Cüneyt Türel
Cüneyt Türel | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 26 Ekim 1942 İstanbul, Türkiye |
| Ölüm | 1 Mayıs 2012 (69 yaşında) İstanbul, Türkiye |
| Ölüm sebebi | Kanser |
| Defin yeri | Zincirlikuyu Mezarlığı, İstanbul |
| Meslek | Oyuncu, seslendirme sanatçısı |
Cüneyt Türel (26 Ekim 1942, İstanbul - 1 Mayıs 2012, İstanbul), Türk oyuncu ve seslendirme sanatçısı.
1965-1995 arasında İstanbul Şehir Tiyatroları'nda oyuncu ve yönetmen olarak görev yaptı. 1995 yılında Aksanat Prodüksiyon Tiyatrosu'nun kurucuları arasında yer aldı; 2007 yılında kapanana kadar bu tiyatronun her oyununda oynadı. Oyuncu ve yönetmen olarak çeşitli tiyatro ödüllerine değer görüldü. Sinema filmi ve belgesellerdeki seslendirmeleri ile tanınır.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]26 Ekim 1942 tarihinde Mehmetali-Sıdıka Türel çiftinin çocukları olarak İstanbul'da doğdu. 1959'da İstanbul Erkek Lisesi'nden mezun oldu.[1] Tiyatroya lise öğrencisi iken 1958 yılında Yeşilay'ın "Yeşil Sahne" denilen kültür kolunda amatör olarak başladı.[2] İlk defa Moliere’in "Zor Nikah" adlı oyununda İstanbul Erkek Lisesi Sahnesi'nde sahneye çıktı.[3] 1959'da lise son sınıf öğrencisi iken sınava girerek İstanbul Üniversitesi Türk Talebe Birliği Gençlik Tiyatrosu'na liseli kontenjanından katıldı. Bu tiyatronuna Almanya'da Erlangen Tiyatro Festivali ve İtalya'da Messina Festivali'nde sahnelediği Musahipzade Celal'in Kafes Arkası oyununda rol aldı.[2]
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü'nde yükseköğrenim gördü. Üniversite öğrenciliği sırasında İstanbul Üniversitesi Türk Talebe Birliği Gençlik Tiyatrosu'nda amatör oyunculuğa devam etti. 1966'ya kadar Gençlik Tiyatrosu ile ilişkisi sürdü.
Üniversite öğrenciliği sırasında 1963 yılında Gülriz Sururi - Engin Cezzar Tiyatrosu'nda Rus yazar Leonid Andreyev’in Aklın Oyunu adlı oyunda rol alarak profesyonel tiyatro oyunculuğa başladı. İki yıl bu toplulukta çalıştı. Bu arada Gençlik Tiyatrosu'nda Sermet Çağan'ın "Ayak Bacak Fabrikası" oyununu sahneye koydu.[2] Oyun, Üniversitelerarası Erlangen Festivali'nde en iyi üç oyundan biri seçildi.[3] Geçici olarak Sanat 6 Oyunları Tiyatrosu’na transfer oldu ve Peter Ustinov'un General Çöpçatan adlı oyunundaki Romanof rolünde ilk profesyonel başarısını elde etti.[2] Ardından bir yıl boyunca Lale Oraloğlu Tiyatrosu'nda Bernard Shaw’un Pygmalion ve Sartre’ın Altona Mahpusları adlı oyunlarında rol aldı.
1965 İstanbul Şehir Tiyatroları kadrosuna girdi. İlk olarak Cimri oyununda rol aldı. Çeşitli oyunlarda oynamaya ve üniversite eğitimine devam eden Türel, mezun olduktan sonra askerlik hizmetini yapıp 1971'de tekrar Şehir Tiyatroları'na döndü, oyuncu ve yönetmen olarak birçok oyunda görev aldı. Bu dönemde, 1975 yılında Ajda Pekkan'ın "Palavra palavra" şarkısında yaptığı düetle tanındı. 1979'da Ayak Bacak Fabrikası oyununu İstanbul Şehir Tiyatroları'nda sahneye koydu ve Ulvi Uraz Övgüye Değer Yönetmen Ödülü'nü kazandı. Sanatçı, Vahşi Batı’daki rolüyle 1988 Avni Dilligil En İyi Erkek Oyuncu Ödülü’ne, Aç Tartuffe’deki rolüyle 1993 Avni Dilligil En İyi Erkek Oyuncu Ödülü'ne[4] değer görüldü. Şehir Tiyatroları'nda son olarak Anton Çehov’un "Vanya Dayı"sını sahneye koydu. 1995 yılında emekli oldu.
Türel, Şehir Tiyatroları oyuncusu olduğu dönemde 1979 yılından itibaren çeşitli sinema, televizyon ve seslendirme çalışmaları da yaptı. Tarık Akan, Ediz Hun, Kevin Costner, Michael Forest seslendirdiği sinema oyuncularındandır.[5] Reklam seslendirmeleri de yapan sanatçı, uzun yıllar Turkcell, OYAK Renault ve Opel'in sesi oldu. [kaynak belirtilmeli] 1985 yılından itibaren altı yıl İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuvarı'nda ders verdi.
Şehir Tiyatroları'ndan emekli olduktan sonra Tiyatro İstanbul bünyesinde bir sezon "Sanat" adlı oyunda rol aldı. 1995 yılında Işıl Kasapoğlu ve Tilbe Saran ile birlikte Aksanat Prodüksiyon Tiyatrosu'nu kurdu. 2007 yılında kapanana kadar bu tiyatronun her oyununda oynadı. Abélard ve Héloise"deki rolü ile e 1996-1997 Avni Dilligil Tiyatro Ödülleri'nde En İyi Erkek Oyuncu Ödülü'ne,[6] "Sevilmek" oyunundaki rolü ile 4. Afife Tiyatro Ödülleri En İyi Erkek Oyuncu Ödülü'ne değer görüldü.
Misafir oyuncu olarak Kent Oyuncuları'nda (2004), Tiyatro İstanbul'un Çıkmaz Sokak Çocukları adlı oyununda (2007), Tiyatro Dot'un Karatavuk (2008) adlı oyununda rol aldı. 2007 yılından başlayarak rol aldığı Robert Wilson'un yönetimindeki "Rumi" (In the Blink of the Eye) oyunu Atina'da, Varşova'da ve Ravenna Festivalinde sergilendi. 2009 yazında İstanbul Tiyatro Festivali 'nin özel projesi kapsamında Rumeli Hisarı'nda sahnelenen, Amos Gitai'nin yönettiği, ünlü Fransız oyuncu Jeanne Moreau'nun başrolünü üstlendiği "Işığın Oğulları ile Karanlığın Oğullarının Savaşı" adlı oyunda Roma İmparatoru Titus rolünü canlandırdı.[7]
Tiyatro oyunculuğunun yanı sıra Gülbeyaz, Estağfurullah Yokuşu, Doktorlar gibi televizyon dizilerinde de oyunculuk yaptı. 2012 yılında İstanbul Tiyatro Festivali Onur Ödülü'ne değer görülen Türel,[8][9] ödül töreninden kısa bir süre önce 1 Mayıs 2012'de İstanbul'da kanser nedeniyle 69 yaşında öldü. Cenazesi 3 Mayıs 2012'de Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedildi. Ölümünden sonra 2012 yılında Beyoğlu'ndaki Halep Pasajı'nda yer alan Maya Sahnesi'ne adı verilmiştir.[10]
Tiyatro oyunları
[değiştir | kaynağı değiştir]Rol aldığı oyunlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- xxxx: Aklın Oyunu
- xxxx: Altona Mahpusları : Jean-Paul Sartre - Gürriz Sururi Tiyatrosu
- xxxx: Anahtar Sahipleri : İstanbul Şehir Tiyatrosu
- xxxx: Bizans Düştü : Turan Oflazoğlu - İstanbul Şehir Tiyatrosu
- xxxx: Caligula : Albert Camus - İstanbul Şehir Tiyatrosu
- xxxx: Cimri : Molière - İstanbul Şehir Tiyatrosu
- xxxx: Deli İbrahim : Turan Oflazoğlu - İstanbul Şehir Tiyatrosu
- xxxx: Fatih : İstanbul Şehir Tiyatrosu
- xxxx: General Çöp Çatan
- xxxx: Işığın Oğulları ile Karanlığın Oğullarının Savaşı
- xxxx: Kabare : Joe Masteroff - Gürriz Sururi Tiyatrosu
- xxxx: Kendini Bulmak : İstanbul Şehir Tiyatrosu
- xxxx: Linç : Kerim Korcan - İstanbul Şehir Tiyatrosu
- xxxx: Oyun Nasıl Oynanmalı : Vasıf Öngören - İstanbul Şehir Tiyatrosu
- xxxx: Pygmalion
- xxxx: Romeo ve Juliet : William Shakespeare - İstanbul Şehir Tiyatrosu
- xxxx: Rumi
- xxxx: Tek Kişilik Şehir : Behiç Aka - Aksanat Prodüksion Tiyatrosu
- xxxx: Yağmurcu : Richard Nash - İstanbul Şehir Tiyatrosu
- xxxx: Yunus Emre : İstanbul Şehir Tiyatrosu
- 1967: Cyrano de Bergerac : Edmond Rostand - İstanbul Şehir Tiyatrosu
- 1967: Evvel Zaman İçinde : - İstanbul Şehir Tiyatrosu
- 1967: Kendini Bulmak : Luigi Pirandello - İstanbul Şehir Tiyatrosu
- 1967: Küçük Prens : Antoine de Saint-Exupéry - İstanbul Şehir Tiyatrosu
- 1980: Bahar Noktası : William Shakespeare - İstanbul Şehir Tiyatrosu
- 1983: Sevdiğim Adam : Recep Bilginer - İstanbul Şehir Tiyatrosu
- 1983: Üçüncü Selim (oyun) : Turan Oflazoğlu - İstanbul Şehir Tiyatrosu
- 1985: Antonius ve Cleopatra : William Shakespeare - İstanbul Şehir Tiyatrosu
- 1986: Deli Bal : Anton Çehov - İstanbul Şehir Tiyatrosu
- 1986: Vahşi Batı : Sam Shepard - İstanbul Şehir Tiyatrosu
- 1987: Vişne bahçesi : Anton Çehov - İstanbul Şehir Tiyatrosu
- 1988: Aç Sınıfın Laneti : Sam Shepard - İstanbul Şehir Tiyatrosu
- 1989: Görüşme - Kutlama - Çağrı : Václav Havel - İstanbul Şehir Tiyatrosu
- 1990: Kıral Lear : Wiliam Shakespeare - İstanbul Şehir Tiyatrosu
- 1991: Mösyö Butterfly : David Henry Hwang - İstanbul Şehir Tiyatrosu
- 1992: Tartuffe : Molière - İstanbul Şehir Tiyatrosu
- 1994: Vanya Dayı : Anton Çehov - İstanbul Şehir Tiyatrosu
- 1995: Nereye Kadar (Good) : Cecil Philip Taylor - Tiyatro İstanbul
- 1996: Sanat : Yasmina Reza - Tiyatro İstanbul
- 1997: Abelard ve Heloise: R.Duncan - Aksanat Prodüksion Tiyatrosu
- 1998: Alacaklılar: August Strindberg - Aksanat Prodüksion Tiyatrosu
- 1999: Molly S.: Brian Friel - Aksanat Prodüksion Tiyatrosu
- 2000: Sevilmek: Bilge Karasu - Aksanat Prodüksion Tiyatrosu
- 2001: Bay Knepp: Jorge Goldenberg - Aksanat Prodüksion Tiyatrosu
- 2003: Fernando Krapp Bana Mektup Yazmış : Tankred Dorst - Aksanat Prodüksion Tiyatrosu
- 2004: İki Hayat Sonra : Brian Friel - Knt Oyuncuları
- 2006: Kumarbazın Seçimi : Patrick Marber - Kent Oyuncuları
- 2006: Ördek Muhabbetleri : David Mamet - Aksanat Prodüksion Tiyatrosu
- 2007: Anna Karenina : Tolstoy / Helen Edmundson - Kent Oyuncuları
- 2008: Karatavuk : David Harrower - Tiyatro Dot
- 2008: Çıkmaz Sokak Çocukları : Lyle Kessler - Tiyatro İstanbul
Yönettiği oyunlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Ayak Bacak Fabrikası: Sermet Çağan
- Deli Bal: Anton Çehov - İstanbul Şehir Tiyatrosu
- Cumhuriyet Kızı: Memet Baydur - İstanbul Şehir Tiyatrosu
- Küçük Prens: Saint Experi - İstanbul Şehir Tiyatrosu
- Oidipus: Sofokles - İstanbul Şehir Tiyatrosu
- Hakimiyeti Milliye Aşevi: Güngör Dilmen - İstanbul Şehir Tiyatrosu
- Kırmızı Güller: Sean O'Casey
Filmografisi
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1979: Paranın Kiri
- 1979: Savunma
- 1990: Duygu Çemberi
- 1995: Aşk Üzerine Söylenmemiş Her şey
- 1997: Kuşatma Altında Aşk
- 1998: Kaç Para Kaç
- 2000: Herkes Kendi Evinde
- 2001: Son
- 2002: Abdülhamit Düşerken
- 2002: Gülbeyaz
- 2002: Her Şey Aşk İçin
- 2003: Estağfurullah Yokuşu
- 2004: Arapsaçı
- 2005: Eylül
- 2005: Kayıt Dışı
- 2006: Çinliler Geliyor
- 2006: Sıla
- 2006: Tutkunum Sana
- 2006-2011: Doktorlar
- 2009: Parmaklıklar Ardında
- 2009: Rina
- 2010: Lale Devri
- 2010: Deli Saraylı
- 2010: Çakal
- 2011: Uzun Bir Gün
Seslendirme
[değiştir | kaynağı değiştir]- Batıya Doğru Akan Nehir: Bir Küresel Uygarlık Hikâyesi - Türkçe Anlatım Sesi
- 2007 Öyküler "Ses"leniyor projesinde Deli Dumrul öyküsü
- 2002 Hititler
- Canım Kardeşim (1973) : Tarık Akan
- Üç Sevgili (1972) : Tarık Akan
- Suçlu (1972) : Tarık Akan
- Feryat (1972) : Tarık Akan
- Acımak (1985) : Ediz Hun
- Çağrı (1976) : Micheal Forest
- Garip Kuş (1974) : Ahmet Mekin
- Çıkış Yok (1987) : Kevin Costner
- Aile Şerefi (1976) : Ahmet Sezerel
- Yatık Emine (1974) : Mahmut Hekimoğlu
- Namus Borcu (1973) : Hakan Balamir
- Baba (1971) : Aytaç Arman
Ödülleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1964-65: Dünya Üniversiteler Arası Erlangen Festivali'nde En İyi Reji ödülünü aldı ve yönettiği oyunla Türkiye Grup üçüncüsü oldu ("Ayak Bacak Fabrikası").
- "Ayak Bacak Fabrikası" rejisiyle En İyi Reji dalında Ulvi Uraz ödülüne değer görüldü.
- Avni Dilligil En Iyi Aktör ödülününü "Vahşi Batı" daki rolüyle Erol Keskin ile paylaştı.
- Avni Dilligil En İyi Aktör Ödülünü "Tartuffe" deki rolüyle aldı
- 1996: Avni Dilligil Ödülleri, En İyi Erkek Oyuncu, Abelard ve Heloise (Aksanat)
- 1999: 4. Sadri Alışık Tiyatro ve Sinema Oyuncu Ödülleri, En Başarılı Erkek Oyuncu: Sanat (Tiyatro İstanbul)
- 2000: 4. Afife Tiyatro Ödülleri, En İyi Erkek Oyuncu: Sevilmek (Aksanat)
- 2012: İstanbul Tiyatro Festivali Onur Ödülü (İKSV)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Metin Türel: Galatasaraylı Olmak İçin Bir Fener Maçı Oynaman Lazım". Dinyakos. 24 Mart 2018. 21 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2022.
- ^ a b c d "Cüneyt Türel ile Söyleşi". artizan. 1 Ocak 1996. 20 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2022.
- ^ a b "CÜNEYT TÜREL - Edebiyat Defteri". edebiyatdefteri.com. 20 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2022.
- ^ Şehir Tiyatrolarına Ödül Yağdı, Milliyet gazetesi, 8 Nisan 1993, sayfa 16
- ^ "Cüneyt Türel - Seslendirme". seslendirme.org. 18 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2022.
- ^ Avni Dilligil Ödülleri Sahiplerini Buldu, Milliyet gazetesi, 9 Nisan 1997, Sayfa 23
- ^ "Işığın Oğulları ile Karanlığın Oğullarının Savaşı". iksv.org. 5 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2022.
- ^ "İstanbul Tiyatro Festivali perdelerini açtı". Al Jazeera Turk -. 26 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2022.
- ^ "Cüneyt Türel". tiyatro.iksv.org. 20 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2022.
- ^ "Maya Sahnesi Cüneyt Türel isminiyle anılacak". Cumhuriyet. 20 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2022.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- IMDb'de Cüneyt Türel11 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Sinema Türk'te Cüneyt Türel14 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.