Artemis 1
_(cropped).jpg) | |
| İsimler |
|
|---|---|
| Görev türü | Mürettebatsız ay yörüngesi test uçuşu |
| Uygulayıcı | NASA |
| COSPAR kimliği | 2022-156A  |
| SATCAT no. | 54257 |
| Web sitesi | nasa.gov/artemis-i |
| Görev süresi | 25 gün, 10 saat, 52 dakika, 46 saniye |
| Katedilen mesafe | 2,1 milyon kilometre (1,3 milyon mil) |
| Uzay aracı özellikleri | |
| Uzay aracı | Orion CM-002 |
| Uzay aracı tipi | Orion |
| Üretici | |
| Görev başlangıcı | |
| Fırlatma tarihi | 16 Kasım 2022, 06:47:44 UTC[1] |
| Roket | Space Launch System, Blok 1 |
| Fırlatma yeri | Kennedy Space Center, LC-39B |
| Görev sonu | |
| Kurtaran | USS Portland[4] |
| İniş tarihi | 11 Aralık 2022, 17:40:30 UTC (20:40:30 TSİ)[2] |
| İniş yeri | Büyük Okyanus, Baja California açıkları[3] |
| Yörünge parametreleri | |
| Referans sistemi | Ay merkezli |
| Rejim | Uzak ters yön yörünge |
| Süre | 14 gün |
| Ay uçuşu | |
| En yakın yaklaşım | 21 Kasım 2022, 12:57 UTC[5] |
| Mesafe | 130 km (81 mi) |
| Ay yörünge aracı | |
| Yörüngeye yerleşme | 25 Kasım 2022, 21:52 UTC[6] |
| Yörüngeden ayrılma | 1 Aralık 2022, 21:53 UTC[7] |
| Ay uçuşu | |
| Uzay aracı bileşeni | Orion |
| En yakın yaklaşım | 5 Aralık 2022, 16:43 UTC |
| Mesafe | 128 km (80 mi) |
 Artemis 1 görev peçi | |
Artemis I (eski adıyla Exploration Mission-1, EM-1),[8] Kasım 2022'de gerçekleştirilen fırlatmayla başlamış mürettebatsız bir Ay yörüngesi göreviydi. NASA'nın Artemis programının ilk büyük uzay uçuşu olan Artemis I, ajansın elli yıl önce sona eren Apollo programından sonra Ay'a dönüşünü simgeliyordu. Orion uzay aracı ve Space Launch System (SLS) roketinin ilk entegre uçuş testiydi ve ana amacı, sonraki Artemis görevlerine hazırlık olarak Orion uzay aracını ve özellikle de ısı kalkanını test etmekti.[9] Bu görevler, Ay'da yeniden insan varlığı oluşturmayı ve Mars'ın araştırılması da dahil olmak üzere gelecekteki bilimsel çalışmalar için gereken teknolojileri ve ticari yaklaşımları göstermeyi amaçlamaktadır.[10][11]
Artemis I görevinde kullanılacak olan Orion uzay aracı 20 Ekim 2021'de monte edildi.[12] Uçuş öncesi testlerdeki bir dizi sorun nedeniyle yaşanan gecikmelerin ardından, fırlatma aracının tamamı 17 Ağustos 2022'de fırlatma rampasına taşındı. İlk iki fırlatma denemesi, 29 Ağustos 2022'de hatalı bir motor sıcaklığı okuması ve 3 Eylül 2022'de yakıt ikmali sırasında meydana gelen bir hidrojen sızıntısı nedeniyle iptal edildi.[13]
Artemis I, 16 Kasım 2022 saat 06:47:44 UTC'de (01:47:44 EST) Kennedy Uzay Merkezi'ndeki Fırlatma Kompleksi 39B'den fırlatıldı.[14][15] Dünya yörüngesine ulaştıktan sonra, Orion uzay aracını taşıyan üst kademe ayrıldı ve Orion'u serbest bırakıp on CubeSat uydusunu konuşlandırmadan önce Ay transfer yörüngesine girmek için gerekli manevrayı gerçekleştirdi. Orion, 21 Kasım'da Ay'ın yakınından bir geçiş gerçekleştirdi, altı gün boyunca uzak bir ters yön yörüngede kaldı ve 5 Aralık'ta Ay'ın yakınından ikinci bir geçiş gerçekleştirdi.[16]
Orion uzay aracı daha sonra geri döndü ve ısı kalkanının korumasıyla Dünya atmosferine girerek 11 Aralık'ta Büyük Okyanus'a indi.[17] Görev, en erken Eylül 2025'te mürettebatlı bir Ay uçuşu gerçekleştirmesi planlanan Artemis II ile başlayarak[18] Orion ve Space Launch System'in mürettebatlı uçuşlar için uygunluğunun onaylanmasını amaçlıyor.[19] Artemis II'den sonraki görev olan Artemis III, Apollo 17'den bu yana elli yıl sonra ilk kez mürettebatlı bir Ay inişini gerçekleştirecek.
Görev profili
[değiştir | kaynağı değiştir]Artemis I, Space Launch System'in Blok 1 varyantı ile fırlatıldı.[20] Blok 1 aracı bir ana kademe, iki beş segmentli katı yakıtlı roket güçlendiricisi (SRB'ler) ve bir üst kademeden oluşuyordu. Ana kademe, daha önce Space Shuttle görevlerinde uçmuş dört RS-25D motoru kullanıyordu.[21] Ana kademe ve güçlendiriciler kalkış anında 39.000 kN (8.800.000 lbf) veya yaklaşık 4.000 metrik ton itme kuvveti üretti. Geçici Kriyojenik İtme Kademesi (ICPS) olarak bilinen üst kademe, Delta Kriyojenik İkinci Kademesini temel alıyordu ve Artemis I görevinde tek bir RL10B-2 motoru tarafından destekleniyordu.[22]
Yörüngeye girdikten sonra ICPS motorunu ateşleyerek Ay doğrultusuna giriş (TLI) manevrası gerçekleştirdi ve böylece Orion uzay aracı ve 10 CubeSat uydusu Ay'a doğru bir yörüngeye yerleştirildi. Orion, ICPS'ten ayrıldıktan sonra Ay'a doğru yolculuğuna devam etti. Orion'un ayrılmasının ardından ICPS Kademe Adaptörü, bilimsel araştırma yapmak ve teknoloji gösterileri gerçekleştirmek için on CubeSat uydusunu konuşlandırdı.[23]
Orion uzay aracı, Ay'ın etrafında uzak bir ters yön yörüngede (DRO) geçirdiği altı gün de dahil olmak üzere uzayda yaklaşık üç hafta geçirdi.[24] Ay yüzeyine yaklaşık 130 km (80 mi) yaklaştı (en yakın yaklaşım)[5] ve Dünya'dan maksimum 432.210 km (268.563 mi) mesafeye ulaştı.[25][26]
| Tarih | Zaman (UTC) | Olay |
|---|---|---|
Fırlatma | ||
| 16 Kasım | 06:47:44 | Ateşleme |
| 06:49:56 | Katı roket hız kazandırıcı ayrıldı | |
| 06:50:55 | Hizmet modülü kaportası atıldı | |
| 06:51:00 | Fırlatma iptal sistemi atıldı | |
| 06:55:47 | Çekirdek kademesi ana motor kapatıldı | |
| 06:55:59 | Çekirdek kademesi ve ICPS ayrıldı | |
| 07:05:53 – 07:17:53 | Orion güneş panelinin açılması | |
| 07:40:40 – 07:41:02 | Yerberi yükselme manevrası | |
| 08:17:11 – 08:35:11 | Ay doğrultusuna giriş (TLI) ateşlemesi | |
| 08:45:20 | Orion/ICPS ayrıldı | |
| 08:46:42 | Üst kademe ayrılma ateşlemesi | |
| 10:09:20 | ICPS yerleştirme ateşlemesi | |
 | ||
| Ay'a varış noktası | ||
| 16 Kasım | 14:35:15 | İlk yörünge düzeltme ateşlemesi |
| 17–20 Kasım | Varış seyrüsefer aşaması | |
| 21 Kasım | 12:44 | Motor tahrikli uçuş ateşlemesi[5] |
| Ay yörüngesi | ||
| 21–24 Kasım | Uzak ters yön yörüngeye geçiş (DRO) | |
| 25-30 Kasım | Uzak ters yön yörüngede (DRO) | |
| 1 Aralık | 21:53 | Ters yön yörünge ayrılma ateşlemesi[7] |
| 1–4 Aralık | Ters yön yörüngeden çıkış | |
| Dünya'ya dönüş | ||
| 5 Aralık | 16:43 | Geri dönüş için motor tahrikli uçuş |
| 5–11 Aralık | Geri dönüş | |
| 11 Aralık | 17:40:30 | Denize iniş |
Görev profili animasyonu
[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Roulette, Joey; Gorman, Steve (16 Kasım 2022). "NASA's next-generation Artemis mission heads to moon on debut test flight". Reuters. 16 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2022.
- ^ "NASA Prepares Rocket, Spacecraft Ahead of Tropical Storm Nicole, Re-targets Launch". NASA. 8 Kasım 2022. 8 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2022.
- ^ Davis, Jason. "Artemis I launch guide: What to expect". The Planetary Society. 15 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022.
- ^ "Artemis 1 flight to moon depends on precision rocket firings to pull off a complex trajectory". www.cbsnews.com (İngilizce). 29 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2022.
- ^ a b c "Artemis I – Flight Day Five: Orion Enters Lunar Sphere of Influence Ahead of Lunar Flyby". NASA. 20 Kasım 2022. 5 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2022.
The outbound powered flyby will begin at 7:44 am, with Orion's closest approach to the Moon targeted for 7:57 am,...
- ^ "Artemis I – Flight Day 11: Orion Surpasses Apollo 13 Record Distance from Earth – Artemis". blogs.nasa.gov (İngilizce). 27 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2022.
- ^ a b "Artemis I Flight Day 16 – Orion Successfully Completes Distant Retrograde Departure Burn". NASA. 1 Aralık 2022. 6 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2022.
- ^ Hambleton, Kathryn (20 Şubat 2018). "Artemis I Overview". NASA. 17 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022.
- ^ "NASA: Artemis I". NASA. 15 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2022.
- ^ Dunbar, Brian (23 Temmuz 2019). "What is Artemis?". NASA. 7 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2022.
- ^ "Stowaways on NASA's massive Moon rocket promise big science in small packages". Science.org. 15 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "NASA Fully Stacked for Moon Mission, Readies for Artemis I". NASA. 23 Ekim 2021. 17 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2022.
Bu madde, bu kaynaktan alınan kamu malı olan bir metni içermektedir.
- ^ Foust, Jeff (3 Eylül 2022). "Second Artemis I launch attempt scrubbed". SpaceNews. 17 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022.
- ^ "Artemis 1". NASA. 19 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2022.
- ^ "Artemis 1 Presskit" (PDF). 15 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 31 Ağustos 2022.
- ^ Sloss, Philip (1 Kasım 2021). "Inside Artemis 1's complex launch windows and constraints". NASASpaceflight.com. 25 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2022.
- ^ "NASA's Artemis I moon mission ends as Orion capsule splashes down in Pacific Ocean". Boston 25 News (İngilizce). 11 Aralık 2022. 11 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2022.
- ^ Foust, Jeff (9 Ocak 2024). "NASA delays Artemis 2 and 3 missions". SpaceNews. Erişim tarihi: 10 Ocak 2024.
- ^ Clark, Stephen (18 Mayıs 2020). "NASA will likely add a rendezvous test to the first piloted Orion space mission". Spaceflight Now. 8 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2020.
- ^ "NASA to Study Adding Crew to First Flight of SLS and Orion". NASA. 15 Şubat 2017. 22 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2017. Bu madde, bu kaynaktan alınan kamu malı olan bir metni içermektedir.
- ^ Units E2045, E2056, E2058, and E2060. Dvorsky, George (2 Eylül 2022). "Artemis 1's RS-25 Engines Have Gone to Space Many Times Before". Gizmodo. 15 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2023.
- ^ Harbaugh, Jennifer (13 Aralık 2021). "Space Launch System". NASA. 8 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022.
- ^ Harbaugh, Jennifer (4 Ekim 2021). "All Artemis I Secondary Payloads Installed in Rocket's Orion Stage Adapter". NASA. 15 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2021. Bu madde, bu kaynaktan alınan kamu malı olan bir metni içermektedir.
- ^ "The Ins and Outs of NASA's First Launch of SLS and Orion". NASA. 27 Kasım 2015. 22 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2016. Bu madde, bu kaynaktan alınan kamu malı olan bir metni içermektedir.
- ^ a b "Artemis 1 Press Kit" (PDF). 15 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Kasım 2022.
- ^ Cheshier, Leah (28 Kasım 2022). "Artemis I — Flight Day 13: Orion Goes the (Max) Distance". blogs.nasa.gov. 16 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2022.
| Görevler |
| .svg) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Ajanslar | ||||||
| Tesisler | ||||||
| Roketler | ||||||
| Mürettebatlı uzay aracı | ||||||
| Robotik uzay aracı | ||||||
| Bileşenler |  | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Programlar | |||||||
| Fırlatma araçları | |||||||
| Öncüller veya İptal Edilenler | |||||||
| Görevler |
| ||||||
| |||||||