1600'ler
| Binyıllar: | 2. binyıl |
|---|---|
| Yüzyıllar: | |
| Onyıllar: | |
| Yıllar: |
1600'ler, 1 Ocak 1600 günü başlayıp 31 Aralık 1609 günü sona eren onyıldır.
Olaylar
1600
- 24 Ocak – Sebald de Weert, Falkland Adaları'nı ilk kez gördü ve kaydetti.
- 17 Şubat - Giordano Bruno, Roma'da Campo de' Fiori meydanında diri diri yakılarak idam edildi.
- 19 Şubat - Peru'daki Huaynaputina yanardağı lav püsküretmeye başladı. Bu Güney Amerika'da kaydedilen en büyük felaketlerden biri olacaktır.
- 19 Nisan - Japonya'ya ulaşan ilk Hollanda gemisi olan Liefde ("Aşk"), Bungo eyaletindeki (günümüzde Ōita Eyaletindeki Usuki) Sashifu'da demir attı.
- 24 Eylül – Hollanda Krallığı'na ait Hoop gemisinin 130 kişilik mürettebatının tamamı, Hawaii Adaları ile Japonya arasında Pasifik Okyanusu'nda yolculuk ederken bir fırtınada batarak öldü. Hoop'a eşlik eden Liefde adlı gemi ciddi şekilde hasar gördü ancak kurtuldu. 100'den fazla kişiden oluşan mürettebatının 24'ü hariç hepsi, 19 Nisan 1601'de Japonya'ya varmadan önce altı aydan fazla sürüklendikten sonra açlık ve susuzluktan öldü.
- 6 Ekim – Modern operanın bilinen en eski ve tam olarak günümüze ulaşan eseri olan Jacopo Peri'nin Euridice'inin galası, Fransa Kralı IV. Henry ile Marie de' Medici'nin düğününde Floransa'da sahnelendi.
- 20 Ekim – Hüseyin Ali Bey ve İngiliz Anthony Shirley (tercüman) önderliğindeki Safevi elçileri, Kutsal Roma İmparatoru II. Rudolf ile görüşmek üzere Prag'a geldiler.
- 15 Kasım – Teselya isyanı: Teselya'daki Yunan çiftçiler, Piskopos Dionysios Skylosophos'un kışkırtmasıyla, Trikala ve Karditsa ile çevredeki dağlarla sınırlanan bir bölgede Osmanlı İmparatorluğu'na karşı bir ayaklanma başlattılar, ancak isyan birkaç gün içinde Osmanlılar tarafından bastırıldı.
1601
- William Shakespeare'in tragedyası Hamlet'in muhtemelen ilk kez bu yılda sahnelendi.
- Cizvit misyoneri Matteo Ricci, Ming Hanedanı imparatorunun izniyle Çin'in Pekin kentindeki Yasak Şehir'e giren ilk Avrupalı oldu.
- Rusya Çarlığı'nda 1601-1603 yılları arasında yaklaşık iki milyon insanın ölümüne sebep olan Rus kıtlığı yaz hasadının kötü geçmesiyle başladı.
1602
- 20 Mart - Baharat ticaretini Portekizliler'in elinden almak için Hollanda Doğu Hindistan Şirketi Amsterdam'da kuruldu.
- 8 Kasım - İngiltere'deki Oxford Üniversitesi'ndeki Bodleian Kütüphanesi açıldı.
- Celâlî isyanları Anadolu'ya yayılmaya başladı.
- William Shakespeare'in komedyası Windsor'un Şen Kadınları yayınlandı.
- İtalyan Cizvit misyoneri Matteo Ricci tarafından Doğu Asya'nın coğrafi haritası yayınlandı.
Devam eden olaylar
[değiştir | kaynağı değiştir]1603
- Mart - Fransız kaşif Samuel de Champlain, Kanada seferine başladı.
- 24 Mart - İngiltere Kraliçesi I. Elizabeth'in ölümü ve kuzeni İskoçya Kralı VI. James'in İngiltere ve İskoçya'yı tek bir taç altında birleştirmesi.
- 25 Temmuz - İskoçya Kralı VI. James'in İngiltere Kralı I. James olarak taç giymesi. Büyük Britanya'nın kuruluşu.
- 17 Ağustos - Dünyanın en eski bilim akademisi olan Accademia dei Lincei, Federico Cesi tarafından Roma'da kuruldu .
- 20 Aralık - Osmanlı İmparatoru III. Mehmet'in ölümü ve I. Ahmet'in tahta çıkması.
- İngiltere'de veba salgını.
- Transilvanya'da ayaklanma çıktı.
- Johann Bayer, tüm göksel küreyi kaplayan ilk yıldız atlası Uranometria'yı yayınladı.
1604
14 Ocak - Kral I. James'in başkanlık ettiği ve Anglikan piskoposlar ile Püriten liderlerin katıldığı Hampton Sarayı Konferansı toplandı. Kral James Onaylı Kitab-ı Mukaddes ve Ortak Dua Kitabı üzerinde değişiklikler yapılması kararı verilir.
- Haziran - 1603-1618 Osmanlı-Safevî Savaşı : I. Abbas komutasındaki Safevi ordusu kuşatma sonrasında Erivan'ı Osmanlı İmparatorluğu'ndan aldı.
- 28 Ağustos - İngiliz-İspanyol Savaşı'nı bitiren Londra Anlaşması imzalandı.
- 9 Ekim - Kepler Süpernovası (SN 1604) olarak bilinen bir süpernova, ilk olarak İtalya'nın kuzey kesimlerinde gözlendi. 17 Ekim'den itibaren de Johannes Kepler Prag'da bir yıl sürecek gözlemine başladı. 1987'ye kadar başka bir "çıplak gözle" süpernova görülmeyecek. 2022 itibarıyla bu Samanyolu'nda gözlemlenen son süpernovadır.
- 1 Kasım - William Shakespeare'in Othello tragedyası Londra'daki Whitehall Sarayı'nda ilk kez sahnelendi.
- 29 Aralık - Tayvan Boğazı'nda meydana gelen 8.1 büyüklüğündeki bir deprem birkaç kişinin ölümüne neden oldu.
- Fransa, Kuzey Amerika'daki ilk kolonisi olan Akadya'ya yerleşimlere başladı.
1605
- 16 Ocak - Miguel de Cervantes'in Don Kişot romanının ilk bölümü Madrid'de yayınlandı. Batı edebiyat geleneğindeki ilk önemli roman olan bu eser dünya çapında en çok satanlar listesine girmiştir.
- 13 Nisan - Çar Boris Godunov öldü. Yerine geçen II. Fyodor Rus çarı oldu.
- 13 Temmuz - Çin'in Hainan eyaletininde 7.5 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Büyük hasara ve binlerce ölüme neden oldu.
- 21 Temmuz - Korkunç İvan'ın oğlu olduğunu söyleyen Düzmece Dimitri, Rusya Çarlığı tahtına oturdu.
- 3 Ekim - Estergon yeniden Osmanlılar'ın eline geçti.
- 27 Ekim - 3. Babür hükümdarı Ekber Şah, Hindistan'daki Fetihpûr Sikri'de dizanteriden öldü.
- 3 Kasım - 4. Babür hükümdarı Cihangir, Babür İmparatorluğu tahtındaki 22 yıllık saltanatına başladı.
- 5 Kasım - Barut komplosu İngiltere'de başarısızlığa uğradı.
- Aralık - İlk gazetenin çıkışı (Johann Carolus Relation aller Fürnemmen und gedenckwürdigen Historien, Strazburg, bugün Fransa'da).
1606
- 24 Ocak - Barut Komplosu: Guy Fawkes ve diğer komplocuların Parlamento ve İngiltere Kralı I. James'e karşı komplo kurma suçlamasıyla yargılanmalarına başlandı.
- 11 Kasım - Zitvatorok Antlaşması imzalandı.
1607
- Ocak - Bakü ve Derbent'teki Osmanlı kaleleri, Safevî şahı I. Abbas'ın desteklediği yerel halk tarafından başlatılan isyanlar sonucu düştü.
- 9 Ocak - Şah I. Abbas komutasındaki Safevi ordusu Osmanlı'nın elinde bulunan Şamahı'yı kuşattı.
- 26 Nisan - İngiliz sömürgeciler günümüz ABD'sinde Virginia Cape Henry'de karaya çıktılar ve daha sonra James Nehri boyunca ilerlediler.
- 14 Mayıs - Jamestown, Virginia, Kuzey Amerika'da ilk kalıcı İngiliz koloni yerleşim yeri olarak kuruldu.
- 26 Mayıs - 200 silahlı Kızılderili, Jamestown yerleşimine saldırarak İngiliz sömürgecilerine ilk saldırıyı başlattı.
- Halley kuyruklu yıldızı, Dünya'nın yakınından geçti. (önceki: 1531 ; sonraki : 1682)
1608
- Osmanlı Padişahı I. Ahmed, Ramazanoğulları Beyliği'ne son verdi.
- İlk çekler Hollanda'da kullanılmaya başlandı.
1609
- 15 Ocak - Dünyanın ilk gazetelerinden biri olan Avisa Relation oder Zeitung, Wolfenbüttel'de (Kutsal Roma İmparatorluğu) yayın hayatına başladı.
- 31 Ocak - Amsterdam Bankası kuruldu.
- 25 Ağustos - 1609 - teleskopun icadı (Galileo Galilei, Venedik)(ilk icat 1608 Hollanda'da)
- Kuzey Hollanda ve Güney Hollanda (İspanyol Hollandası, bugün Belçika) ayrıldı.
Doğumlar
1600
- 17 Ocak - Pedro Calderón de la Barca, İspanyol şair, oyun yazarı, asker, din adamı (ö. 1681).
- 28 Ocak - Papa IX. Clemens, 20 Haziran 1667 - 1669 arasinda papalık yapmış Hristiyan din adamı (ö. 1669).
- 19 Kasım - I. Charles, İngiltere, İrlanda ve İskoçya kralı (ö. 1649).
- ? - Hans Gillisz. Bollongier - Hollandalı natürmort resimleriyle tanınan ressam (ö. 1645).
- ? - Claude Lorrain, Barok dönemi Fransız ressam (ö. 1682).
1601
- ? - Pierre de Fermat, Bask kökenli Fransız hukukçu ve matematikçi (ö. 1665).
1602
- 20 Kasım - Otto von Guericke, Alman bilim insanı, bulucu ve politikacı (ö. 1686)
1603
- 18 Mart - IV. John, Portekiz Kralı
- 19 Nisan - Michel le Tellier, Fransız devlet adamı
- aşağı-yukarı 16 Ağustos - Adam Olearius (d. Adam Ölschläger veya Oehlschlaeger), Alman matematikçi, coğrafyacı ve diplomat (ö. 1671).
- Doğum tarihi bilinmeyenler
- Denis Gaultier, Fransız lutanist ve besteci (ö. 1672)
- Adam Adami, Alman başpiskopos ve diplomat
- Abel Tasman, Hollandalı denizci (ö. 1659)
- Abdurrahman Hibri Efendi : Osmanlı İmparatorluğu şair, tarihçi ilim adamı (ö. 1676)
1604
- 12 Ağustos - Tokugawa Iemitsu, Tokugawa Hanedanlığı'nın 3. şogunu (ö. 8 Haziran 1651)
- 3 Kasım - II. Osman, Osmanlı padişahı (ö. 1622)
1605
- 18 Nisan – Giacomo Carissimi, İtalyan besteci (ö. 1674)
- 23 Aralık – Tianqi, Çin İmparatorluğu'nun Ming Hanedanı'ndan 15. imparatoru (ö. 1627)
- Jean-Baptiste Tavernier, Fransız gezgin ve Hindistan ticaretinin öncülerinden (ö. 1689)
1606
1608
- Türk gezgin Katip Çelebi
- Nakae Tōju (Japonca: 中江藤樹), Neokonfüçyüsçü filozof (ö. 1648)
1609
- 21 Şubat – Raimondo Montecuccoli, İtalyan general (ö. 1680)
- 22 Mart - Polonya Kralı II. Jan Kazimierz Waza (ö. 1672)
Ölümler
1600
- 17 Şubat - İtalyan filozof Giardano Bruno kazığa bağlanıp yakılarak idam edildi (d. 1548).
- 7 Kasım - Bâki - Divan Şairi (d. 1526).
- ? - Esperanza Malchi - Osmanlı Devleti'nin Valide Sultan'ı Safiye Sultan'ın kirası olan Yahudi bir kadındı (d. ?).
- ? - Gelibolulu Mustafa Âlî - Türk şair, yazar ve tarihçi (d. 1541).
1601
- 9 Ağustos - Mihai Viteazul, Eflak voyvadası (d. 1558)
- 24 Ekim - Tycho Brahe, Danimarkalı astronom (d. 1546)
1602
1603
- 23 Şubat - Andrea Cesalpino, İtalyan doktor
- 24 Mart - I. Elizabeth, İngiltere Kraliçesi (d. 1533).
- 25 Mart - Ikoma Chikamasa, Japon feodal beyi
- 10 Aralık - William Gilbert, İngiliz doktor ve bilim insanı
- 20 Aralık - III. Mehmet, Osmanlı Padişahı
1605
- Bağdatlı Ruhi, Türk Divan şairi.
- Cığalazade Yusuf Sinan Paşa, Osmanlı sadrazamı
1606
- 31 Ocak - Guy Fawkes veya diğer bilinen adıyla Guido Fawkes, Katolik bir İngiliz askeriydi. Barut komplosu nedeniyle idam edildi (d. 1570)
1607
- 30 Haziran - Caesar Baronius, kilise tarihçisi ve Katolik mezhep savunucusu (d. 1538)
1608
1609
- 21 Ocak - Josef Jüst Skaliger, İtalyan asıllı Fransız tarihçi (d. 1540)
