoğraf atölyesini kurdu.[3] Fotoğraf ve afiş hocalığı yaptı. D Grubu'nun 1939'da Akademi salonlarında açtığı sergiye katıldı. Halkevleri aracılığıyla düzenlenen yurt gezileri kapsamında Eskişehir'e gitti. II. Dünya Savaşı'nın başlamasıyla ikinci kez askere alındı.
1939'da ilki gerçekleşen Devlet Resim ve Heykel Sergileri'nin dördücüsünde birincilik ödülü aldı. Davetiye metnini Ahmet Hamdi Tanpınar'ın yazdığı ilk kişisel sergisini 1945'te açtı.[4] 1946 yılında Nurullah Berk ile birlikte UNESCO'nun Paris'te düzenlediği Uluslararası Modern Sanat Sergisi ile Cernuschi Müzesinde açılan Bugünün Türk Resmi, Dünün Türkiyesi adlı serginin düzenlenmesinde çalıştı.[3] İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi müdürlüğü görevini 1948 ile 1952 yılları arasında sürdürürken Fransa'nın İstanbul Başkonsolosluğunda ikinci kişisel sergisini açtı. Bu sergi aynı zamanda onun D Grubu'ndan da kopuşunun ifadesi oldu. 1951'de Türk Sanat Tarihi Enstitüsünün kuruluşunda yer aldı.[10]
Sanat akımlarını izleyerek değil, kendi yapısına uygun olanı yapmaya çalıştığı için soyut resme geç başladı. 1950'li yıllarda nonfigüratif eserler üretmeye başladı.[11] 1968 yılında emekli oldu.1951'de Türk Sanatı Tarihi Enstitüsü'nün kuruluşunda görev aldı. 1983 yılında Akademi'nin 100. kuruluş yılı nedeniyle Osman Hamdi Bey Onur Ödülüne layık görüldü. Ressam Özdemir Altan'ın hocalığını yaptı.[12]
Son yılları ve ölümü
[değiştir | kaynağı değiştir]Zeki Faik İzer, 1970'te emekli olduktan sonra Fransa'ya yerleşti ve 1984 yılına kadar burada yaşadı.[13] 12 Aralık 1988'de İstanbul'da 83 yaşında hayatını kaybetti.[14] Cenazesi Aşiyan Mezarlığına defnedildi.[3]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Gizem Çetimen (20 Nisan 2023). "'Beğenilmemekten korkmayan' ressam". Hürriyet. 27 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2024.
- ^ "Zeki Faik İzer". Sakıp Sabancı Müzesi. 27 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2024.
- ^ a b c d Kıymet Giray (12 Aralık 2020). Ankara Resim ve Heykel Müzesi Başyapıtlar (PDF). 2. Kültür ve Turizm Bakanlığı. s. 396. ISBN 978-975-17-4725-9. 27 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Aralık 2024.
- ^ a b c "Zeki Faik İzer'in Resim Serüveni Üzerine…". SANAT TASARIM GAZETESİ. 23 Ekim 2024. Erişim tarihi: 27 Aralık 2024.
- ^ Muteber Burunsuz (28 Mayıs 2021). Çizgi, Renk ve Leke Bağlamında Zeki Faik İzer Eserleri. DergiPark. ss. 129-147. ISSN 2149-6595. 6 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2024.
- ^ Esmergül, Özlem (14 Aralık 2020). Abidin Dino-Ezeli Sürgün (İngilizce). Destek Publishing and Media Group. ISBN 978-625-441-037-6.
- ^ Haddad, Yvonne Yazbeck; Findly, Ellison Banks (1 Ocak 1985). Women, Religion, and Social Change (İngilizce). SUNY Press. ISBN 978-0-88706-068-7.
- ^ Bozdoğan, Sibel (2001). Modernism and Nation Building: Turkish Architectural Culture in the Early Republic (İngilizce). University of Washington Press. ISBN 978-0-295-98152-9.
- ^ Somay, B. (11 Kasım 2014). The Psychopolitics of the Oriental Father: Between Omnipotence and Emasculation (İngilizce). Springer. ISBN 978-1-137-46266-4.
- ^ "Zeki Faik İzer". Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı. 23 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2024.
- ^ Çağlayan, Evrim (10 Mayıs 2024). Türk Plastik Sanatlarında Güncel Araştırmalar I. Eğitim Yayinevi. ISBN 978-625-6658-49-3.
- ^ Akbaş, Merve (10 Nisan 2022). "Kendimi bildim bileli resim yapıyorum | Yeni Şafak Pazar Eki Haberleri". Yeni Şafak. 9 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2024.
- ^ "İZER, Zeki Faik". Anadolu Üniversitesi Çağdaş Sanatlar Müzesi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2024.
- ^ "Zeki Faik İzer'in 'Paris, İstanbul, Nice' sergisi Ankara'da açıldı". Demirören Haber Ajansı. 12 Temmuz 2023. Erişim tarihi: 27 Aralık 2024.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Zeki Faik İzer hakkında20 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Zeki Faik İzer resimleri17 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
