Euphemia (I. Justinus'un eşi)
| Euphemia | |
|---|---|
| Augusta | |
 Euphemia büstü | |
| Bizans imparatoriçesi | |
| Hüküm süresi | 518–524 |
| Önce gelen | Aelia Ariadne |
| Sonra gelen | Theodora |
| Doğum | 5. yüzyıl |
| Ölüm | 523/524 Konstantinopolis |
| Eş(ler)i | I. Justinus |
| Hanedan | Jüstinyen Hanedanı |
Euphemia (Yunanca: Εὐφημία, ö. 523 veya 524), doğum adı Lupicina, I. Justin ile evlenerek Doğu Roma İmparatorluğu'nun imparatoriçesiydi. İmparatoriçe Euphemia, Justin'in kilise politikalarıyla tanınır ve muhtemelen 523 veya 524'te ölümünden sonra gömüldüğü Aziz Euphemia Kilisesi'ni kurmuştur. Justin, 527'de onun yanına gömülmüştür.[1]
Erken dönem
[değiştir | kaynağı değiştir]Procopius ve Tunnuna'lı Victor'a göre asıl adı Lupicina'ydı.[2][3] Procopius'un Gizli Tarihi'ne göre Lupicina hem bir köle hem de bir barbardı. Procopius, onun sahibinin cariyesi olduğunu iddia etti.[1][4]
I. Justin, İlirya Eyaleti'nin Latin kökenli bir bölgesinden Trakyalı veya İliryalı bir köylüydü. Naissus'ta (günümüzde Niş, Güney Sırbistan) Bederiana yakınlarındaki bir köyde doğdu. Genç bir adamken yoksulluktan kurtulmak için Konstantinopolis'e gitti ve Doğu Roma İmparatorluğu ordusunda yükseldi.[5] Hayatının bir noktasında Lupicina ile tanıştı, onu serbest bıraktı ve onunla evlendi.[2]
I. Justin'in tahta çıkışı
[değiştir | kaynağı değiştir]518 yılına gelindiğinde Justin, comes excubitorum rütbesine yükselmişti. 8 Temmuz 518 – 9 Temmuz 518 gecesi I. Anastasius öldü ve muhafızları Justin ve Celer'i ölüm döşeğine çağırdılar. Celer, saray alaylarının magister officiorum'u ve komutanıydı. Sabahleyin olay Konstantinopolis'te duyurulmuştu. Yeni atanan Kapadokya Patriği John da dahil olmak üzere üst düzey yetkililer, yeni imparatorun seçimi için Büyük Saray'a çağrıldı. Bu sırada halk Hipodrom'da toplanmış ve yeni imparatorun ilanını bekliyordu.[6]
Anastasius çocuksuz öldü, ancak bilinen birkaç akrabası vardı. Kardeşi Paulus 496'da Roma konsülü olarak görev yapmıştı.[7] Bununla birlikte, Justin konsey tarafından yeni imparator olarak seçildi. Amantius, geç Roma İmparatorluğu'nun seçkin bir muhafız birliğinin komutanı olan Theocritus'un tahta geçmesini istiyordu.[8] İddiaya göre Amantius, desteğini satın almak için Justin'e önemli miktarda para vermişti, ancak Justin bu parayı kendi desteğini satın almak için kullandı. Hem Amantius hem de Theocritus seçimden dokuz gün sonra idam edildi. 1 Ağustos 518'de Justin, Papa Hormisdas'a kendi seçimine isteksizce katıldığını iddia ettiği bir mektup gönderdi.[6]
Ardından I. Justin, geleneğe uygun olarak Hipodrom'da imparator ilan edildi. Lupicina, Euphemia adı altında imparator eşi oldu. Bu isim muhtemelen saygınlık nedenleriyle seçilmişti.[1] Asıl Euphemia, Diocletianus Zulmü sırasında bir Hristiyan şehitti. Kalkedon'un yerel bir aziziydi ve Kalkedon Konsili (451), onun adına kutsanmış bir katedralde gerçekleşmişti. Mezarında gerçekleştiği iddia edilen bir mucizenin, alınan kararları doğruladığı varsayılıyor.[9] Bu ismin seçilmesinin, hem Justin'in hem de Lupicina'nın ateşli Kalkedon Hristiyanları olduğunun erken bir göstergesi olduğu düşünülüyor. Anastasius, Monofizitizm destekçisiydi ve onun halefi dini politikalarda bir değişikliğe işaret ediyordu.[1]
İmparatoriçeliği
[değiştir | kaynağı değiştir]Procopius, Gizli Tarih'inde Euphemia'nın devlet işlerinden habersiz olduğunu ve bu nedenle hükümette yer alamadığını belirtir.[1][10] Fakat 540 yılına tarihlenen resmi bir kilise kaynağı olan Edessa Kroniği, Justin'in kilise politikalarını İmparatoriçe Euphemia'ya atfeder.[11]
Procopius ayrıca imparatorluk çiftinin her iki üyesinin de hayatlarının son yıllarında tahta çıktığını iddia eder.[4] Çocuğu olmadığından Justin, öz yeğeni Justinianus'u evlat edinerek tahtın resmî varisi hâline getirmiştir. Procopius, Euphemia'nın Justinianus ve Theodora'nın evliliklerine karşı çıktığını ve Justinianus'un ancak Euphemia'nın ölümünden sonra Theodora ile evlenebildiğini belirtir.[10] Dul kalan Justin, muhtemelen varisi uğruna, sosyal sınıflar arası evliliğe izin veren bir yasa çıkardı.[12] Vasiliev, Euphemia'nın ölümünün 523 veya 524'te gerçekleştiğini tahmin eder.[1]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f Geoffrey Greatrex, "Euphemia, Wife of Justin I"
- ^ a b Procopius, Secret History, 6.17
- ^ Victor of Tunnuna, 518.2
- ^ a b Procopius, "Secret History", Chapter 6.17 The information from the Secret History was published posthumously.
- ^ Procopius, Secret History, 6.1-4
- ^ a b James Allan Evans, "Justin I (518–527 A.D.)"
- ^ ""The Consular List"". 17 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2008.
- ^ Rodolphe Guilland, "Eunuchs in the Byzantine Empire"
- ^ "The Miracle of Saint Euphemia the All-Praised"
- ^ a b Procopius, "Secret History", Chapter 9.47
- ^ Prosopography of the Later Roman Empire, vol. 2
- ^ M. Meier, Justinian, p. 57.
