Dalga kesme platformu
 | Bu maddede kaynak listesi bulunmasına karşın metin içi kaynakların yetersizliği nedeniyle bazı bilgilerin hangi kaynaktan alındığı belirsizdir. (Temmuz 2016) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Dalga kesme platformu, kıyı bankları, dalga kesme tezgahları veya kıyı platformu genellikle falez dibinde ya da dalgaların hareketi ile kontrol edilen göl, koy veya deniz kıyı şeridi boyunca bulunan dar düz bir alandır. Bu alan denizin sakin olduğu yaz dönemlerinde kum ile kaplı olabilir, böylece dar bir plaj oluşur. Kış dönemlerinde ise bu depolar kıyı gerisine taşınır ve platform açığa çıkar.
Oluşum
[değiştir | kaynağı değiştir]Falez'in aşınması ve gerilemesi süreci içerisinde hakim olan yıkıcı dalga enerjisi falez tabanında bir dalga çentiği oluşturmasına neden olur. Bu oluşan çentik daha sonra ağzı açık ve geniş bir mağaraya doğru büyür. Zamanla mağara tavanı üzerinde egemen olan yer çekimi nedeniyle kütle hareketleri gözlenir. Bunun sonucu olarak da bir süre sonra mağara tavanı çöker. Dalga kesme platformunu oluşturan aşındırma, oluşan yamaç molozunu denize doğru taşır. Bu süreçlerin sonucunda dalga kesme platformu genişler.
Antik örneklerin kullanımı
[değiştir | kaynağı değiştir]Antik (aktif olmayan) kıyı platformları geçmişteki deniz ve göl seviyesi ilgili kanıtlar sunmaktadır. Bazen modern plajlar arkasında bulunan yüksek ve terk edilmiş platformlar jeolojik geçmişteki[1] yüksek deniz seviyelerinin kanıtıdır ve bu alanları tanımlamak için kullanılır. Coğrafyacılar ve jeologlar geçmişteki bu yapılar üzerinde gelişmiş depolarda bulunan deniz fosillerinin incelenmesi ve bilimsel tarihleme yöntemlerini kullanarak zaman içerisinde deniz/kıyı değişimleri üzerine önemli bilgiler elde ederler. Bu değişiklikler küresel iklim değişikliklerine bağlı olan deniz seviyesi değişimlerine ya da kara alanının yükselmesi ile sonuçlanan tektonik faaliyetler ile ilişkilendirilebilir.
'Dalga-kesimi' teriminin kullanımı
[değiştir | kaynağı değiştir]Trenhaile göre,[2] Sunamura,[3] Massalink ve Hughes'e[4] göre kıyı platformları dalga eylem sonucu olduğunu kabul edersek dalga kesim platformu artık kullanılmalıdır. Kıyı platformları, karşılaştırılabilir nehir ve göl platformları gibi, dalgalar ve akımlar tarafından enkazın kaldırılması su tablasının altında bir ana kaya yüzeyinin arkasında bıraktığında gelişen erozyonel özelliklerdir.[5]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Atıflar
- ^ Wilson, M.A., Curran, H.A. and White, B. 1998: Paleontological evidence of a brief global sea-level event during the last interglacial. Lethaia 31: 241-250.
- ^ Trenhaile, A. S. 1987: The Geomorphology of Rock Coasts. (Oxford University Press, Oxford, U.K.) 393 pp.
- ^ Sunamura, T., 1992. Geomorphology of rocky coasts. New York: John Wiley.
- ^ Masselink, G and Hughes, M. 2003. Introduction to Coastal Processes and Geomorphology. Hodder Arnold
- ^ Retallack, G.J. and Roering, J.J. 2012: Wave-cut or water-table platforms of rocky coasts and rivers? GSA Today 22(6), 4-9.
- Basılı eserler
- Wilson, M.A., Curran, H.A. and White, B. 1998: Paleontological evidence of a brief global sea-level event during the last interglacial. Lethaia 31: 241-250
- Trenhaile, A. S. 1987: The Geomorphology of Rock Coasts. (Oxford University Press, Oxford, U.K.) 393 pp
- Sunamura, T., 1992. Geomorphology of rocky coasts. New York: John Wiley
- Masselink, G and Hughes, M. 2003. Introduction to Coastal Processes and Geomorphology. Hodder Arnold
- Retallack, G.J. and Roering, J.J. 2012: Wave-cut or water-table platforms of rocky coasts and rivers? GSA Today 22(6), 4-9.
 | Jeoloji ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |