Ahmed-i Dâî
Ahmed-i Dâ'i (Osmanlıca: احمد داعی), 14. yüzyılın ikinci yarısıyla 15. yüzyılın başında yaşamış olan, çok eser vermiş alim bir şairdir.[1]
Babasının adı İbrahim, dedesinin adı Muhammed'dir.[2]
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Germiyanlı'dır. Eserlerinden çıkan sonuç, onun Germiyan Beyi II. Yakub Bey, Osmanlı sultanlarından Emir Süleyman (1402-1410), Mehmet Çelebi (1413-1421) devirlerinde yaşadığıdır.[3][4] O da Şeyhî gibi Germiyanoğulları hükümdarlarının himayesinde yetişmiş ve şehzadeler kavgasında I. Bayezid'in oğlu Emir Süleyman'ın tarafını tutmuştur. Çeng-name ve Ferahnâme eserlerini onunu nâmına yazmıştır. Ahmed-i Dâ'i'nin bunlardan başka Ukûdü'lcevahir isminde bir lügati olup Demirtaşpaşazâde Umur Bey'in emriyle de Hafız Isfahanî'nin El-Tıb el- Nebevî' eserine dair Kitâbüşşifâ Ehadisü'l Mustafa isminde bir tercümesi vardır. Ebülleysi Semerkandî'nin tefsirini de Türkçeye çevirmiştir. Bunların hiçbiri basılmamıştır.
Ahmed-i Dâ'i'nin kendi el yazısıyla olan dîvanı da basılı olmayıp Bursa'da Orhan Gazî Kütüphanesindedir. Ahmed-i Dâ'i bu divanı Hacı Halil Hayreddin Paşa namına ithaf etmiştir.[5] Mehmet Çelebi döneminde sultan adına Tezkiretü'l-evliya adlı eserini kaleme almıştır. Tasavvuf tarzına girmeyerek şiirlerinde bir incelikle beraber kendisine mahsus bir tarz takip etmiştir. Şairin bu tarihten sonra fazla yaşamadığı sanılmaktadır. Ahmed-i Da'i'nin hayatında Mehmet Çelebi, Musa Çelebi ve Emir Süleyman'ın etkisi çoktur ve hayatı boyunca onlara bağlı kalmıştır. II. Murad'ı hükümdar olarak öven şiirleri Ahmed-i Dâ'î'nin 1421'den sonra öldüğünü ortaya koymaktadır. Keşfü'z-Zunûn, Dâ'î'nin ölüm yılını 1421 civarı olarak gösterilmektedir.[6]
Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Manzum eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Çeng-nâme
- Câmasb-nâme
- Ukudü'l-cevâhir
- Vasiyyet-i Nuşirevân
- Mutâyebât
- Farsça Divan
- Türkçe Divan
- Ferahnâme
Mensur eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Teressül
- Sirâcü'l-kulüb
- Kitâbüşşifâ Ehadisü'l Mustafa (Tercüme-i Tıbb-ı Nebevî)
- Miftahü'l-cenne
- Tercüme-i Tâbir-nâme
- Tercüme-i Tezkiretü'l-evliya
- Tercüme-i Eşkal-i Nasır-ı Tusi
Hayatını saraylarda geçiren Dâ'i'nin Yıldırım Bayezid'in oğlu Emir Süleyman Çelebi hakkında meşhur bir şiiri:
|
Eyâ hurşidi mehpeyker |
Süleyman sîreti sende |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "TEİS - Ahmed-i Dâî". 3 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2023.
- ^ Güler, K.-Türkmen, U. Kütahya Sanatçıları, KUTSO Kültür, Kütahya, 2013, s. 26
- ^ İsmail Hikmet Ertaylan, Ahmed-i Dâ'i'nin Hayatı ve Eserleri, İstanbul, 1952
- ^ Ahmed-i Dâ'i ile İlgili Yeni Bilgiler, TD. C VII, Ankara, 1977
- ^ İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Kütahya Şehri, İstanbul Devlet Matbaası, 1932, s, 213, 214
- ^ Güler, K.-Türkmen, U. a.g.e., KUTSO Kültür, Kütahya, 2013, s. 26
