Derya Alabora
Derya Alabora | |
|---|---|
 | |
| Doğum | Derya Harupçu[1] 19 Ağustos 1959 İstanbul, Türkiye |
| Meslek | Oyuncu |
| Evlilik | Uğur Yücel (e. 1983) |
| Çocuk(lar) | 1 |
| Akraba(lar) | Mustafa Alabora (kuzeni) Memet Ali Alabora (yeğeni) |
Derya Harupçu[1] ya da bilinen adıyla Derya Alabora Yücel (19 Ağustos 1959,[2] İstanbul), Türk oyuncudur. Özellikle, Masumiyet filmi, farklı tiyatro gruplarıyla yaptığı tiyatro çalışmaları ve Şaşıfelek Çıkmazı dizisiyle tanınır.
Yaşam öyküsü
[değiştir | kaynağı değiştir]Opera sanatçısı Nazım Harupçu ile ilkokul öğretmeni Türkan Harupçu'nun tek çocuğu olarak İstanbul'da dünyaya geldi. Annesi Selanik göçmenlerindendir.
"Alabora" soyadını "ikinci annem" diye adlandırdığı teyzesinin soyadından almıştır.[1]
Kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Tiyatro
[değiştir | kaynağı değiştir]Şişli Lisesi'nde ve Çağlayan Lisesi'nde okumuştur. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi'ni kazanır. Burada Can Gürzap, Zeliha Berksoy ve Ahmet Levendoğlu gibi isimlerden ders aldı. Mezuniyetinin ardından bir yıl Bursa Devlet Tiyatrosu'nda çalıştı. Devlet Tiyatroları'ndan istifa ettikten sonra ise çeşitli özel tiyatro gruplarının oyunlarında yer aldı. Bir süre Ali Poyrazoğlu ile çalıştıktan sonra Özdemir Çiftçioğlu ile birlikte Tiyatro Grup'u kurdu. 5. Sokak Tiyatrosu, DOT ve garajistanbul'un oyunlarında oynadı.
Oynadığı oyunlardan bazıları, Jean Genet'nin eseri Balkon[3] (Tiyatro Stüdyosu, 1998), Özen Yula'nın yazdığı Ay Tedirginliği, DOT'un ilk oyunu olan ve Bryony Lavery'nin yazdığı Donmuş (Frozen),[4] 2007 İstanbul Tiyatro Festivali'nde sahnelenen deneysel oyun Oyunu Bozun ve Sevim Burak'ın Yanık Saraylar kitabındaki öykülerden Naz Erayda'nın uyarladığı bir oyun olan Ya Seni Rüyasında Bir Daha Hiç Görmezse'dir.[5]
Sinema
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk sinema filmi, Nisan Akman'ın yönettiği 1987 yapımı Bir Kırık Bebek'tir. Bu filmin sonrasında, neredeyse her filminde farklı bir yönetmenle çalıştı. İki filminde birden oynadığı yönetmenler, Tomris Giritlioğlu (80. Adım ve Salkım Hanımın Taneleri) ve Yeşim Ustaoğlu'dur (İz ve Pandora'nın Kutusu).
Derya Alabora'nın sinemada en çok ödül aldığı ve en çok bilinen rolü, Zeki Demirkubuz'un Türk sinemasının en iyi filmlerinden biri sayılan[6][7] ikinci filmi Masumiyet'teki fahişe Uğur'dur. Oyuncu bu rolüyle, Antalya Altın Portakal Film Festivali, Adana Altın Koza Film Festivali ve SİYAD En İyi Kadın Oyuncu ödüllerinin de aralarında bulunduğu pek çok ödül almıştır. Bu filmdeki rol arkadaşları, yine aynı filmdeki performanslarıyla çeşitli ödüller almış olan Haluk Bilginer ve ilk sinema filminde oynamış olan Güven Kıraç'tır.
Uzun metrajlı filmlerinin yanı sıra, Şaşıfelek Çıkmazı dizisinde de birlikte çalıştığı yönetmen Çağan Irmak'ın Bana Old and Wise'ı Çal adlı kısa filminde, Erkan Can'la başrolleri paylaştı.
Barış Pirhasan'ın 2007 yapımı filmi Adem'in Trenleri (2007) filminde, Adem'in annesi Şükran'ı canlandıran oyuncu, 2008 yılında ise, Pandora'nın Kutusu filminde yer aldı.
Ayrıca Türk-Alman ortak yapımı “Die Fremde” (Ayrılık) filmiyle Hollywood'da dikkatleri üzerine çekmiştir.
Alabora, 2014 yılında Deliha filminde rol almıştır.
Alabora, 2018 yılında devam filmi olan Deliha 2'de rol almıştır.
TV
[değiştir | kaynağı değiştir]Televizyon'daki en bilinen rolü, TRT 1'de yayınlanmış olan Şaşıfelek Çıkmazı dizisindeki Aysel'dir. Bu dizide, Zuhal Gencer'le başrolleri paylaştı. Uzun süre Mahinur Ergun'un yazıp yönettiği, 2001'de çekilen yeni bölümlerinde ise yönetmenliği Çağan Irmak'ın devraldığı dizi, aynı zamanda oyuncunun en uzun süre devam etmiş olan televizyon dizisidir.
Diğer televizyon dizilerinden en bilinenleri, her ikisi de Kanal D'de yayınlanmış olan Aşk Meydan Savaşı ve Aşk Her Yaşta'dır.
2015 yılında Show TV'de yayımlanan romantik komedi dizisi Acil Aşk Aranıyor'da Türkan karakterini canlandırmıştır.
Kişisel yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]1983'ten bu yana Uğur Yücel'le evli olan Alabora'nın 1985 doğumlu Can isminde bir oğlu vardır.[1] Derya Alabora'nın kuzeni oyuncu Mustafa Alabora,[1] onun oğlu ise oyuncu Memet Ali Alabora'dır.
1982 yılında Mimar Sinan Üniversitesi Devlet Konservatuvarı Tiyatro Anasanat Dalından mezun oldu. Aynı bölümde öğretim görevlisi olarak çalışmakta[8] ve Digital Film Academy İstanbul'da ders vermektedir.[9]
İnsan hakları ve özellikle düşünce özgürlüğü konusunda oldukça duyarlı olan oyuncu, bu konularla ilgili kimi eylem ve etkinliklere destek verir.[10][11][12]
Tiyatro oyunları
[değiştir | kaynağı değiştir]- İzmir’in Kızları - 2020
- Gece Sempozyumu - Eric De Volder - 2018
- İstanbul'da Bir Dava: Franz Kafka - Kumpanya Tiyatrosu - 2008
- Ya Seni Bir Daha Rüyasında Hiç Göremezse: Sevim Burak - Beşinci Sokak Tiyatrosu - 2006
- Donmuş: Bryony Lavery - Tiyatro Dot - 2005
- Çift Yönlü Ayna: Arthur Miller - Tiyatro Stüdyosu - 2004
- Balkon: Jean Genet - Tiyatro Stüdyosu - 1998
- Kan Kardeşleri: Willy Russell - Tiyatro Stüdyosu - 1991
- Uzaktan Piyano Sesleri: Jofrey Maddow-John Driver - Ali Poyrazoğlu Tiyatrosu - 1990
- Deli Dumrul: Güngör Dilmen - İstanbul Devlet Tiyatrosu - 1979
Filmografisi
[değiştir | kaynağı değiştir]- Bir Kırık Bebek (Yön. Nisan Akman, 1987) - Aysel (Derya Yücel adıyla.)
- Dönersen Islık Çal (Yön. Orhan Oğuz, 1993)
- İz (Yön. Yeşim Ustaoğlu, 1994)
- Yengeç Sepeti (Yön. Yavuz Özkan, 1995)
- 80. Adım (Yön. Tomris Giritlioğlu, 1996) - Aslı
- Şaşıfelek Çıkmazı (Yön. Mahinur Ergun 1996-1998, Çağan Irmak 2001) (TV) - Aysel
- Masumiyet (Yön. Zeki Demirkubuz, 1997) - Uğur
- Bana Old and Wise'ı Çal (Yön. Çağan Irmak, 1998) - Eda
- Salkım Hanımın Taneleri (Yön. Tomris Giritlioğlu, 1999) - Nimet
- Renkli Dünyalar (Yön. Ünal Küpeli, 1999) (TV)
- Aşk Meydan Savaşı (Yön. Ömür Atay 2002, Yalçın Yelence 2003) (TV) - Mine
- Simbiyotik (Yön. Harun Özakıncı, 2004) (Gösterime girmedi.)
- Aşk Her Yaşta (Yön. Raşit Çelikezer, 2005) (TV) - Canan
- Adem'in Trenleri (Yön. Barış Pirhasan, 2007) - Şükran
- Pandora'nın Kutusu (Yön. Yeşim Ustaoğlu, 2008) - Nesrin
- Karanlıktakiler (2009) - Umay
- Ezber - (Yön. Tolga Öztorun, 2009)
- ES-ES (2009-2010) - Selmin
- Ayrılık - 2010
- Küçük Hanımefendi (2011-2012) - Fehime
- Çıplak Gerçek (2012) - Hazal'ın Annesi
- A Most Wanted Man (İnsan Avı) - (Yön. Anton Corbijn, 2014) - Leyla Oktay
- Deliha (2014) - Aysel
- İstanbul Sokakları - (2016)
- Olanlar Oldu (2017) (Antula)
- Deliha 2 (2018) (Aysel)
- İyi Günde Kötü Günde (2020) - Meral
- Acans (2021) - Nilgün
- İçimizden Biri (2021) - Eva Vilson
- Kırmızı Oda (2021-2022) - Vildan (Wilma) - Konuk oyuncu
- Ah Nerede (2022) - Perihan[13]
- Çöp Adam (2023) - Viran
- Üçüncü Gün (2024)
- RU (2024)[14]
- Yalı Çapkını (2024) - Ayla Kantarcı
- Aşkın Dünkü Çocukları (2025) - Muhtar Seyhan
- Gizli Dolap (Yakında)
- Ayna (Yakında) - Nükhet[15]
Ödülleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Bir Kırık Bebek
- 1. Ankara Film Şenliği, 1988 - En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu
- Yengeç Sepeti
- 7. Ankara Film Festivali, 1995 - En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu
- 31. Antalya Film Şenliği, 1994 - En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu
- Masumiyet
- 11. Adana Altın Koza Film Şenliği, 1997 - En İyi Kadın Oyuncu
- 10. Ankara Film Festivali, 1998 - En İyi Kadın Oyuncu
- 34. Antalya Film Şenliği, 1997 - En İyi Kadın Oyuncu
- 20. SİYAD Türk Sineması Ödülleri, 1998 - En İyi Kadın Oyuncu
- ÇASOD Ödülleri, 1998 - En İyi Oyuncu (Rol arkadaşları Haluk Bilginer ve Güven Kıraç'la birlikte.)[16]
- Balkon (Tiyatro Stüdyosu)
- 2. Afife Tiyatro Ödülleri, 1998 - Yılın En Başarılı Yardımcı Kadın Oyuncusu
- Adem'in Trenleri
- 40. Sinema Yazarları Derneği Ödülleri, 2008 - En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu
- Pandora'nın Kutusu
- 3. Yeşilçam Ödülleri, 2010 - En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e "8 yıldır beklediği tren nihayet geldi". Milliyet. 6 Mart 2007. 9 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2012.
- ^ Derya Alabora 28 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Diziler.com. Erişim tarihi: 5.6.2008.
- ^ "Balkon". 2 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2007.
- ^ "Dot". 13 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2007.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2007.
- ^ "Avrupa Filmleri Festivali". 28 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2007.
- ^ "Radikal-çevrimiçi / Kültür/Sanat / Türk sinemasının en iyi 10 filmi Karlovy Vary'de". 30 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2007.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2007.
- ^ "Dijital Film Okulu , İstanbul". 25 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2007.
- ^ "Radikal-çevrimiçi / Kültür/Sanat / İnsan hakları için sanat". 30 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2007.
- ^ "Radikal-çevrimiçi / Türkiye / Kadın kadına kadınca". 30 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2007.
- ^ "yaşamgazetesi.com". 27 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2007.
- ^ "...Güçlü kadrosuyla dikkat çeken dizide Derya Alabora "Perihan"..." Birsen Altuntaş. 18 Mayıs 2022. 18 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2022.
- ^ "Meryem Uzerli'nin eşini oynayacak". Birsen Altuntaş. 30 Mayıs 2022. 30 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2022.
- ^ "Derya Alabora ve Ushan Çakır Disney Plus'ın "Ayna" dizisinde". Birsen Altuntaş. 6 Ekim 2025. Erişim tarihi: 6 Ekim 2025.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2007.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- IMDb'de Derya Alabora
- SinemaTürk'te Derya Alabora
- Türkiye Sinemasının Güçlü Kadınları: Aysel, Uğur, Nimet, Aslı... Derya Alabora
- 8 Yıl Sonra Döndü 19 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Evrensel Gazetesi röportajı (8.4.2007)
- Sabah Gazetesi Röportajı (20.3.2007) 30 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Radikal Gazetesi Röportajı (22.5.2005) 30 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Milliyet pazar Röportajı (5.8.2003) 22 Nisan 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Tempo Dergisi röportajı (10.12.2002)
- Milliyet Gazetesi Röportajı (6.10.2002) 5 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Muammer Yanmaz tarafından çekilmiş ve Kadın Oyuncular Fotoğraf Sergisinde yer almış fotoğrafı (2006) 11 Mayıs 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Hollywood’da Bir Türk Kadını (30.09.2014) 27 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
| Ödüller | ||
|---|---|---|
| Antalya Altın Portakal Film Festivali | ||
| Önce gelen: Demet Akbağ Tersine Dünya filmi ile |
En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu Yengeç Sepeti filmi ile 1994 |
Sonra gelen: Tomris Oğuzalp Gerilla filmi ile |
| Önce gelen: Yasemin Alkaya ve Hande Ataizi Mum Kokulu Kadınlar filmi ile |
En İyi Kadın Oyuncu Masumiyet filmi ile 1997 |
Sonra gelen: Yelda Reynaud Yara filmi ile |
- Altın Portakal En İyi Kadın Oyuncu Ödülü sahipleri
- Altın Portakal Ödülü sahibi oyuncular
- Altın Portakal En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu Ödülü sahipleri
- 1959 doğumlular
- İstanbul ili doğumlu kadın oyuncular
- 20. yüzyılda Türk kadın oyuncular
- 21. yüzyılda Türk kadın oyuncular
- Türk kadın tiyatro oyuncuları
- Türk kadın sinema oyuncuları
- Türk kadın dizi oyuncuları
- Yaşayan insanlar
- Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Devlet Konservatuvarında öğrenim görenler
- Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesinde öğrenim görenler