Hava trafik hizmeti

Hava trafik hizmeti^[1] (ATS), uçuş ve yer emniyetini artırmak ve uçuşların akıcı gerçekleşmesine yardımcı olmak için çeşitli havacılık birimleri tarafından, gerçek zamanlı olarak, havacılara sağlanan hizmet. ATS kısaltması İngilizce Air Traffic Service kavramının akronimidir. Benzer şekilde hava trafik hizmeti üniteleri için -özellikle farklı alt birimler bir arada kastediliyorsa^[2] (örneğin ATC ve AFIS)- ATSU (Air Traffic Service Unit) kısaltması kullanılır.

Amaçları

Hava trafik hizmetlerinin amaçları şu şekilde özetlenebilir:

Havadaki ve yerdeki hava taşıtlarının birbirleri ile çarpışmasını önlemek^[3]
Yerde meydan manevra sahasında hareket eden hava araçları ve diğer nesnelerin çarpışmasını önlemek^[3]
Düzenli ve hızlı bir trafik akışı sağlamak^[3]
Uçuşların güvenli ve verimli gerçekleşmesi için tavsiye ve bilgi sağlamak^[3]
Arama-kurtarma hizmetine ihtiyaç duyan hava araçlarını ilgili birimlere bildirmek ve kurumlar arası koordinasyonu sağlamak^[3]

Bu görevlerin bir kısmı farklı alt birimler arasında paylaştırılır.

Türleri

ICAO'ya göre ATS hizmetleri şu ana başlıklar altında toplanır:

Hava trafik kontrol hizmeti^[2] (ATC)
- Saha kontrol
- Yaklaşma kontrol
- Meydan kontrol
Hava trafik tavsiye hizmeti^[2] (ATAS)
Uçuş bilgi hizmeti^[2] (FIS)
İkaz hizmeti^[2] (ALRS)

Bazı ülkelerde kontrolsüz hava sahalarında verilen hizmetler için ATSOCAS sayfasına bakınız.

Tahsisi

Bir bölge veya meydandaki hava trafik hizmetleri şu faktörlere bakılarak tahsis edilir.

Trafiğin türü (hava aracı tipi)^[3]
Trafiğin yoğunluğu^[3]
Meteorolojik şartlar^[3]

Kaynakça

^ Havacılık Terimleri Sözlüğü 11 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. DHMİ. Seyrüsefer Dairesi Başkanlığı.
^ ^a ^b ^c ^d ^e CAP 493. section 1, chapter 1, sf 2
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ICAO Annex 11

[1] Havacılık Terimleri Sözlüğü 11 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. DHMİ. Seyrüsefer Dairesi Başkanlığı.

[CAP493-2] CAP 493. section 1, chapter 1, sf 2

[Annex_11-3] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ICAO Annex 11

[1]

[2]

[3]

g t d Havacılık
Hava araçları	Askerî uçak • Balon • Cayrokopter • Hafif hava aracı • Helikopter • Paraşüt • Paramotor • Planör • Uçak • Yamaç paraşütü • Yelken kanat • Yolcu uçağı • Zeplin
Uçuş türleri ve safhaları	Alet uçuşu • Aerobasi • Bekleme • Gece uçuşu • Görerek uçuş • İniş • Kalkış • Kol uçuşu • Meydan turu • Rule • SFVR • Yaklaşma
Kurum ve kuruluşlar	IATA • ICAO • EASA • EUROCONTROL • JAA
Mürettebat	Hostes • Kaptan pilot • Kontrol pilotu • Loadmaster • Pilot • Seyrüseferci • Silah sistem subayı • Sorumlu pilot • Uçak komutanı • Uçuş öğretmeni • Uçuş teknisyeni
Lisans ve derecelendirmeler	ATPL • JAR-FCL • NR • Pilot lisansı • CPL • PPL
Havacılık tıbbı	Barotravma • Dekompresyon hastalığı • g kuvveti • Hipoksi/Anoksi • İrtifâ rahatsızlığı • Jet lag • Kinetozis • Uçuş muayenesi
Hava sahaları	Kontrollü • Kontrolsüz • ATZ • CTA • CTR • Uçuşa yasak bölge • FIR • Havayolu • MATZ • Sınıflar • TMA/TCA
Hizmetler ve birimler	ACC • AFIS • A/G radio • ALRS • AMS • ATAS • ATC • ATIS • ATS • ATSOCAS • FIS • LARS
Belge ve yayınlar	AIP • NOTAM • Uçuş planı • Uçuşa Elverişlilik Yönergesi
Sürat	CAS • EAS • IAS • Mach sayısı • RAS • TAS • V süratleri • GS
Yükseklik	AAL • AGL • AMSL • DA • Geçiş irtifası • Geçiş katmanı • Geçiş seviyesi • İrtifâ • Maximum elevation figure • Minimum Safe Altitude • Minimum Sector Altitude • Rakım • Uçuş seviyesi (FL)
Atmosfer	DA • ISA • PA • QFE • QNE • QNH
Seyrüsefer yardımcıları	ACAS/TCAS • ADF • DF • DME • EGPWS • GPS • IFF • ILS • NDB • Nirengi • Radar • RNAV • TACAN • Transponder • VDF • VOR
Hava tahmin ve raporları	Meteoroloji kodları • AIRMET • ATIS • METAR • SIGMET • SPECI • TAF • TREND • VOLMET
Acil durum ve kazalar	CFIT • Ditching • Mayday • Pan-pan • SOS • Tehlike sinyali • Zorunlu iniş
Kategori • Commons • Vikiproje