Boeing 787
| Boeing 787 Dreamliner | |
|---|---|
 | |
| Türü | Yolcu uçağı |
| Ulusal köken |  ABD |
| Üretici | Boeing |
| İlk uçuş | 15 Aralık 2009 |
| Hizmete giriş | 26 Ekim 2011 |
| Durumu | Etkin hizmette |
| Ana kullanıcı | All Nippon Airways |
| Diğer kullanıcılar | KLM Japan Airlines United Airlines Air India Azerbaijan Airlines Türk Hava Yolları LOT Polish Airlines |
| Üretim aralığı | 2007- günümüz |
| Üretim sayısı | 1.198 (Temmuz 2025)[1] |
| Birim maliyeti | 787-8: US$224.6 milyon (2015)[2] 787-9: US$264.6 milyon (2015)[2] 787-10: US$306.1 milyon (2015)[2] |
Boeing 787 Dreamliner ya da kısaca Boeing 787, Boeing Commercial Airplanes tarafından geliştirilen ve üretilen Amerikan geniş gövdeli bir yolcu uçağıdır. Sonic Cruiser projesini iptal eden Boeing, 29 Ocak 2003'te verimliliğe odaklanan geleneksel 7E7 modelini tanıttı. Program, 26 Nisan 2004'te All Nippon Airways'in (ANA) 50 uçaklık siparişiyle başlatıldı ve 2008'de hizmete girmesi planlandı. 8 Temmuz 2007'de, önemli işletim sistemlerinden yoksun bir 787 prototipi tanıtıldı; ancak uçak, 15 Aralık 2009'daki ilk uçuşuna kadar birçok gecikme yaşadı. Tip sertifikası, Ağustos 2011'de alındı ve ilk 787-8, Eylül 2011'de ANA'ya teslim edilerek 26 Ekim 2011'de ticari hizmete girdi.
Boeing, 787 modelini tanıtırken uçağın Boeing 767 gibi önceki modellere kıyasla %20 daha az yakıt tüketmesini hedefledi. 200 ila 300 yolcu kapasiteli olan uçak, 8.500 deniz mili [nmi] (15.700 km; 9.800 mi) menzile sahip olup noktadan noktaya uçuşlar için tasarlanarak hub-and-spoke seyahat modelinden bir dönüşüm sağladı. İkiz motorlu yapı, General Electric GEnx veya Rolls-Royce Trent 1000 yüksek baypaslı turbofan motorlarla desteklenmektedir. Gövdesi ağırlıklı olarak kompozit malzemelerden üretilen 787, elektrik sistemlerini daha yoğun kullanan ilk yolcu uçağıdır. Dış görünüşte dört pencereli kokpiti, eğimli kanat uçları ve motor kaplamalarındaki gürültü azaltıcı şevronları ile ayırt edilir. Geliştirme ve üretim süreci, önceki Boeing uçaklarına kıyasla daha fazla küresel alt yükleniciye dayandırıldı. Mart 2021'den bu yana son montaj, Boeing'in Güney Karolina fabrikasında yapılmaktadır; daha önce Washington eyaletindeki Boeing Everett Fabrikasında yapılmaktaydı.
İlk model 186-fit (57 m) uzunluğundaki 787-8, tipik olarak 248 yolcu taşıyabilir ve 7.305 nmi (13.529 km; 8.406 mi) menzile sahiptir; maksimum kalkış ağırlığı (MTOW) 502.500 lb (227,9 t) iken, sonraki modellerde bu değer 560.000 lb (250 t) olarak artırıldı. Boeing, bu programına 32 milyar dolar yatırım yaptı; maliyetleri karşılamak için gerekli uçak satış tahminleri 1.300 ile 2.000 arasında değişmekteydi. Ağustos 2025 itibarıyla program, 2.206 sipariş aldı ve 1.215 teslimat gerçekleştirdi.
Çeşitli modelleri
[değiştir | kaynağı değiştir]787-8, 787-9 ve 787-10 olmak üzere, 3 çeşit Boeing 787 modeli bulunmaktadır.[3]
787-8
[değiştir | kaynağı değiştir]Boeing 787 ailesinin en küçük üyesi olan 787-8, yaklaşık 56 metre uzunluğa sahiptir.[4] 7.305 deniz mili (13.530 km) menzile sahiptir.[5] Hizmete giren ilk 787 modeli olan 787-8, 2011 yılında lansman müşterisi olan All Nippon Airways tarafından hizmete alınmış ve ilk yolcularını taşımıştır.
Daha çok Boeing 767'ye göre alternatif olarak düşünülmüş olan 787-8, 787-9'un ardından ailenin en çok rağbet gören varyantı olmuştur. Temmuz 2025 itibarıyla 400'e yakını teslim edilmiştir ve toplam 675 sipariş almıştır.[6]
787-9
[değiştir | kaynağı değiştir]
Ailenin en popüler üyesi olan ve 1.500'den fazla sipariş alan 787-9, 7.565 deniz mili (14.010 km) menzile sahip olup ailenin en geniş menzilli üyesidir.[5][6] Tipik bir iki sınıf konfigürasyonunda 296 yolcuyu taşıyabilen 787-9,[5] günümüzde Türkiye'nin bayrak taşıyıcı havayolu Türk Hava Yolları tarafından da kullanılmaktadır.
İlk uçuşu normalde 2010 yılına planlanan 787-9, teknik aksaklıklar nedeniyle ilk teslimat tarihi 2014'e kadar ertelendi.[7] 2013 yılında ilk uçuşunu gerçekleştirdi.[8] 2014 yılında ise All Nippon Airways ile ilk kez hizmete girdi.[9] 2019 yılında ise Türk Hava Yolları ilk B787-9'unu teslim aldı.[10]
787-10
[değiştir | kaynağı değiştir]787 ailesinin en uzun versiyonu olan 787-10, kapasite olarak Boeing 777'ye en yakın olan model olsa da menzil açısında geri kalmaktadır.[5][11] Bu sebeple ailenin en az tercih edilen modeli olarak sadece (Temmuz 2025 itibarıyla) 433 sipariş almıştır.[6] Lansman müşterisi Singapore Airlines olmuştur. 17 Şubat 2017'de ilk 787-10 fabrikadan çıkarılmış, 31 Mart 2017'de de ilk uçuşunu yapmıştır.[12][13]
Model, 3 Nisan 2018'de Singapore Airlines ile hizmete girmiştir.[14]
Gelişme
[değiştir | kaynağı değiştir]
Teslimat sonrası uçuşunun ilk 1-2 haftasında iki ciddi kaza atlatmıştır. Federal Havacılık Kurulu tarafından uçuşları yasaklanmıştır.[15]
İlk teslimat da ilk siparişi veren Japon ANA firmasına 2011 son çeyreğinde yapmıştır.
Kompozit malzemeden imal edilen ilk uçak olma özelliğine de sahip 787, işletme maliyetinde yüzde 10, yakıt maliyetinde ise yüzde 20 tasarruf sağlayacak. Karbon monoksit emisyonunu da yüzde 20 azaltacak yeni uçakta gürültü alanı yüzde 60 daralacak.
Kompozit malzeme nedeniyle 787'nin dış yüzeyinin de daha sağlam olduğu belirtilirken, firma yetkilileri, kompozit gövde ve bakım masraflarından dolayı 787'nin dünyanın en iyi uçağı olacağı öngörüsünde bulunuyor.
Bu arada günümüzdeki satış fiyatı 150 ile 205,5 milyon dolar arasında değişen Boeing 787 tipi uçak, daha test uçuşu dahi yapılmadan satış rekoru kırdı.
787'de uçağın iç yapısı tamamen değiştirilirken, yolculara daha geniş oturma alanları sağlandı, bagaj kabinleri büyütüldü, pilot ve hosteslerin dinlenmeleri için de bagaj bölümünün üzerinde yerler oluşturuldu. Pilot kabini de oldukça genişletildi. Perdelerin olmadığı yeni uçağa düğmeye basarak karartılacak camlar konuldu. İç aydınlatmada da renk değişimi sağlayacak bir sistem kuruldu.
Diğer uçaklardan farklı olarak kurulan Dream Lıner'de müşterilere uçak koltuklarından, mutfak malzemesine, yer ve koltuk döşemelerinden diğer araç gereçlere kadar uçak malzemelerini alternatifler arasından seçme imkânı da tanındı.
10 günde bir 737 tipi uçak üreten Boeing firması, 787 üretimini ise 17 günde bir gerçekleştirecek.
Bu arada yapılan tespitler sonrasında Boeing 767'ler 6, 777'ler 8, 787'ler ise 12 yılda bir ağır bakıma girecek. 787'nin diğer bakımları da emsal uçaklardan daha uzun aralıklarla gerçekleştirilecek.
787' nin geliştirilmesi için toplam 32 milyar dolar harcanmıştır.[16]
Sipariş ve teslimatlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Boeing 787 ilk teslimatını, Eylül 2011 tarihinde All Nippon Airways yapmıştır.[17] Temmuz 2025 itibarıyla Boeing 787 siparişleri ve kümülatif sipariş tablosu şöyledir:
| Model | 787-8 | 787-9 | 787-10 | Toplam siparişler |
| Teslim Edilmeyen: | 33 | 696 | 272 | 1.001 |
| Teslim Edilen: | 398 | 676 | 124 | 1.198 |
| Toplam: | 431 | 1.372 | 396 | 2.199 |
(Temmuz 2025)
| 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | |
| Net siparişler | 56 | 235 | 157 | 369 | 93 | −59 | −4 | 13 | -12 | 182 | 41 | 71 | 58 | 94 | 109 | 82 | 20 |
| Teslimatlar | – | – | – | – | – | – | – | 3 | 46 | 65 | 114 | 135 | 137 | 136 | 145 | 158 | 53 |
| 2021 | 2022 | 2023 | 2024 | 2025 | Toplam | |
| Net siparişler | -11 | 114 | 301 | 48 | 242 | 2.199 |
| Teslimatlar | 14 | 31 | 73 | 51 | 37 | 1.199 |
- Data: Temmuz 2025[6]
Boeing 787 sipariş ve teslimatları (kümülatif)
- Siparişler Teslimatlar — (Haziran 2025 itibarıyla).[18]
Özellikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]
| Model | 787-8 | 787-9 | 787-10 |
|---|---|---|---|
| Kokpit Mürettebatı | İki | ||
| Maksimum Yolcu | 359 | 406 | 440 |
| Uzunluk | 186 ft 1 in (56.72 m) | 206 ft 1 in (62.81 m) | 224 ft (68.28 m |
| Kanat Açıklığı | 197 ft 3 in (60.12 m) | ||
| Kanat Eğimi | 32.2° | ||
| Yükseklik | 55 ft 6 in (16.92 m) | 55 ft 10 in (17.02 m) | |
| Kabin Genişliği | 18 ft 0 in (5.49 m) | ||
| Kargo Kapasitesi | 4,826 cu ft / 136.7 m3
28 LD3 |
6,090 cu ft / 172 m3
36 LD3 |
6,722 cu ft / 190.3 m3
40 LD3 |
| Boş Ağılığı | 264,500 lb / 120,000 kg | 284,000 lb / 129,000 kg | 298,700 lb / 135,500 kg |
| Max. Kalkış Ağırlığı | 502,500 lb / 227,900 kg | 561,500 lb / 254,700 kg | 560,000 lb / 254,000 kg |
| Sefer Hızı | Max: Mach 0.90 | Tipik: Mach 0.85 [19][20][21] | ||
| Menzili | 7,305 nm (13,530 km) | 7,565 nm (14,010 km) | 6,330 nm (11,720 km) |
| Max. Yakıt | 126,206 L / 101,343 kg | 126,429 L / 101,522 kg | |
| Uçuş Yüksekliği | 43.100 ft (13.100 m) | 41.100 ft (12.500 m) | |
| Motorlar (2×) | General Electric GEnx or Rolls-Royce Trent 1000 | ||
| Max. İtiş (2x) | 64,000 lbf (280 kN) | 71,000 lbf (320 kN) | 76,000 lbf (340 kN) |
| ICAO kodlaması | B788 | B789 | B78X |
Kıyaslanabilir uçaklar
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Boeing orders/deliveries". 13 Haziran 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2025.
- ^ a b c "Boeing Commercial Airplanes prices". Boeing. 28 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2013.
- ^ "787 Airplane Characteristics for Airport Planning Brochure" (PDF). 20 Haziran 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Temmuz 2025.
- ^ a b c d "787 Dreamliner". www.boeing.com (İngilizce). 14 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2025.
- ^ a b c d e "Boeing Aircraft Orders/Deliveries Chart". www.boeing.com (İngilizce). 27 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2025.
- ^ Waldron2011-10-27T08:24:00+01:00, Greg. "Boeing delays first 747-8I and 787-9 deliveries". Flight Global (İngilizce). 14 Temmuz 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2025.
- ^ Russell2013-09-17T19:06:00+01:00, Edward. "Boeing 787-9 takes off for maiden flight". Flight Global (İngilizce). 14 Temmuz 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2025.
- ^ "ANA Press Release". 14 Temmuz 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2025.
- ^ "THY'nin 'rüya uçağı' İstanbul'da". www.aa.com.tr. 27 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2025.
- ^ "777". www.boeing.com (İngilizce). 14 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2025.
- ^ "Boeing Debuts 787-10 Dreamliner". MediaRoom (İngilizce). 17 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2025.
- ^ Trimble2017-03-31T14:27:43+01:00, Stephen. "VIDEO: Boeing achieves first flight of Charleston-built 787-10". Flight Global (İngilizce). 14 Temmuz 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2025.
- ^ "Singapore Airlines takes its first Boeing 787-10". Australian Aviation (İngilizce). 3 Haziran 2018. 12 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2025.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2014.
- ^ Bilim ve Teknik Dergisi - 567. Sayısı (Şubat 2015)
- ^ Michael (26 Ağustos 2011). "Boeing 787 Dreamliner – Date for First Delivery". Flight Story. 9 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2011.
- ^ "Orders & Deliveries". The Boeing Company. 30 Haziran 2025. 4 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2025.
- ^ "Boeing 787-3 Dreamliner Fact Sheet". 19 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2007.
- ^ "Boeing 787-8 Dreamliner Fact Sheet". 2 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2007.
- ^ "Boeing 787-9 Dreamliner Fact Sheet". 26 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2007.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Boeing.com23 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
