Afganistan'daki siyasi partiler listesi
 |
|---|
Bu makale Afganistan'daki siyasi partileri listeler.
Afganistan İslam Cumhuriyeti, çok sayıda siyasi partinin bulunduğu, tek bir partinin genellikle tek başına iktidarı kazanma şansının olmadığı ve partilerin koalisyon hükümetleri oluşturmak için birbirleriyle birlikte çalışması gereken çok partili bir sisteme sahipti. İslam ahlakına aykırı olduğu düşünülen bir şeyi savunan hiçbir siyasi partinin var olmasına izin verilmezdi.
Siyasi partilerin oluşumunu düzenleyen mevcut kanun 2009 yılında yürürlüğe girdi ve partilerin en az 10.000 üyeye sahip olmasını gerektirmekteydi (önceden sadece 700 üyeye ihtiyaç duyulurdu).[1] Afganistan Adalet Bakanlığı, yeni yasanın yürürlüğe girmesinden bu yana 84 parti kaydetti.[2]
15 Ağustos 2021'de Kabil'in Düşüşü'nden sonra, Taliban Afganistan'ı de facto kontrol ediyor. Afganistan İslam Emirliği yeniden kuruldu ve siyasi partilerin çoğu yasaklandı veya sürgüne gönderildi.
Başlıca partiler
[değiştir | kaynağı değiştir]Aşağıdaki partilerin Afganistan İslam Cumhuriyeti'nde önde gelen partiler olduğu ve şimdi Afganistan İslam Emirliği yeniden kurulduğu için bu partilerin yasaklandığını veya sürgüne gönderildiği unutulmamalıdır.
Küçük partiler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Afganistan Refah Partisi (Hizb-e-Refah e Afganistan)
- Besic-i Milli (Basej-e Milli)
- Afganistan Demokratik Partisi
- Afganistan Uyum ve Mutasyon Partisi (Majma e Haqiqat e Afghan)
- Afganistan Ulusal Kongresi Partisi (Hezb-e-Congra-e-Mili Afganistan)
- Ulusal İslami Cephe (Hezb-e-Mahaz-e-Mili Islami)
- Afganistan Ulusal Hareketi (Hezb-e-Nuhzhat-e-Mili Afganistan)
- Ulusal Dayanışma Hareketi (Hezb-e-Nahzat-e-Hambastagee Mili)
- Ulusal Egemenlik Partisi (Hezb-e-Eqtedar-e-Mili)
- Afganistan Ulusal İslami Birlik Partisi (Hezb-e-Wahdat-e-Mili Islami)
- Ulusal Dayanışma Partisi (Hezb-e-Paiwand Mili)
- Yeni Afganistan Partisi (Hezb-e Afganistan Naween)
- Peştunların Sosyal Demokrat Partisi (De Pashtano Tolaneez Wolaswaleez Gwand)
- Halkın İslamcı Hareketi (Harakat-e Islami-yi)
- Afganistan Halk Partisi (Hizb-e Mardum-e Afganistan)
- Afganistan İlerici Demokratik Partisi
- Hakikat ve Adalet Partisi (Hezb-e-Haq-wa-Edalat)
- Birim Partisi
- Doktor Fahim Tokhi liderliğindeki Afganistan Gençlik Dayanışma Partisi (Hezb-e-Hambastagee Mili Jawanan)
- Afgan Liberal Partisi (Hizbe Azadikhwai Afganistan)
- Afganistan Vatan Partisi
Eski, yasaklı ve tanınmayan partiler
[değiştir | kaynağı değiştir]1973'teki darbeden bu yana Afganistan'da birçok farklı siyasi parti var oldu. Bunlar arasında Muhammed Davud Han'ın Afganistan Ulusal Devrim Partisi, Komünist dönemden Demokratik Halk Partisi, Afganistan Demokratik Vatan Partisi ve Nisan 1992'de Kabil'in Düşüşü'nden sonra iktidarı ele geçiren ve Taliban'ın 1996'daki darbesine kadar ülkeyi yöneten Kuzey İttifakı yer alıyor.
| İsmi | İdeoloji | Notlar |
|---|---|---|
| Afganistan Ulusal Devrimci Partisi | Cumhuriyetçilik Laiklik |
İlk cumhurbaşkanı Muhammed Davud Han tarafından kurulan parti. Onun yönetimindeki tek yasal partiydi. 1978'de komünistlerin kanlı bir askeri darbesinden sonra varlığı sona erdi. |
| Afganistan Demokratik Halk Partisi | Komünizm Marksist-Leninizm Laiklik Sol milliyetçilik Devrimci sosyalizm Sol popülizm İlerlemecilik |
Komünist parti 1965'te kuruldu. 1978 darbesiyle iktidara geldi ve 1978'den 1990'a kadar Afganistan Demokratik Cumhuriyeti'nin baskın partisi oldu. 1990'da Demokratik Vatan Partisi ile değiştirildi. |
| Afganistan Halk Dayanışma Hareketi (Feda'yan) | ||
| Shalleh-ye Javiyd | Maoizm | Şah rejimine karşı çıktığı için 1969'da yasaklandı. |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ ""Political Parties in Afghanistan," British Embassy in Kabul website (accessed 14 December 2012)". 3 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2021.
- ^ ""Afghanistan sees new political parties form: Activism indicates defeat of militancy, politicians say," by Zia Ur Rehman, Central Asia Online, 11 September 2012 (accessed 14 December 2012)". 7 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2021.
- ^ Refugees, United Nations High Commissioner for. "Refworld | A House Divided? Analysing the 2005 Afghan Elections". Refworld (İngilizce). 19 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2021.
- ^ "Afghanistan: Political party leaders protest cabinet choices made by Taliban". ANI News (İngilizce). 30 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2021.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- د افغانستان متحد ملت ګوند Afganistan Birleşmiş Millet Partisi Web Sitesi
- Lisanslı siyasi partiler (Afganistan Adalet Bakanlığı'ndan)
- Afganistan'ın solcu partileri
- Kriz Grubu Asya Brifingi N ° 39, Afganistan'daki Siyasi Partiler, 5 Haziran 2005
- Afganistan Analistleri Ağı Afgan siyasi partileriyle ilgili serisi (2012'de başladı) 7 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Afganistan'daki Siyasi Partiler Birleşik Devletler Barış Enstitüsü
