Recep Bilginer
| Recep Bilginer | |
|---|---|
| Doğum | 15 Mayıs 1922[1] Adana,  Türkiye |
| Ölüm | 17 Haziran 2005 (83 yaşında) Ankara, Türkiye |
| Defin yeri | Zincirlikuyu Mezarlığı |
| Alanı | Gazeteci • oyun yazarı |
| Etkin yıllar | 1940-2005 |
| Ödüller | |
| Tam liste | |
Recep Bilginer (15 Mayıs 1922,[1] Adana - 17 Haziran 2005, Ankara), Türk gazeteci ve oyun yazarı.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]15 Mayıs 1922 tarihinde Adana'da doğdu.[1] Konya Lisesi'nden 1940 yılında mezun olmasının ardından da gazetecilik mesleğine başlayarak; Vatan, Ekspres ve Son Havadis gibi gazetelerde görev aldı. Ayrıca "Akın" ve "Hakikati Tasvir" gazeteleri ile "Düşünce" ve "Yeniçağ" adlı dergileri yayımladı. Lise eğitiminden sonra İstanbul Gazeteciler Cemiyeti'nde görev yaptı. 1947 yılında bir yazısından dolayı üç ay tutuklu kaldı, anılarını "Hapishane Penceresi" adlı kitabında topladı. Bilginer, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti'nde kırk yıl gibi bir süre Genel Sekreterlik ve Başkan Yardımcılığı görevlerinde bulundu. Çalıştığı kurumlar arasında, Milletlerarası Tiyatro Enstitüsü ve Tiyatro Yazarları Derneği'de vardır. Sarı Naciye, Yunus Emre, Hapiste Bir Gazeteci, Eşrefoğulları, İsyancılar ve Manas Destanı adlı yapıtlar yazara ait başlıca eserlerdir.[2]
1984 yılında TRT 1'de yayınlanan Parkta Bir Sonbahar Günüydü adlı televizyon dizisi Recep Bilginer'in aynı ada sahip eserinden uyarlanmıştır. Bilginer, yaşadığı ve tanık olduğu olayları tiyatroya aktarmayı denedi. Bir gazete bürosunda geçen olayları: "Gazeteciden Dost" (1962) adlı eserinde, Aslanköy olayı sanıklarının Konya'daki yargılanmalarını ise "İsyancılar" (1964) başlığı altında sahneye getirdi. Kendi oyun yazarlığı hakkında şu ifadeleri kullanmıştır:
| “ | “Oyunlarımda ele aldığım konular genellikle toplumsal yapımızla ilgilidir. Oyun kişilerimin sorunları hep çevremizde seyreden sorunlardır. Ve oyun kişilerim de yine çevremizin insanlarıdır.”[3] | „ |
Recep Bilginer'e ait oyunlar Devlet Tiyatroları'nda sık sık canlandırılmaktadır.[4][5] Ayrıca Sarı Naciye adlı eseri sinemaya da uyarlanmıştır.[6] Bilginer, "Karım ve Kızım" (1985) ve "Kıskanç" (1987) adlı oyunları ile Kültür ve Turizm Bakanlığı'ndan en iyi tiyatro yazarı ödülünü kazanmıştır.[3] 1998 yılında ise yine aynı bakanlıktan "Devlet Sanatçısı" unvanını almıştır.[7] Recep Bilginer, şiir, roman, senaryo, tiyatro, anı, inceleme ve deneme gibi türlerde eserler vermiş, 1960 sonrası Türk tiyatrosunda tarihi, sosyal ve siyasi konulardaki eserleriyle tanınmıştır.[8] Bu çalışmaları dışında ölümünden önce Tiyatro Yazarları Derneği'nin başkanlık görevinde bulunmuş, 17 Haziran 2005 tarihinde ise geçirdiği kalp krizi sonrasında ölmüştür.[9][10] Gazetecilik ve siyasi yaşamındaki anılarını topladığı "Üç İktidar Üç Hayal Kırıklığı" adlı kitabı ölümünden sonra yayınlanmıştır.[11]
Ödülleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1969: İlhan İskender En Başarılı Oyun Yazarı Armağanı[12]
- 1976: İlme Hizmet Vakfı Yunus Emre Büyük Ödülü[12]
- 1980: TDK Tiyatro Ödülü[12]
- 1989: Kültür ve Turizm Bakanlığı En İyi Tiyatro Yazarı Ödülü[3]
- 1993: Burhan Felek Basın Hizmet Ödülü[kaynak belirtilmeli]
Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Oyun
- Gazeteciden Dost (1962)
- İsyancılar (1964)
- Ben Devletim (1965)
- Utanç Dünyası (1968)
- Sarı Naciye (1971)
- Yunus Emre (1976)
- Parkta Bir Sonbahar Günüydü (1976)
- Ben Kimim (1981)
- Oyun Bitti (1983)
- Karım ve Kızım (1985)
- Kıskanç (1987)
- Sevdiğim Adam (1990)
- Mevlâna: Aşık ve Maşuk (1992)
- Savaştan Barışa, Aşktan Kavgaya (Mustafa Kemal) (1997)
- Senaryo
- Zaferden Sonra (1993)
- Anı
- Hapishane Penceresi (1947)
- Hapisliğim (1981)
- Üç İktidar Üç Hayal Kırıklığı (2005)
- Roman
- Politikada Bir Sarı Çizmeli (1980)
- Şiir
- Bir Zamanlar (1983)
- Deneme
- Yüreğini Sıcak Tut (1984)
- Zenginler Hükümeti (1999)
- Anlatı
- Türkiye Reisicumhuru Celâl Bayar’ın Amerika Seyahatleri (M. A. Bozok ile, 1954)
- İnsan Bir Düşüncedir (1983)
- İnceleme
- Beyşehir ve Eşrefoğulları
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- http://www.biyografya.com/biyografi/11443 15 Ağustos 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- IMDb'de Recep Bilginer
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c "ATATÜRKÇÜ YAZAR RECEP BİLGİNER (Ölüm Yazısı: Nekroloji)". dergipark.org.tr. 9 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Recep Bilginer". doğankitap.com.tr. 10 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2016.
- ^ a b c Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi 4. cilt (Milliyet bas.). s. 1639.
- ^ "'Yerli ve milli' tiyatro: Devlet Tiyatroları, yabancı oyunları programından çıkardı". Diken. 10 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2016.
- ^ "Recep Bilginer oyun arşivleri". Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü. 20 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2016.
- ^ "Sarı Naciye". SinemaTürk. 6 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2016.
- ^ "Recep Bilginer". İletişim Yayınları. 28 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2016.
- ^ "Recep Bilginer'in Tiyatroları". Radikal Kitap. 10 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2016.
- ^ "Gazeteci Bilginer'e by-pass". Hürriyet. 10 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2016.
- ^ "Gazeteci Bilginer kalp krizinden öldü". Hürriyet. 10 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2016.
- ^ "Üç İktidar Üç Hayal Kırıklığı". dogankitap.com.tr. 10 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2016.
- ^ a b c "Recep Bilginer". D&R. 10 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2016.
- 1922 doğumlular
- Adana ili doğumlu gazeteciler
- 20. yüzyıl Türk gazetecileri
- 21. yüzyıl Türk gazetecileri
- Türk oyun yazarları
- Devlet sanatçıları
- İstanbul Şehir Tiyatroları sanatçıları
- Türk Dil Kurumu Ödülü sahipleri
- Burhan Felek Basın Hizmet Ödülü sahipleri
- 2005'te ölenler
- Ankara ilinde kalp krizinden ölenler
- Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedilenler
- UNESCO Türkiye Millî Komisyonu Yönetim Kurulu Üyeleri
- Adana ili doğumlu yazarlar