Sadi Diren
| Sadi Diren | |
|---|---|
| Doğum adı | Sadi Rifat |
| Doğum | 20 Ağustos 1927 İstanbul, Türkiye |
| Ölüm | 2 Şubat 2018 (90 yaşında) İstanbul |
| Uyruk | Türk |
| Evlilik(ler)i | Belma Diren |
| Alanı | Seramik sanatçısı, sanat eğitimcisi |
| Sanat eğitimi | Devlet Güzel Sanatlar Akademisi |
| Ödüller | |
| 1986 Sedat Simavi Görsel Sanatlar Ödülü 1991: Devlet Sanatçısı | |
Sadi Rifat Diren (20 Ağustos 1927, İstanbul - 2 Şubat 2018, İstanbul), Türk Seramik sanatçısı, sanat eğitimcisi.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]1927de İstanbul'da doğan Sadi Diren, 1946 Saint-Michel Fransız Lisesi'nden mezun oldu. İlk yıl Ankara Hukuk, ikinci yıl İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde olmak üzere eğitimine 2 yıl hukuk alanında devam etti. Üniversiteyi yarıda bırakarak askerlik görevini yaptı. 1952 yılında Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Seramik Bölümünü bitirdi. İlk sergisini 1953 yılında İstanbul'da Maya Sanat galerisinde açtı. 1956 yılında yeni evlendiği eşi (Belma Diren) ile beraber davetli olarak Almanya'ya Offenbach Tatbiki Güzel Sanatlar Yüksek Okulu'na eğitim vermeye gitti. Ama göreve dair gerekli düzenleme yapılamayınca Höhr-Grenzhausen'da bir seramik fabrikasında çalışmaya başladı.[1] 1964 Türkiye'ye geri döndü, Eczacıbaşı Seramik Fabrikaları'nda süs ve mutfak eşyaları kısmına müdür ve sanatçı olarak çalışmaya başladı. İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi'ne aynı yıl öğretim üyesi olarak katıldı.[2] 1970 yılında profesör oldu. Bu okulda Gül Erali gibi isimlerin öğretmeniydi.[3] 1982 yılında ise Mimar Sinan Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi dekanı oldu, 1988 ve 1991 yıllarında tekrar dekan seçildi. 1994'te emekli oldu. 22 Ağustos 1991 Tarih ve 20968 Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan Yönetmelik Çerçevesinde Devlet Sanatçısı unvanı aldı.
Seramik hacim olarak heykel, yüzey olarak resim ve tekniği olan bir bilim. Sır tekniğinden tut, fırınlamasına kadar tekniği olan... Teknik olmadan seramik olmaz. Heykel ve resmin birleştiği, tekniğin çok kuvvetli olmasının gerektiği bir uğraş. Sanatla zanaatın birleştiği bir kol. Birçok seramik sanatçısıyım diye geçinen insanlar, “Renk tutmadı, bozuldu, ben bunu böyle hissettim” deyip yutturmaya çalışırlar. Öyle şey olmaz.
—Sadi Diren, [1]
Sanatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Sanatçı, sanat tarihçi Emre Zeytinoğlu Diren'in hayatını şöyle özetler:[4]
| “ | Onun yaşam öyküsüne göz attığımızda, sanatçılığın ve zanaatkârlığın, endüstrinin ve eğitimciliğin, yöneticiliğin ve sürekli öğrenciliğin, kariyerlerin ve kariyerleri hiçe sayışların, hedeflerin ve geri dönüşlerin, umutların ve umutsuzlukların, olanaksızlıkların ve mucizelerin vb. iç içe geçtiğine tanık oluruz. | ” |
1955'te Almanya'ya giden sanatçı, orada kaldığı dokuz yıl boyunca sadece sanat seramiğinin değil, endüstri seramiğini de sorgulama, çözme ve çeşitli şekillerde kullanma olanağı buldu. Yurt dışındaki süreçte, ‘biçimlerde sadelik, yüzeylerde süslemenin ön planda uygulandığı’ yapıtlarını, 1960-1963 arası ise seramikte ‘ilk duvar resimleri’ dönemi olarak adlandırılabilir. Özgün, çeşitli sır tekniklerine ait buluşları, onun bu dönemlerinin yapıtlarında görülür.[5] Sanatının temelinde eski ve köklü Anadolu kültürü bulunur. Sırlı, sırsız seramikte, figürde, bronz heykellerinde hep Anadolu'yu görmek mümkündür:
Geleneksel Türk seramiğine çok bağlıyım. Bütün Anadolu bu iş için baştan aşağı köprüdür. Çeşitli medeniyetlerin geçtiği bir köprü. O bakımdan zaten bir başlangıç noktası vardır. Herhangi bir şey, bir konu, orada konunun her türlüsü var. İdoller, mitler, semboller; her şey var. Bu, ben onları yaparaktan yol tuttum demek değil tabii. Onlardan esinlendim ve güncele taşıdım. Yaptığım seramiklerde politika çok önemli bir yol tutuyor. O motifleri, o idol ve mitleri seramiğimde kullandım. Taklit olarak değil, bir figür ve simge olarak kullandım. Yıllarca böyle devam etti. Bu bir yol oldu. Birçok insan benden esinlendi.[6]
Yarısı yurt dışında olmak üzere birçok sergi düzenleyen Sadi Diren'in kimi yapıtları, Düsseldorf Hetjent Museum, Avrupa Parlamento Binası ve Türkiye'de de Devlet Resim ve Heykel Müzesi'ne, İstanbul Cumhurbaşkanlığı Köşkü'ne alındı. Sanatçı İş Sanat Kibele Galerisi'ndeki toplu sergisi ile 2009 Sedat Simavi Görsel Sanatlar Ödülü'nü aldı.
2 Şubat 2018'de İstanbul'da 90 yaşında hayatını kaybetti.[7]
Kişisel sergiler
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1953 İstanbul, Maya Galerisi
- 1954 İstanbul, Moderno
- 1954 Ankara, Helikon Derneği
- 1954 Kayseri Ortaokulu
- 1956 Frankfurt, Kunstkabinett
- 1957 Bad - Godesburg, Türk Basın Ateşeliği
- 1958 Frankfurt - Stuttgartner Hausbücherel
- 1959 İstanbul, Olgunlaşma Enstitüsü
- 1960 Milano, Adriano Totti Sanat Galerisi
- 1960 Frankfurt, Kunstkabinett
- 1960 Düsseldorf, Hetjens Müzesi
- 1961 Münih, Stensel Galerisi
- 1962 Bielefeld, Die Brücke Sanat Galerisi
- 1963 Münih, Stenzel Galerisi
- 1964 İstanbul, Türk Alman Kültür Merkezi
- 1965 İstanbul, Beyoğlu Şehir Galerisi
- 1966 Ankara, Fransız Kültür Merkezi
- 1967 İstanbul, Türk Alman Kültür Merkezi
- 1968 İstanbul, Taksim Sanat Galerisi
- 1970 Ankara OR-An Yapı Endüstri Merkezi
- 1972 İstanbul, Taksim Sanat Galerisi
- 1973 Ankara, Türk Alman Kültür Merkezi
- 1973 Adana, Sute Yapı Dekorasyon Merkezi
- 1974 İzmir Yapı Endüstri Merkezi
- 1976 Ankara, Türk Alman Kültür Merkezi
- 1984 İstanbul, Garanti Bankası Sanat Galerisi
- 1989 İstanbul, Galeri MD
- 1989 İstanbul, Şekerbank Sanat Galerisi
- 1995 İstanbul, Aksanat Galerisi
- 1996 Ankara, Vakko Sanat Galerisi
- 1999 Antalya, Orkun Ozan Sanat Galerisi
- 2003 İstanbul, Lütfi Kırdar Uluslararası Kongre ve Sergi Sarayı
- 2004 İstanbul, Art Home Sanat Galerisi
- 2009 İstanbul, İş Sanat Kibele Sanat Galerisi
- 2010 İstanbul, Galeri Işık
- 2013 İstanbul, Mira Sanat Galerisi
- 2015 İstanbul, D'Art Galeri[8]
Seramiklerinin bulunduğu müze ve koleksiyonlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Düsseldorf Hetjens Müzesi
- İstanbul Resim ve Heykel Müzesi
- Milano Dr. Adriano Totti
- Düsseldorf Peter Florack
- Köln Dr. Funke Kaiser
- Köln Keramik Weber[8]
Seramik kaplama ve panoları
[değiştir | kaynağı değiştir]- Hörn - Grenzhousen - Dümler - Breiden Fabrika Villası
- Biefeld - Nord - West Firması
- İstanbul - Tarabya Oteli
- İstanbul - Fruko Fabrikası
- İstanbul - Atatürk Kültür Merkezi
- İstanbul - Manifaturacılar Çarşısı
- İstanbul - Pe-Re-Ja Fabrikası
- İstanbul - Koç Holding
- Ankara - Marmara Oteli
- Ankara - Coca Cola Fabrikası
- İstanbul - Fitaş Sineması
- Ankara - Cep Sineması
- Ankara - Şekerbank
- İstanbul - Karaköy Eczanesi
- İstanbul - The Marmara Oteli
- Strasbourg - Avrupa Konseyi Binası (Türkiye'nin armağanı)
- İznik - Darka Yüzme Havuzu
- Ankara Sermaye Piyasası
- Ankara Cumhurbaşkanlığı Köşkü[8]
Ödüller
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Dastarlı, Elif (23 Mayıs 2009). "Seramiğin Gönüllü Mahkumu Sadi Diren". İstanbul. Taraf Gazetesi. 21 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından (röportaj) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2015.
- ^ "Tarihçe". Mimar Sinan Güzel Sanatlar Akademisi. 25 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2015.
- ^ "Gül Erali". sanatgezgini. 4 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2017.
- ^ "Dünyaca Ünlü Seramik Sanatçısı Sadi Diren Galeri Işık Teşvikiye'ye Konuk Oluyor". Işık okulları sitesi. Aralık 2010. 22 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından (Tanıtım) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2015.
- ^ Esin, Ufuk (Ocak 1984). "Sadi Diren ve Seramik". Sanat Çevresi, 63. İstanbul. s. 6.
- ^ "Prof. Dr. Sadi Diren: "Tesadüf eseri seramikçi oldum"" (PDF). Seramik Türkiye, 35. Ocak-Mart 2010. ss. 106-112. ISSN 1304-6578. 21 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi18 Temmuz 2015.
- ^ "Sadi Diren'in ardından…". kronos. 7 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2018.
- ^ a b c D'art Galeri 2015 Sergi Kataloğu
- 1927 doğumlular
- İstanbul ili doğumlu sanatçılar
- Devlet sanatçıları
- Sedat Simavi Ödülü sahipleri
- Türk seramik sanatçıları
- Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi öğretim üyeleri
- İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisinde öğrenim görenler
- İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinde öğrenim görenler
- Mimar Sinan Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi dekanları
- 2018'de ölenler
- Feriköy Mezarlığı'na defnedilenler